XX. Acta dedicationis monasterii sancti Laurentii in valle Bucranensi (Bucuranense &c.) comitatus Bergitani, anno DCCCC.LXXXIII. (983)

XX. 

Acta dedicationis monasterii sancti Laurentii in valle Bucranensi (Bucuranense &c.) comitatus Bergitani, anno DCCCC.LXXXIII. (983) (V. pág. 116.) 

Ex autogr. in arch. monast. S. Benedicti de Bages. 

In nomine sancte et individue Trinitatis, anno DCCCC.LXXXIII. trabeacionis (trabeationis; t : c muy común) Xpi, venit vir eximius Sanlla (Sanla y variantes) sancte sedis Urgelli presul, appeticione (ab petitione) et rogacione domno Olibano inclito comite et marchione, una cum coniuge Ermeniardis, et illorum proles, videlicet, domno Bernardo, necnon et Wifredo, atque Olibano, vel abbate Seniofredo, cum fratribus sibi a Deo comissis, ad dedicandam et consecrandam ecclesiam sancti Laurencii Xpi martiris zenobii, qui est situs in comitatu Bergitanense, in valle nuncupata Bucranense, cum suma nobilissimorum virorumque hac mulierum ex longinco ibidem concurrentium. In eodem quoque sanctum concelebrem diem dedicacionis et consecracionis concesserunt, atque donaverunt alaudes qui sunt in eadem valle supra nominata, seu in comitatu Bergitanense, prope alveum Bestasen. In primis in eodem comitatu Bergitanense ecclesiam sancti Mikaelis, et sanctae Mariae, et sancti Petri, ecclesiamque sancti Pelagii (san Pelayo), et sancti Stephani, et sancti Ioannis cum illorum alaudes, cum suas decimas, et primitias, et oblationes fidelium, et villas earum; id est, ipso vilare, et ipso bago, et ipsas lenas, cum fines et terminos eorum. Et in ipsa Clusa mansos II. cum suas terras. Et in ipsas Spatas mansos IIII. Et in monte Balcebre ecclesiam sancti Clementis cum suas decimas, et primitias, et oblationes, et casas, et terras, et vineas cum illorum affrontaciones. Et in Villa maiore (Vilamajor) masos (: mansos) IIII. cum terras et vineas. Et in villa que dicunt Fulcunaria, ecclesiam sancti Mathei, et ipsa villa cum terminis et affrontacionibus suis. Et in Pedredo masos II. cum terras et vineas. Et in Villalata masos III. cum terras et vineas. Et in Miralles ecclesiam sancti Genesii cum masos III, et terras, et vineas, et silvas. Et in villa Velosa (aut Velosil) ecclesiam sanctae Mariae, cum suas decimas, et primitias, et oblationes, et masos III. cum terras et vineas. Et in Avizano ecclesiam sancte Mariae, et mansos V., terras, et vineas, cum suas decimas, et primitias. Et in Clerano manso I. cum terras et vineas. Et in Erenna (o Ereuna) masos III, et terras, et vineas. Et in Merola masos III. cum terras et vineas. Et in Viver masos II. cum terras et vineas. Et in Fonoleto casas, terras et vineas. Et in ipsa villa que Lenas dicunt, casas, terras, et vineas. Et in Monte claro ecclesiam sancte Crucis, cum ipsos masos, terras et vineas, et suo cimiterio, et exiis, et regressiis earum. Et in Gallano (Galiano) masos V, terras, et vineas. Et ad Ecclesias clavatas domum sancte Mariae, et sancti Laurentii, et sancti Petri, et sancti Iohannis cum suas decimas, et primicias, et ipsa villa ab integrum. 

Et in Tumbella terras et vineas. Et in Salabi ecclesiam sancte Susanna, cum suas decimas et primicias, cum casas, terras, et vineas, et molendina. Et in comitatu Menresa (Manresa) casas, terras, et vineas. Et in sancto Matheo casas, terras, et vineas. Et in Agilar (Aguilar) ecclesiam sancti Ioannis cum suas decimas, et primicias, casas, terras, et vineas. Et in Castelar terras et vineas. Et in comitatu Barchinonense terras, et vineas. Domum quoque sancti Sebastiani prelibatus comes, una cum supra dicta coniuge, et filiis iam dictis, dedit in eodem loco perpetim permansurum, cum omnibus eodem loco pertinentibus: id est, cum ecclesiis, domibus, villis, villaribus, cellulis, pratis, pascuis, silvis, garricis, aquis aquarum, vie ductibus vel reductibus, molendinis, cum caput aquis, tam quesitum, quam inquirendum, iure perpetuo ibi concesserunt. Et ipsam ecclesiam sancte Marie de Ladurcio ibidem concesserunt cum alodibus suis, quesitis et adquirendis, cum suis decimis, et primiciis, et oblationibus, cum exiis et regresiis earum. Et in comitatu Cerritaniense in apendice de Bagazano casas, terras, et vineas cum illorum affrontaciones. Et in Garexer (Garrexer) casas, terras, et vineas cum affrontaciones illorum. Et in ipsa Taia casas et terras, et vineas cum affrontaciones illorum. Et in Tellone ipsam ecclesiam sancti Thome, et casas, et terras, et vineas. Et in ipsa villa de Tollone maso I. (com lo mas de Tolón de Beseit) cum terras et vineas, et illorum affrontaciones. Et in villa que nuncupant sancta Maria, masos II. cum terras et vineas, ef illorum afrontaciones. Et in villa Bedens (vel Bedeirs) maso I. cum terras, et vineas, et illorum affrontaciones. Et in Beliz casas, et terras, et vineas. Et in Prads (Prats : Prados) maso I. cum terras et vineas. Et in Penidel casas, et terras, et molendinos. Et in Venziles casas, et terras, et vineas. Et in villa Herula casas, et terras. Et in valle Albi casas, et terras, et vineas, et illorum affrontaciones. Et in Estol pecias II. de terras. Et in Egils casa I. cum orto, et terras, cum illorum affrontaciones. Et ad ipsa Torr casa cum terras. Et in villa Lubent casas cum terris. Et in villa que vocant Adaz, casas, et terras, et vineas. Et in Avida casa, et terras, et molendinos. Et in Baridano ecclesiam sancti Vincentii, et casas, et terras, et vineas, et molendino. Et in Hirlli casas, et terras, et vineas. Et in Vilag casa cum orto, et terras, et vineas. Et in Certoneda terras, et vineas cum illorum affrontaciones. Et in Garexer casas et terras. Et in Pino manso I. Et in valle Confluente in villa Segdaniano casas et vineas cum illorum affrontaciones. Et in Arriano pecias tres de vineas. Et in Saorla casas cum terras et vineas. Et in Terrius casa cum terras et vineas. Et in Pulig casa cum terras et vineas. Et in Valle Asperi (Vallespir), in villa que dicitur Cistela, casas cum terras et vineas et molendinos cum illorum affrontaciones. Et in comitatu Bisulnense (Bisuldunense; Besalú), in loco que dicunt Montdix, casas cum curte, et terras, et vineas, et molinare. Et in Bestracano ecclesiam sancti Andreae, et sancti Iuliani cum suas decimas, et primicias, et cum suas oferendas: Bestracanello cum suas decimas, et primicias ab integrum: Adano cum suas decimas et primicias ab integrum. Et in valle Riopullo in ipsas Tennas maso I. cum terras. Et in Villa alta ecclesiam sancti Mikaelis, cum masos II. et terras, et vineas. Et in ipsa Elzina maso I. cum terras. Et in ipso Pug maso I. cum terras et vineas. Et in Lilet (Lilieto; Lillet) masos III. et molendinos, terras et vineas. Et in Lilet superiore maso I. cum terras. Et in Ardariz masos II. Et in villa Rus ecclesiam sancti Vincentii, qui est in Herols. Et in ipsa villa masos II. cum terras. Et in Rivotorto (Riutort) maso I. cum terras et vineas, et molendinos. Et in villa Cerdaniola (Cerdanyola) masos X. cum terras, et vineas, et suis terminis. Et ipsa villa, que dicant Lenas (Llinars), cum suas decimas, et ipsas taschas. Et in ipso die dedicacionis supra dicte ecclesie dedit prefatus comes ipso maso de Mocone cum terras, et vineas, cum omnibus ad se pertinentibus, et cum ipsis molendinis. Et Ermeniardis predicta comitissa dedit in Bar maso I. cum ortis, terris, et vineis. Et Bernardus vicecomes in valle Confluente in Segdaniano vinea I: et alius Bernardus vicecomes in Vinzano campo I,  et orto I: et Leopardus in valle Bucranense maso I. cum ortis ortalibus, terris et vineis. Et Guifredus in comitatu Roselionense (condado de Rosellón, comtat de Rosselló) in Luviano vinea I. Et Bonifilius archilevita, que vocant, Mird, in ipsa... ia Ortal I., et ipsas vineas, qui ei advenerunt per parentorum. Et Ermemirus cum uxore sua in Palerols molendino I, et pecia I. de terra. Francemirus in Ense Pauli maso. I. Et Odegarius cum uxore sua in Saorla pecia I. de terra. Et Barclina in Salavi molendino I, terra et vinea. Et Theudericus in Ecclesias clavatas maso I. cum terras et vineas. Zupra dictus vero episcopus hanc libertatem praedicte ecclesie dedit, ut omnem iam dictam honorem teneat et habeat sine blandimento ulli homini vel femine. Et praedictus Sanlla gratiâ Dei episcopus, et Seniofredus abbas cum ceteris primariorum ordinibus, rogaverunt prelibatum comitem Olibanum cum coniuge eius Ermeniardis, et illorum proles, idest, Bernardo, et Guifredo, atque Olibano, ut libertatem fecissent ad iam dictum locum pro amore Dei, et sancti Laurentii martiris gloriosi, ut omni tempore liberum permansisset. Et ille adquievit precibus eorum. Et facta solemniter dedicatione, statuit predictus comes cum uxore hac filios, ut iam dictum monasterium omni tempore mansisset liberum; in tale pactu, ut ego Oliba cum uxore et filiis iam nominatis, nec ullus de nostra posterita, nec de alia, non habeamus licenciam, nec habeant mittere in aliqua iussione monasterii parvo vel minimo pro bene nec pro malo. Set omni tempore usque in finem seculi bis in anno abas, qui huius sanctissime ecclesie regerit, aud unus de suis obedientibus monachis, persolvat sinodos Domino Deo, et sanctae Mariae sedis Uriellensis, (Urgellensis), et inde accipiat xpismatam (crisma), et sit obediens episcope, qui praeesse videtur absque ullo dubio. Et statuit predictus episcopus, et iam dictus comes unâ cum uxore et filiis iam nominatis, et Seniofredus abbas, cum aliis primariorum ordinibus, ut in his supra dictis locis, ubicumque possident, aut possesuri sunt, adquisierint, vel adquisituri sunt, sine ulla contradictione teneant atque possideant. Comuni igitur decreto supra dictus episcopus, abbates, comes iam dictus, et omnes primates qui adfuerunt, constitutionem hanc pro amore Xpi et sancti martiris Laurentii confirmaverunt, et corroboraverunt. Ad hoc autem plenius inculcandum, et quorumlibet audaciam reprimendum, iam denominatus episcopus, qui ad predictam ecclesiam benedicendam venit, illum forte, quod absit, monachis, vel in possesionibus, vel rebus eorum contrarius extiterit, in anathematis vinculo enodavit, et a liminibus sancte Dei ecclesie excomunicatus expulit. In predictis vero possesionibus, possessis vel possidendis, prefixum decretum firmans, ut forte si aliquis perversus homo ex qualibet persona contra istam constitucionem venire temptaverit, aut resistere voluerit, inferens mala abbati vel monachis, vel rebus eorum, et ad iniuriam Dei et despectum eius res supra dicto monasterio traditas vel tradendas inquietare vel temerare presumpserit, omnes maledictiones, et cominationes, que in veteri, et in novo testamento continentur, in eum iaculentur. Si quis vero huic precepto et decreto resistere voluerit, Deus omnipotens illi resistat in presenti seculo, et in futuro, et societur cum Iuda traditore Domino, et cum Datan et Abiron, qui viventes in infernum descenderunt, ita et ille quisquis fuerit, nisi resipuerit, et ad dignam satisfactionem coram abbate vel monachis non venerit, cumulum eterne maledictionis damnatus incurrat. Qui vero huic constitutioni obediens fuerit, et benivolus erga abbatem vel monachos extiterit, et adiutorium illis impenderit, Deus omnipotens retributor omnium bonorum det illis gratiam et benedictionem largissimam hic et in futuro, et sit particeps in omnibus beneficiis, et orationibus, vel oblationibus, que ibidem ad monachis vel omnibus fidelibus Deo oblata fuerint. Ut autem comune decretum seu constitutio firma et stabilis et inconvulsa permaneat, manu propria subter firmavit idem episcopus, et abbates, vel omnes primates, qui adfuerunt, quorum nomina subsequenter inserta sunt. Hacta est autem hec titulum dotis XI. Kals Decembris, sub anno XXVIIII. regis Leutarii, Ludoici prolis. Sanlla, sancte sedis Urgello presul, qui ista dote corroboravi, et firmare rogavi, decrevi atque constituo, sicut superius scriptum est, ut ad sanctum nostrum sinodalem placitum bis in anno satisfaciant abbas, qui preesse videtur, aut unus sui obedientis monachis, et sub die et anno praefixo. = Oliba gracia Dei comes. = Ermengardis comitissima (sic) (comitissa : condesa; literal condesísima). = Bernardus prolis supra dictis Olibani. = Guifredus prolis. = Oliba prolis supra dicti Olibani comiti. = Bernardus vicecomite Confluente. = Wadallus archilevita. = Miro archilevita. = Guifredus Bergitanense. = Odegarius Ermemirus. = Leopardus. = Bonifilius vicarius. = Ato vicarius. = Alius Leopardus vicarius. = * Falcuzo vicarius. = Suniefredus aba (sólo una b, abba, abbas, abad). = Rotarius aba. = Adalbertus levita, vel monachus. = Duvanlus presbiter, vel monacus. Ermemirus presbiter, vel monachus. = Fortis presbiter, vel monachus. = Durandus subdiaconus, vel monachus. = Miro levita, vel monachus. = Bard subdiaconus, vel monachus. = Borrellus presbiter, vel monachus. = Durandus clericus, vel monachus. = Miro clericus, vel monachus. Wifredus clericus, vel monachus. = Goltredus presbiter, vel monachus. = Galindo presbiter, vel monachus. = Bisadus presbiter, vel monachus. = Durandus levita, vel monachus. = Aribertus abba, qui hunc titulum dotis, et dedicationis scripsi, et subscripsi die et anno quo supra. 

XIX. Consecratio ecclesiae S. Iacobi in villa de Cheros albos (Caralps), (Queralbs) in comitatu Cerdaniensi, anno DCCCLXXVIII.

XIX.   

Consecratio ecclesiae S. Iacobi in villa de Cheros albos (Caralps), (Queralbs) in comitatu Cerdaniensi, anno DCCCLXXVIII. (978) (V. pág. 112.) 

(N. E ¿y no pasa albos a blanchs, blancs? ¿De dónde viene el nombre Albi, muy conocido por la herejía albigense? ¿De dónde viene el nombre Alpes, Alps y el dialecto occitano vivaroaupenc? ¿cuánto tiempo están o estaban “albas”, blancas, las cumbres de los Alpes? Montisalbi, Montblanc, Montblanch, Montalbán)

Ex autogr. in arch. eccl. Urgell.

In nomine Dei summi, hac regis aeterni. Anno incarnationis Domini nostri Ihesu Christi DCCCC.LXXVIII (978), regnante Leuthario rege XXIIII. anno, in diebus predictis veniens eximius vir, almusque, pacificus, reverentissimus domnus Wisadus sancte Marie Urgelensium sedis presul in comitatum Cerdaniensem, in valle Petrariense, in villa nuncupante Cheros albos, ad consecrandum ecclesiam Dei, qui sita est in eodem loco, in onore sancti Iacobi apostoli, que olim fuit constructa a talis hominibus, idest, Nampio, et Ossolo, et Abo, et Galavonsus, et Melandrus, omnes que... Idcircho ego prefatus Wisadus presul veni in unc locum a petitione et rogacione de hominus, idest, Odo, et Mascharone, et Abbo, et Adeglo, et Igiga, et Bradila, et Wischafredus, et Guanta, et Trasovado, et Avido, et Andalegus, et Goltredus, et Wadamiro, et Ermengaudes (Ermengol, Armengol, Hermenegildo, Ermengaudo, Ermengaudus), et aliis hominibus illis, ut construam templum hoc, et fiat domus Domini inviolabilis, que et omnis utriausque sexus, qui apud memoratum templum concurrerint, quidquid ibi digne a Domino postulaverint, exaudiri sine fine mereantur, sive hominumque facinora peccatorum suorum veniam percipere valeant. Ob hanc causam ego Wisadus iam dictus presul dedico, unâ cum caterva nostrorumque cannonicorum, et consecro hec ecclesiam in onore omnipotentis Dei, et sanctorum homnium (omnium : todos los santos), et in onore sancti Iacobi apostoli, in subdiccione sancti Saturnini martir Christi, qui in eodem parroechiam fundatus aparet, nuncupata Fustiniano, et statuimus ibi sacerdotem nomine Atroario (se encuentra Adroario, d: t), una cum licentia nostra et nostro subditore, qui ibidem reget gradum, ut Domino fungat oblationes probatissimas, et ad grege sibi comisso advocatum, videlicet, et annorum curricula, et de tributum synodalem per singulos annos adiutorium faciat pernas II, et ad alium reddit... tercium argenteos XII. adiutor fiat, et ille et alii successores, et ad alium tributum capullano terciam partem similiter adiutor fiat. Denique homnia predia, que per aliqua succesione augmentaverit, obfirmo, atque stabilio, ut deincebs absque ullum terrorem vindicet, atque defendat, vel perpetualiter teneat. Deinde ego Wisadus presul consecro iam dudum prefacta ecclesia sancti Iacobi apostoli; sublimiterque et venerabiliter a plurima nobillisimorum nationum, qui ut fiat domus Dei perhenniter tempora dedicata, vel consecrata, sicut sanctus comemorat chanonus. Sane ut si ulla subrogita persona hanc dote temptaverit inrumpere, quod requirat evanescat, et insuper componat de auro purissimo libras X, et deincebs anatematis vinculo sciat se obligata, et in antea ista dotis firma et stabilis permaneat homnisque temporibus. Hacta (facta) est autem haec dotis pactu III. kalendas Agusti, anno XXIIII. regnante Leutario rege filio Ludovisci (otra variación del rey de los catalanes, Luis). = Wisadus episcopus, qui uhnc (hunc) titulum consecrationis feci, et firmare rogavi, et subscripsi. = Vivas sacer se subscribit. = Barone presbytero subscribo. = Durandus levita et iudex canonicus subscribo. = Bellus sacer subscribo. = Goldemares presbyter, qui hanc dote consecracionis scripsi, et subscripsi die et anno quod supra. 

XVIII. Restauratio et dotatio monasterii de Pino-sancto (pino santo; pi sanct o sant), anno DCCCCLXVII. (967)

XVIII.

Restauratio et dotatio monasterii de Pino-sancto (pino santo; pi sanct o sant), anno DCCCCLXVII. (967) (V. pág. 108.)

Ex transl. in arch. episc. Urgell.

Anno incarnationis Domini nostri Ihesu Christi DCCC.mo XL.mo VLI.mo (a), anno XI. regnante Lotario rege, convenerunt omnes viri religiosi inter Orgellitense et Cerritania, in loco vocitato Pino sancto. 

(a) Qui translatum hoc (unde et nos descripsimus) confecit, notas XL. inverso ordine pro LX scripsit. Cuius ea ratio est quod anno nondum Lotario regni ius datum erat, qui anno labente 954 eius habennas accepit.

Fuerunt ibi dompno Wisallo sanctae Mariae sedis episcopus, et domno Seniofredo inclito comite (b: Barcinonensi, scilicet, qui paulo post e vivis, nulla relicta prole, excessit. Ei erat frater Oliva comes: ambo Mironis comitis filii), et Olibane comite, et Deilane vicecomite, et Bernardo vicecomite, cum caeteri, quorum nomina haec sunt: archisacer Gumilus, archilevita Salla, Bonifilius archilevita, Quiricus archilevita, Ermemirus archisacer, et domnus Seniofredus sancti Laurentii praelibato monasterii abbas, cum Centullus monachus, et Maiolus monachus, et Suniarius presbyter, et multi plures tractantes negocia ecclesiastica. Advenit Seniofredus abbas, clamavit se Dei misericordia, et tanti patres ibi adunati, quod non abebat in illo terminio ospicium, unde ad sidonum (certe synodum) (N. E. hay muchísimas palabras que se escriben con i latina o con y griega en latín; me refiero a los textos latinos del viaje literario, sin contar otras colecciones) nec ad ullum consilium stare possit. Responderunt domini et incliti comiti: Nos, ego Seniofredo comiti, et Olibane comite damus Domino Deo, et sancto Laurencio et domno Seniofredo abas, et caeteri fratres, omni tempore in ipso monasterio perpetim mansuri, alaudem nostrum, et ospicium, quod habemus in isto termino, idest, ipso manso cum ipsa ecclesia sancti Vincentii, id sunt kasas, kasales, ortis, ortalibus, terras, vineas, arboris pomiferis vel impomiferis, silvis, et defensas, garricis, quis aquarum, cum molinis, et exaquatario (desagüe), et capud aquis (cabeza del agua, cabecera), et piscatoriis, palumbarios (palomares; paloma; coloma), balneos, vie itibus et reitibus (hay variación en esto, via ductibus, reductibus &c), petris, et aquis, omnia quicquid dici nec nominari potest, sicut nos tenemus, et nostri genitoris tenuerunt, sine ullo blandimento, omnem ius comitale, et cum omnem libertatem, quod nostri genitores de domno papa Romae, et Lotario rege, omnem nostram dominacionem (señorío), et nostras voces, cum ipsas, quos ullo modo fecerunt illorum vice et nostra, quos illi et nos debemus abere de isto Pino sancto, usque in * Grado (o Grados : Graus; Grado : Grao) de * Arestot, (justo lo que peor se atina, página 260 del pdf del tomo X que tengo a la vista. Los * los pongo antes de las palabras que no puedo leer bien por estar difuminadas)et de illa serra sicut aqua vertis de ipsa serra de Arcegal, usque in castro * Carcolde, omnes nostros directos damus, et tradimus in potestate sancti Laurentii in perpetuum... Et ego Wisado episcopo, cum ceteri mei clerici, laudo et confirmo vestrum donum, et dono omnem vice episcopale de istos terminos iam dictos, ut si quis de rebus suis aliquid fraudaverit, nec rapuerit, nec inter istos terminos aliquam evasionem fecerit, nisi resipuerit, et abbatis absolucionem acceperit, anathematis vinculo subiaceat. Facta scriptura donacionis IIII. idus Novembris. = Soniefredus comes +. = Oliba comes subscribo. = Wisadus sanctae Orgellensis ecclesiae episcopus subscribo. = Salla archilevita subscribo. = Ermemirus archisacer subscribo. = Gumilus archilevita subscribo. = Bernardus vicecomes subscribo. = Sig+num Deilane vicecomes. = Oriolus (Oriol) presbyter, qui hanc donationem scripsi, et subscripsi sub die et anno quo supra.