I.
Notitia
judicati super villam de Bascara in favorem ecclesiae Gerundensis.
(Vid. pág. 11.)
Ex
Lib. virid. Capit. Gerunden. fol. LI. collat. cum Capitul. Reg.
Franc. ap. Baluz. (Baluzio) app. num XXXIV: et cum Dorca Hist. SS.
MM. Gerund. pag. 314.
Condiciones
sacramentorum atque exordinationes de missos gloriosissimos Domino
nostro Lodovico Imperatore Nifridius Gerundensis Episcopus
Christianeritem Episcopum seu et Judices qui jussi sunt de ipsos
missos dirimere causas, id est, Atroarius, Cirella, Adaulfus, Calbus,
Provatius, Sculpiliarius, et Romulus seu et Magnentio, Salone vel in
praesentia aliorum multorum hominum qui cum ipsis ibidem aderant,
juraverunt testes prolati quos profert advocatus Wadarilico Episcopo
id est vicarius dicens in fatiem Godaldi pro causa unde intentio
vertebatur in testes. Haec sunt nomina testium qui jurare debent et
jurant, id est, Argemirus, Vitales, Cavatus, Valerius, Maurilio,
Auripino, Segontio, et Eondesindo qui juraverunt dicimus per Deum
Patrem Omnipotentem et per Jhesum Christum filium eius et per
Spiritum Sanctum qui est in Trinitate unus et verus et ad locum
venerationis Sancti Andreae quae fundata est in villa Borraciano in
territorio Bisuldunense super cuius sacrosanctum altare has
condiciones manibus nostris continemus vel jurando contangimus. Quia
nos suprascripti testes scimus et bene in veritate notum habemus et
praesentialiter fuimus, quando erat Ragonfredus Comes palatio una cum
Judices dominicos Donatum
et Ugabaldum in villa quae dicitur Baschara et perquisierunt terminos
de ipsa villa Archas et Frixorias et Undenantes. Nos vidimus
testantes in omnibus Kuetiando, Truncato, Mantildo, Oderius,
Comparatus et Ababdela qui vocatur Maradon et Avenatus et
testificaverunt et juraverunt et fuerunt per ipsas archas et
sicxorias. Unde nos supradicti testes pedibus circuivimus et manibus
nostris hostendimus signa et sic revestivit Waralico Episcopo de ipsa
villa suprascripta cum terminos vel omnes fines suos a parte Sanctae
Felicis beatissimi Martiris Christi Sedis Gerundensis et ea quae
scimus recte et fideliter testificamur per supradictum juramentum in
Domino. Latae condiciones sub die octavo XI. kalendas januarii anno
IIII. imperante feliciter gloriosissimo dompno nostro Lodovico
Imperatore. = Sig+num Vitales ubi juravi et subscripsi. = Sig+num
Valerius ss. = Sig+num Maurilio ss. = Sig+num Aurisino ss. = Sig+num
Redoratio qui hunc juramentum juramus. = Cavatus ss. = Argemirus
presbiter ss. = Sig+num Godoaudi qui hunc juramentum recepi. =
Sig+num Doralderius ss. = Sig+num Concordius ss. = Sig+num Teuderius
ss. = Sig+num Wierati ss. = Sig+num Dompni qui interfuimus. = Marinus
clericus interfuit = Veraculus interfui. = Adulfuscus interfui et ss.
= Sculpilianus ss. = Pravasius. ss = Omulus ss. = Cisxila has
conditiones in nostro juditio alligatas ss. = Adaulfus ss. = Magnetus
Salgo qui hunc juramentum per jussionem de missos dominicos vel
Judices recepi. = Riculfus qui has conditiones scripsi et subscripsi
die et anno quo supra.
II.
Judicatum
pro Gondemaro Episcopo Gerundensi anno DCCCXLI (Vid. pág. 14.)
Ex
cartor. curiae episc. Gerund. pag. 89.
In
presentia donni Gondemari Sedis Gerundensis Episcopi, Vifredo Vice
comiti, Leopardi, Udesindi, Sperandei, et Calipodii Judicum, Nifridi,
Isadeti, Deodigni, Sisiscli, et Petri, Sindrerii, necnon Johanni
Aldesindi, Amitoni, et Melei, et aliorum bonorum hominum qui ibidem
aderant recognosco me ego Dominicus et a petionibus Gondebe doni mei
et advocato donni Gundemari supradicti Episcopi, unde me mallavit pro
juditio hoc denegare non possum. Manifestum est
quia ipsas terras vel ipso ortile quod ego teneo pro villare ad
Terratellas qui est infra terminos de villaribus earum quod
supradictus Episcopus ante prescriptos judices atque sacerdotes, vel
spexia est de ipso torrente quod ipso villare de Terrutellas
discurrit ipsas terras vel ipsos ortales pro benefitiis debet esse de
sepe dicto Episcopo quartibus villa Baschara pro omnibus et per
omnia. Et ea quae dico recte et veraciter me recognosco in vestra
presentia. Facta recognitione sub die IIII. nonas septembris anno II.
post obitum donni Lodovici Imperatoris.= Sig+num Dominici qui hanc
recognitionem feci. = Sig+num Ametini. = Sig+num Melchi. Sig+num
Abdesindi. = Sig+num Amalrici. = Calabodus ss. = Vulfredus ss. =
Leopardus ss. = Maurellus presbiter hanc recognitionem scripsi et ss.
anno quo supra.
III.
Aliud
judicatum pro eodem Episcopo Gondemaro, anno DCCCXLII.
(Vid. pág. 15.)
Ex
Lib. virid. Capitul. Gerunden. fol. 53.
Condiciones
sacramentorum ad quas in presentia domini Gondemari Sedis Gerundensis
Episcopo vel per ordinationem Adalarico Comiti, Wadamiro, Carpione et
Ciriaco vassos dominicos, Heldefredus, Graphyolo et Donato
sacerdotum, vel Judices quod jussi sunt causas audire vel dirimere,
id est, Ansemundo Vice Comiti, Trasoarius, Servus Dei, Obasio,
Geruntio, Salomon, Ildesindo, Sanson, Sentrarie, Venerello, Daniel et
Fortem Saione vel aliorum multorum bonorum hominum quod ibidem
aderant jurant testes prolati quos profert Ansulfus quod est
mandatarius supradicto Comite pro causa unde intentio vertitur inter
eos. Nomina testium haec sunt: id est, Martinus, Ildericus,
Givericus, Donatus, Santio, Dominicus, Maurebertus, Ricardus,
Recosindus, et Germanus. Juramus in primis per Deum Patrem
Omnipotentem, et per Jhesum Christum filium eius Sanctumque Spiritum
quod est in Trinitate unus et verus Deus, et per reliquias Sancti
Martini confessoris cuius basilica sita esse dignoscitur infra muros
Empurias civitate, supra cuius sacrosancto altario has conditiones
manibus nostris continemus, vel jurando contangimus, quia nos
suprascripti testes scimus et bene nobis notum est in veritate de
ipso pascuario vel teloneo de Impuritanense seu et Petralatense, unde
intentio est inter Ansulfo et Selubane vidimus et de presentes
fuimus, quando venit Guimex condam Episcopus qui fuit antecessor
praedicti Gondemari Episcopi a Gerunda civitate cum gratia Domini
Lodovici Imperatoris bonae memoriae et sic recepit pleniter ipso
episcopatu Gerundense, necnon Bisuldunense, Impuritanense vel
Petralatense una cum ipsos pascuarios et teloneos, id est tertiam
partem tam de terra quam etiam de mare de ipsos teloneos quod de
predictos comitatos exeunt. Unde et per jussionem predicti
Imperatoris revestivit Bernardus Comes condam Gimarane
Episcopum de ipso episcopatu cum tertiam partem de ipso pascuario et
teloneo de Gerundense atque Bisuldunense et supervenit à Suniario
Comite hic Impurias civitate et hostendit ei jussionem imperialem.
Tunc statim ipse Soniarius Comis revestivit supra memorato
Episcopo de ipso episcopatu Impuritanense vel Petralatense cum
tertiam partem de ipso teloneo atque pascuario tam de mare quam etiam
de terreno pleniter et sic vidimus predicto Episcopo condam vel suos
homines terciam partem prendere vel exhigere de ipsos pascuarios et
teloneos de supradictos comitatos. Et quando ipse Episcopus Guimas
ab hoc saeculo migravit plenam vestituram exinde habebat de
omnia quae superius sonuit una cum terciam partem de teloneo de ipsos
mercatos quod in praedictos comitatos sunt. Et ea quae scimus recte
et veraciter testificamus per supra nixum juramentum in Domino. Latae
condiciones sub die duodecimo kalendas septembris in anno tercio
postquam obiit Lodovicus Imperator. = Signum + Martini. = Signum +
Iderici. = Signum + Donati. = Signum + * Guivensi. = Signum Sancti +.
= Signum + Dominico. = Signum + * Ruardi. = Signum + Ricosindi. = Et
signum + Germani qui hunc juramentum juravimus. Freiulfus ss. =
Servus Dei presbiter ss. = * Casanatinius ss. = * Mivisarles ss. = *
Nazacui ss. = Sisebertus presbiter praesens fui et ss. = Servicolus
Presbiter ss. = Sclubet hic Judex ss. = Jirsyemen bia. + recepi ss. =
Sarsay ss. = Wadamirus ss. = Crispio ss. = B. Quiriacus ss. = Salomon
ss. = Ildefredus presbiter ss. = Vadormirus ss. = Boresindus
presbiter. = ... Obafius ss. = Sanson ss. = Senarasius ss. = (se
repite) Senarasius ss. = Ansemundus hic et Dominus ss. = Serba hic
Judex ss. = Abraam presens fui. = (se repite) Serba hic Judex ss.= Ifosates
ss.
IV.
Judicatum
pro monasterio S. Quirici de Colera sub Gondemaro Episcopo
Gerundensi: anno DCCCXLIV. (Vid. pág. 17.)
Ex.
libr. XXIV. feudorum curiae episcopalis Gerund. ubi additur eam
cartam produxisse (en el original con una s) Fr. Br. Abbatem S.
Quirici de Colera pro se et suo monasterio. Porro translatum est sec. XIII.
exaratum.
Mota
fuit quaestio in praesentia domini gloriossimi Caruli Regis in
civitate prope Tolosam in monasterio Sancti Saturnini inter domino
Alaricho Comite ex una parte et Giemundo monacho et suo monasterio
Sancti Cirici et Sancti Andreae sito in territorio Tolonense ex
altera parte et dati Judices a dicto Carolo Rege, scilicet
Guondemaro Gerundensi Episcopo, Eienrico Comite Pictavensi et Gaefero
Burdalensi Comite e, Servo Dei Judex, et Petri Archilevitae Sancti
Stephani Tolosae ut audiamus, judicemus ac diffiniamus hanc causam.
Venit in nostra praesentia ubi dictus Giemundus monachus, et petivit
dicto Alarico Comite pro suo monasterio Sancti Cirici et Sanct
Andreae dicens: quod libentius avunculus meus una cum genitore meo
nomine Assinario per preceptum dompni gloriossisimi Caroli
Imperatoris prendiderunt primi homines Castro Tolon et fines et
adjacentias suas, et tota terra illa et montaneas et valles
Leocarcari, el ibi plantaverunt et edifficaverunt monasterio Sancti
Cirici et Sancti Andreae et in Castro Tolon domo Sancti Martini
fecerunt, et ibi villam, mansos, mansatas, vilarunculos poblaverunt,
et parrochiam constituerunt, et postea nomen Petralata ibi miserunt
quae antea a Paganis Tolon sive terra mortua vocaverunt. Et in
tota terra illa et montaneas et valles Leocarcari villas,
vilarunculos, mansos, mansatas poblaverunt, et ecclesias fecerunt, et
parrochias constituerunt, habuerunt et tenuerunt et judicaverunt
totum hoc predictum secundum ipsorum voluntatem per XL. annos et
amplius, et ad mortem illorum totum hoc predictum dimiserunt liberi
ac solidi dicto monasterio, vel ad illi qui ibi vitam monasticam
vivebant. Et dum erimus ibi domini possessores post mortem illorum
per X annos et amplius sic venit dictus Alarius Comes (Alaricho,
Alarico) et depotestavit nos injuste, et contra lege et multas malas
exacciones extorsit ab hominibus qui erant populati in omnibus dictis
locis. Nos supradicti Judices interrogavimus dicto Alarico Comite
quid respondit ad ea quae sibi aponunt. Ille dictus Comes ita
respondit: Iste Castro Tolon cum fines et adjacentias earum, et tota
terra illa et montaneas et valles Leocarcari quod iste Giemundus
monachus mihi requirit pro suo monasterio Sancti Cirici et Sancti
Andreae infra meo comitatu est, et debeo habere et possidere et
judicari quasi res proprias de meo comitatu, et non credo ullo modo
quod a divae memoriae Carolo imperatore donacio fuisset facta jam
dicto Libencio Abba vel ad suo fratre nomine Assenario monacho, sive
a dicto monasterio et nunc potui credere quod omnia predicta essent
aprisiones de illis dictis, nec illis essent populatores de omnibus
predictis locis. Nos supradicti Judices interrogavimus dicto
Giemundo monacho si haberet firmas scripturas et bene corroboratas,
vel testes boni testimonii ut ea quae dicis in veritate mittere
possis, et si facere nequivis de jure, vox tua extincta sit de hac
re, et ea amplius non resolves. Qui statim dictus Giemundus monachus
protulit nobis testes veraces IIII presbiteri, et IIII milites, et VI
paienses. Nos Judices statuimus eos testes jurare super altare
consecrato in honore Sanctae Mariae Virginis in ecclesia Sancti
Saturnini, et super reliquias dicti Sancti Saturnini, et super quator
Evangelia, et ita haec fecerunt.
Et post sacramentos nos dicti Judices singuli ac discussi sicut lex
docet, exquisivimus ab illis rei veritatem, et omnes dicti testes
concorditer quasi una voce protestabant hunc testimonium ita: nos
vidimus et audivimus et presentes fuimus quando domno gloriossisimo
Carolo Imperatore dedit de fischo suo Libentio Abbate, et ad suo
germano Assenario monacho Castro Tolon cum fines et adjacentias suas,
et tota terra illa et montaneas et valles Leocarcari cum fines et
adjacentias eorum tali pacto, ut in ipsas valles Leocarcari plantent
et edifficent monasterium Sancti Cirici et Sancti Andreae. Item
postea vidimus et audivimus et presentes fuimus quando Libentius Abba
una cum Assenario monacho prendiderunt primi homines post mortem
Galaffre et Biuxan filio eius et aliorum Sarracenorum dicto Castro
Tolon cum fines et adjacentias et tota terra illa et montaneas et
valles Leocarcari cum fines et adjacentias eorum, et ibi in dictas
valles plantaverunt, et edifficaverunt monasterio Sancti Cirici et
Sancti Andreae, et in Castro Tolon domo Sancti Martini fecerunt, et
ibi villa, mansos, mansatas, vilarunculos poblaverunt, et parrochiam
constituerunt, et postea nomen Petralata ibi miserunt, qui antea a
Paganis Tolon, sive terra mortua voceaverunt (vocaverunt), et in tota
terra illa et montaneas et valles Leocarcari mansos, mansatas,
villas, vilarunculos poblaverunt et fecerunt ecclesias scilicet in
Novis Sanctae Eulaliae et in Daltiano Sancti Romani, et in Moleto
Sancti Cipriani, et in Maseracho Sancti Martini, et juxta rivo Agneti
Sancti Clementi, et in Cantalupis (Cantallops) Sancti Stephani et in
Rechisindo (Requesens) Sanctae Mariae, et in Baneigis Sancti
Martinis, et juxta rivulo Urline Sancti Genesii, et in
Rabedoso Sancti Juliani, et in Spodilia Sancti Jacobi, et in
Turnebule Sanctae Mariae et parrochias constituerunt in dictas
ecclesias et postea fecerunt cellulas sanctorum in dictas parrochias
habuerunt ac judicaverunt omnia predicta secundum illorum voluntatem.
Item postea vidimus et audivimus et presentes fuimus quando dompno
gloriossisimi Ludovicho filio dompno Carolo Imperatore venit
ad expugnandos omnes Sarracenos qui erant in Barchinona et cepit ea,
et ibi dimisit genitori de isto dicto Alaricho Comite domino super
totam Cataloniam. Et vidimus et audivimus et presentes
eramus quando dictus Ludovichus mandavit atque precipiendo
dixit dicto Comite quod non tangat neque capiat vel judicet nullam
rem de rebus vel honoribus dicti monasterii Sancti Cirici et Sancti
Andreae quia de fischo patri mei est hereditatus, sed manuteneas ac
deffendas quasi res proprias de fischo genitori meo habuerunt et
possederunt ac judicaverunt in bona pace totum hoc predictum heremum
et condirectum pratis, pascuis silvis, garricis, aquis aquarumve
molendinis et molinaris, piscatories, ruppes, petras, fontes, plano
monte, vie ductibus, vel reductibus omnia et in omnibus quicquid
visum est habere infra fines et terminis de omnibus predictis locis
per XL annos et amplius, et postea totum hoc predictum liberi
dimiserunt predicto monasterio, et ad illi qui ibi vitam monasticam
vivebant. Et dum essent domini possesores post mortem illorum
per X annos et amplius nos videntibus sic venit dictus Alaricus Comes
et depotestavit illos injuste et contra lege, et multas exactiones
judicando sive rapiendo injuste extorsit ab hominibus qui erant
populati in omnibus predictis locis et hodie plus... tur omnibus
predictas parrochias cum fines et adjacentias et terminis eorum a
isto Giemundo monacho, et ad suo monasterio sive ad illis qui ibi
vitam monasticam vivent ad expletandum et regendum ac judicandum quam
a nullo alio homine viventi. Nos supradicti Judices interrogavimus
dicto Alarico Comite si voluit nec potuit nulla bona
ratione ponere contra istos testes, ut ea quae testantur invalidum
sit. Et Comes Alaricus ita respondit: Nollo ponere ulla ratione
contra illos testes. Et nos supradicti Judices pariter ac diligenter
exquisivimus hanc causam rey veritatem. Auditis rationibus,
allegationibus, renunciatione exinde facta, donavimus hanc
diffinitivam sententiam; ita ut dictus Comes Alaricus pleniter reddat
dicto monasterio Sancti Cirici et Sancti Andreae, et ad suorum
monachorum tam presentium quam futurorum dicto Castro Tolon cum fines
et terminis adjacentias suas et tota terra illa et predictas
parrochias cum fines et terminis adjacentiis eorum habeant heremum et
condirectum quantum visum est infra fines et terminis adjacentiis de
omnibus predictis locis, et possideant, regant et judicent et per
alodium teneant in perpetuum de fischo Imperatoris sive Regis totum
hoc predictum sine omni retentu et servicio et judicio ac justitia
quod ibi in omnibus praedictis locis dictus Comes, necne alii non
habeant vel capiant pro ulla ratione. Item pleniter reddat in triplo
omnia mobilia quae habuit receptas pro vi sive gratis, vel aliqua
alia ratione in omnibus predictis locis sicut eas certas sive veras
poterint hostendere in presentia dicto Gondemaro Episcopo quando
fuerit presens in dicto monasterio. Data fuit haec sententia in
civitate Tolosa in dicto monasterio Sancti Saturnini VIII. kalendas
junii anno IV. regnante dompno Carolo Rege. = Gondemarii Gerundensis
Episcopi. + = Sig+num Eyenrici Pictavensi Comiti. = Sig+num Gauferi
Burdolensi Comiti. + Petri Archilevitae Sancti Stephani Tolosae. =
Pe+tro Judex ordinarius in curia Regis. Nos Judices mandato Carolo
Rege hanc sententiam donamus et corroboramus. = Sig+num Gaucperti de
Castronovo. = Sig+num A. de Barbaveteri. = Sig+num Gaucerandi de
Avalrino. = Sig+num Eymerici Castellanus de Castro Tolon quem
modo vocant Peralada. = Sig+num Samarelli presbiteri. =
Sig+num Ugo presbiteri. = Sig+num Falcuchii presbiteri. = Sig+num
Salomoni presbiteri. Sig+num Rodulfi. = Sig+num Novelli. = Sig+num
Eriberti.= Sig+num Sancii. = Sig+num Clementi. = Sig+num Roberti. Nos
testes producti in hac causa confirmamus sententia data.= Sig+num
Giberti Domino Terragonae. = Sig+num Eymerici domino Narbonae. =
Sig+num Bocardi de Portaclusa. = Sig+num Esquivi de Caput stagni.=
Sig+num Umberti de Accuta. = Sig+num Fulchi de Sancto Martino testes
rei huius. = Iterius presbiter et publicus scriptor in civitate
Tolosa in Burgo Sancti Saturnini rogatus a predictis Judicis scripsit
die et anno prae+fixo. = Gondemarii Gerundensis Episcopi praescripta
sententia sigillari + feci. Servo Dei Judex ordinarius Carolo Regi +
similiter feci.
V.
Praeceptum
Carolimanni in favorem Ecclesiae Gerundensis.
(Vid.
pág. 23.)
Ex
autogr. in arch. eccl. Gerundensis. (Priv. Rs. Pl. 1 n. 1.)
In
nomine Domini Dei aeterni et Salvatoris nostri Jhesu Christi Karlo Mannus gratia Dei Rex. Si utilitatibus locorum divinis cultibus
mancipatorum, servorumque Dei necessitatibus in eisdem degentium
operam frequentamus regiae celsitudinis exercemus morem ac per hoc ad
aeternam beatitudinem facilius provenire omnimodis confidimus. Itaque
notum sit omnibus sanctae Dei ecclesiae fidelibus et nostris
praesentibus scilicet et futuris quia venerabilis vir Theotharius
Gerondae ecclesiae Episcopus nostram adiens celsitudinem petiit ut
memoratam Sedem cum vilis et hominibus a domno et genitore nostro
Lhudovico aliisque devotis hominibus eidem Sedi collatis quas
num possidere (con una s en el original) dinoscitur, id est in pago
Puritano villam nuncupantem Olianam cum suis terminiis, et
villam vocantem Caccanianum ac villare antiquum cum
Villanova, quam vocant Vellosos et cum castello suoque terminio, et
in pago Geronnense medietatem de Villamolleto et Miliasam villam
caeterasque res, quas a longo tempore inibi possidere dinoscitur
simul cum tertia parte de pascuario et teloneo de ipso pago, aliasque
villas quarum vocabula sunt Castellum fractum et Parietes Ruffini cum
tertia parte de pascuario et teloneo de ipso pago. (,) Cellam Sancti
Clementis cum Petra alta cum terminiis suis atque arcis. Concedimus
etiam praefato Pontifici et suae Sedi villas quas pater noster divae
recordationis Lhudovicus Rex per praeceptum condonavit villam
scilicet Sanctae Mariae quam alio nomine vocant Fontanetum et Palatii
Mororum cum suos villares, villarem quem dicunt Julio et
villarem Maurellum necnon et villam Quartianum et Felgerclas
(o Felgerelas) cum omnibus adiacentiis et terminiis suis cultis et
incultis necnon et villam que vocatur Fonsaedictus uno nomine.
Alteram vero Apiliarem cum propriis videlicet finibus vel adiacentiis
cultis et incultis quas etiam res sicut et supranominatas aequa
conditione sub defensionis nostrae munimine pariter recipimus. Vineas
quoque et terras quas castellanus Prbt. et parentes eius traxerunt de
heremo libenti animo condonamus Sanctae Mariae et Sancto Felici atque
rectoribus eius pro remedio animarum patrum nostrorum, nostroque
facinore. Et villarem Fuiam cum vineis, terris, silvis et omnibus
terminiis suis et plantadicium Gundemari Episcopi cum omnibus
terminibus et arcis suis, et villam quae est in pago Bisildunense et
vocatur Bascara cum suis villaribus et suo terminio et arcis. Et
villarem vocantem Spedulias et alium villarem quae est infra
memoratarum villarum terminos; villas etiam duas quae vocantur
Crispian, et Miliarias cum tertia parte de pascuario et teloneo de
ipso pago. et in pago Petrelatense villam quae vocatur Faras cum omni
suo terminio propter infestationes malivolorum hominum sub nostra
tuitione et immunitatis
defensione constituissemus. Cuius petitioni annuentes propter amorem
Dei memoratam Sedem cum suprascriptis villis praesenti tempore in
jure eius consistentibus sub nostra tuitione constituimus et hanc
nostram constitutionem circum eamdem Sedem fieri decrevimus, per quam
decernimus ut nullus Judex publicus vel quislibet ex judiciaria
potestate maior minore (f. minorve) predita persona
in aecclesias aut loca vel agros seu reliquas possessiones memoratae
Sedis quas moderno tempore infra ditione Imperii nostri legaliter
possidet vel quae deinceps in jure ipsius loci divina pietas augere
voluerit ad causas judiciario more audiendas vel discutiendas aut
freda exigenda, aut mansionaticos vel paratas faciendas, aut
fidejussores tollendos aut homines ipsius aecclesiae contra rationis
ordinem distringendos, nec ullas redibitiones vel illicitas
occasiones ullo umquam tempore ingredi audeat vel ea quae supra
memorata sunt penitus exigere aut undecumque modo legaliter
vestituram habet, abstrahere presumat, sed liceat memorato Episcopo
suisque successoribus res predictae aecclesiae cum omnibus quae
possidet quieto ordine possidere et nostro fideliter parere Imperio
et pro nobis ac patribus nostris Domini misericordiam jugiter
exorare. Et ut haec auctoritas confirmationis nostrae per curricula
annorum inviolabilem atque inconvulsam optineat firmitatem manu
propia subter firmavimus, et anuli nostri impressione adsignari
jussimus. Signum
+ Karlo Manni (Carlomán) gloriossisimi Regis. = Norbertus
notarius ad vicem Wifardi recognovit et subscripsit. = Datum quarto
kalendarum septembrium anno tertio regni Karlomanni gloriosissimi
Regis, indictione XIIII. = Actum apud Fosianum villam in Dei nomine
feliciter. Amen.
VI.
Notitia
judicati pro ecclesia Gerunden. anno DCCCLXXXI. (Vid. pág. 24.)
Ex
Lib. virid. ecclae. Gerunden fol. LI. b.
Cum
in Dei resideret vir illuster Teotharius Sedis Gerundensis Episcopus
una cum viros illustros Deilane et Suinarii Comites in villare quod
dicitur Purtos quod est in territorio Impuritano in Mallo publico per
multorum causas ad audiendum et rectis et justis judiciis ad
diffiniendum seu in presentia Petrone Vicecomite vel Judices qui
jussi sunt judicare vel dirimere causas id est Furiolo, Undilane,
Godemare, Teodardo, Manuel, Frugello, Lenteo et Ruderico Judicum
Ardovaste Sajone, Sperandeo, Hostalese necnon Juniano, Trastildo, Benedicto,
Furiolo, Blanderico, Eldegodo, Vifredo, Eripione, Sdrunane,
Untrilla, Comparato, Leupardo, Daniel, Undisco, Armentorio, Mirone,
Petrone, Adalane, Fluctario, Galinno, Castino, Agilane, Adilone,
Senderico, Parerello, Tructerio, Salomon, Leo, Elantio, Paschale,
Revello et Segobrando vel coeterorum presbiterorum clericorum
multitudo laycorum plurimorum bonorum hominum qui ibidem aderant. Sic
in eorum presentia veniens Stremirus Archipresbiter, mandatarius qui
est supradicto Episcopo, et dixit: jubete me audire cum isto presente
Andreo domos, curtes, ortos et pomiferos et terras qui sunt infra
termines de villa Uliano qui est in territorio Impuritano, illas
debent esse supradicto Episcopo pro partibus, ipsa causa de Sancta
Maria et Sancto Felice quod satis in Gerunda vel justa (juxta) ipsa
civitate per praeceptum dompni Regis quod illi fecerunt ad jam dicta
Sancta Maria et Sancto Felice ad propio. Iste Andreas eas retinet ad
aprisione pro partibus de villa quae dicitur quamque vocant Bedenga.
Iste Andreas eos retinet injuxte (injuste) et contra lege. Tunc
supradicti Comites Vicecomes vel Judices interrogaverunt praedicto
Andreae quid ad haec responderet. Ille tunc in suis responsis dixit
quod ipsas domos, curtes, ortos, pomiferos et terras supradictas quod
iste Stremirus presbiter quod est mandatarius supradicto Episcopo
requiret, non eos teneo injuste set per legis ordine eos teneo, per
aprisione et per praeceptum Regis et pro partibus de supradicta villa
Bitinga, sicut ceteri Hispani faciunt. Tunc supradicti
Comites, Episcopus Vice comites vel Judices fuerunt super ipsa archa
vel signa quod est in monte Grinio (Montgrí, Mongrí) et dividit
inter jam dictas villas et invenerunt vel extimaverunt quod jam
dictas Andreas tenebat et preceperunt jam dicto Undilane Judices ut
ipsas terras mensurare fecissent quod jam dictus Episcopus et
predictus Andreas inter se habere debuissent sicuti et fecerunt, et
diviserunt ipsas terras, sicut lex Gothorum commemorat. Et
venit supradictus Undila una cum supradictos sacerdotes vel
plurimorum bonorum hominum et mensuravit ipsas terras in latitudine
quantum jam dictus Andreas habere debuisset, et sic de ipso puteo qui
est in jam dicto villare et contra occidente habet perticas LXXX, et
habet ipsa pertica quae est mensurata pedes VIII, et medio et
pervenit usque ad ipsa Petra fita (fita, hito, Piedrafita, Piedrahita) quod jam dicti Comites et Episcopus preceperunt figere et
contra partibus Uliano, de oriente habet perticas XL in latitudine
quod jam dictus Stremirus recepit de jam dicto Andreo pro partibus
predicto Episcopo cuius mandatarius est, et contra occidente recepit
in latitudine perticas XXXVIII et habet ipsa terra quod termiaverunt
jam dicti Judices de parte orientis in latitudine LXXVII et media. Et
tum ordinaverunt jam dictus Episcopus, Comites vel Judices ut infra
ipsas villas Uliano et quarto quae vocatur Bitinga fixuras vel
terminia mitterent V petras fictas, sicuti et fecerunt. Et
recepit jam dictus Andreas medietatem de ipsas perticas contra ipsum
puteum a partibus circi, et Stremirus Archipresbiter similiter alia
medietate contra villa Uliano a partibus meridie. Et tunc covenit
inter predicto Episcopo et jam dicto Andreo ut unusquisque teneat et
possideat usque ad ipsas petras fictas per illorum
villas divisione judicent atque deffendant et securi possideant
quisque in perpetuum quieto ordine. Tunc apertum fuit ut unusquisque
haberet exinde notitiam de ipsas res supra scriptas firmatas atque
roboratas sicut et est, et gaudeat se unusquisque in nostro Mallo
suam percepisse justitiam. Data notitia sub die XVI kalendas junii
anno III quod obiit Ludovicus Rex. = + Ricardus Archipresbiter ss. =
Guischafredus Archipresbiter ss. = Petrus presbiter ss. = Recharetus
presbiter ss. = Teudegildus presbiter ss.
VII.
Decretum
electionis Servi Dei Episcopi Gerundensis anno circiter DCCCLXXXVI.
(Vid. 31.)
Ex.
arch. Eccl. Gerund.
Hoc
est translatum fideliter factum. In nomine Domini Dei summi post
obitum condam Teuterii Sedis Gerundensis Episcopi. Convenientibus
omnibus canonicis Sancte Dei Genitricis Mariae cum Archipresbiteris
necnon et Archidiachonis, seu omnium ruralium sacerdotum sive
clericorum maioresque nobilium laycorum tam Comites ibidem
commanentes quam etiam omnis plebs simul in unum concordantes uno
sensu, unaque voluntate omnes in uno positi voluntatem Dei
obtemperantes et consencientes direxerunt has litteras ad Domnum
Teodardum Sedis Narbonensis Archiepiscopi poscentes electionem Dei et
suam, necnon et omnium Episcoporum in Septimaniam comorancium.
Eligentes siquidem in ordine presulatus predicte Sedis virum
preclarum et inclitum terre prefate natum et nutritum sacerdotem
nomine Servum Dei, si voluntas Dei adfuerit et vestra consentio,
volumus et petimus ut curam pastoralis regiminis super nos accipiat.
Sinderedus canonicus Sancte Marie ss. = Fricco presbiter et
cannonicus Sancte Marie ss. = Conparatus (Comparatus arriba) sacerdos
et canonicus ss. = Romeus presbiter et canonicus ss. = Adajo
Presbiter et canonicus ss. = Fuctuosus (Fructuosus) Presbiter et
canonicus ss. = Baro presbiter et canonicus ss. = Argobadus levita et
canonicus. = Tedeletus canonicus. = Turtolerus canonicus. = Galindus
canonicus. = Sig+num Raimundi de Viridaria qui hoc anno Domini MCCXXX
nono (1239), VI. kalendas madii fideliter translatavit cum litteris
suprascriptis in I. linea.
VIII.
Acta
dedicationis ecclesiae S. Mariae etc. de Fontanet sub Servo Dei
Episcopo Gerundensi anno DCCCCI. (901) (Vid. pág. 36.)
Ex.
autogr. in arch. S. Petri Roden.
In
nomine Domini Dei summi et Salvatoris nostri (pone notri) Jhesucristi
sub era DCCCCIIII. (a: Quod hic eram scriba dixit, annum intellige
Incarnationis Christi: ut alibi saepe notavimus, idque ex aliis notis
chronologicis eruere facillimum est.) indiccione VII. anno VI.
regnante Karulo Rege filio Ludoici, veniens vir reverentissimus
domnus Servus Dei Sedis Jerundensis (con jota : ierundensis :
gerundensis : ierunda : Gerunda: Gerona o Girona) Episcopus ad
consecrandas ecclesias quae sitas sunt in pago Jerundense in terminio
de villa Fontanedo (Fontaneto, Fontanet) qui sunt edificatas in
honore Sanctae Mariae Virginis, et Sancti Michaelis Arcangeli, et
Sancti Johannis Babtistae, Praecursoris Christi, quae redificaverunt
homines pro Dei amore is nominibus Wilisclus levita, Ansulfus,
Audesindus, Anla, Ansalon presbitero, Desiderio, Salvator,
Formesindo, Ariulfo, Wimara (: w : g : Gimera, Guimera), Beato, et
Stephano. Et dederunt isti supranominati ad predictas ecclesias pro
Dei onore, et propter remedium animas illorum, id est Wilisclus
levita dono atque trado ad jam dictas Baselicas, id est Missale, et
Epistolas Pauli, et Actus Apostolorum. Et in jam dicto comitato
Jerundense infra terminio de villa Fontanedo dono ibidem de terra
modiatas VI. Et afrontat ipsa terra de oriente in vinea de me jam
dicto Wilisclo levita, et de meridie in terra de Ermumfredo, et de
occiduo in terra de Benduto, et de cerci (circi, circio, cierzo,
cerç) terra de Anla et in praedicto... nio trado ibidem vinea mea,
et afrontat predicta vinea de parte oriente in vinea de Vietario, et
de Argela, et de meridie in vinea de Bas... et de occiduo in terra de
Sancta Maria, et de cerci in vinea de Fele presbitero. Et ego
Audesindus dono a prefactis ecclesiis in comitato Jerundense infra
terminio de villa Caneposto vinea mea propria; et afrontat de parte
oriente in terra erma, (yerma, no cultivada; erema; que no da
fruto, estéril, título de una obra de Federico García Lorca) et de
circio in vinea de Fauvane. Et ego Audesindus dono ad jam dictas
ecclesias propter remedium animae de femina nomine... vinea una in
terminio de villa Caneposto, id est, modiatas II. Et afrontat ipsa
vinea de parte oriente in strada publica, et de meridie, et de
occiduo, et de cerci in terra erma. Et infra terminio de villa
Vulpiliaco campo I. et afrontat ipsa terra de parte oriente in vinea
de Sancti Juliani, et de meridie in terra de Eldegudo (Eldegodo
antes), et de occiduo in via qui inde discurrit, et de cerci in ipsa
strada qui inde pergit. Et ego Ansalon presbiter dono atque trado ad
jam dictas Ecclesias casale meum et terra, et afrontat ipse casale de
parte oriente in terra de Maurelde, et de meridie in terra de me
Ansalon, et de occiduo in terra de me jam dicto Ansalon presbitero,
et de cerci in domum Sanctae Mariae. Et nos omnes supranominati, id
est, Anla, Desiderio, Salvator, Formesindo, Ariulfo (,) Wimara,
Beato, et Stefano donamus adque tradimus ad jam dictas Ecclesias
campos II., et ortale I. et afrontat ipse campus unus de parte
oriente in ipsa strada, et de meridie in terra de ex ipso, et de
occiduo in ipsa strada et cerci in ipsa (falta la i) strada; et ipse
alius campus afrontat de parte oriente in ipsa strada, et de meridie
in terra de Lunare, et de occiduo (falta una c) in Rio Adaron, et de
circi in terra de Quintilo. Donamus nos omnes supranominati ista
omnia superius scripta ad jam dictas Ecclesias, ut de ab ordierno
(odierno, hodierno: hui, avui, hoy) die et tempore ibidem subjaceat
man... ta et potestatem abeant, sacerdotes ibidem Deo famulantes ista
omnia laborare et exfructare, et usibus illorum ipsas fruges
dispensare per jussione proprii Episcopi ut nullus Comes, Vicecomis
(Vicecomes), Vicarius vel centenarius, neque ulla saecularis potestas
hoc exinde abstrahere presumat, set teneant hoc ipsas ecclesias usque
in perpetuum. Tunc supra nominatus domnus Servus Dei Sedis
Jerundensis Episcopus aparrohaciavit adque concessit decimas et
primicias ad jam dictas baselicas de villas vel villarunculos is
nominibus villa Fontaneto et villa Palacio Maurore
cum suos fines, et villa Fonsedictus, et villare Abiliares (Apiliarem
más arriba), et villare Perductus, et villare Murello, ut sacerdotes
(falta la s inicial) qui in ipsas jam dictas ecclesias Deo deserviunt
decimas et primitias inde recipiant usque in futurum per jussionem
proprii Episcopi. Et nos omnes supranominati donamus ad jam dictas
ecclesias, sicut superius scriptum est. Quod si nos donatores aut
ullus homo qui contra hanc donacione ad inrumpendum venerit, aut nos
venerimus de ista omnia superius scripta, non hoc valeat vindicare,
set componat ad jam dictas ecclesias ista omnia superius scripta in
duplo, et in antea ista dotis vel donacio firmis permaneat. Facta
dote vel donatione VI. idus novembrii, anno VI. regnante
Karulo Rege, filio Leudeici. = Absalon presbiter ss. = Sig+num
Anla. = Sig+num Stefanus. = Sig+num Wimara. = Sig+num Salvator. =
Willisclus diaconus qui hanc donationem feci ss. = Servus Dei humilis
Episcopus Sancta Jherundensis Ecclesiae Episcopus ss. = +
Gischafredus Archipresbiter (falta la t) ss. = + Audesindus ss. =
Modicus Georgius Abba exiguus, et sacerdos indignus interfui et
subscripsi +. = Trasemirus Diaconus ss. = + Nifridius Diaconus ss.
IX.
Acta
electionis et intronizationi Wigonis, Episcopi Gerundensis (doble n
en el original): anno DCCCCVIII (908). (Vid. pág. 42.)
Ex
autogr. in arch. Ecclae. Gerunden.
Dominicae
Incarnationis anno DCCCCVIII. annuente atque inspirante eodem Domino
nostro Jhesu Christo conventus clericorum atque plebegium factus est
citra portam Gerundae civitatis in aecclesiam Sanctissimi Foelicis,
Christi martyris in quo conventu extitit reverendus Metropolita et
Antestis almae Narbonensis aecclesiae Arnustus, pariterque cum eo
venerandi Presules Nantigisus Urgelitanus, et Teudericus
Barchinonensis. Extitit quoque inibi Princeps maximus et Marchio
Wifredus, corde et ore atque opere verissimus risticola (falta
una c, cristicola) et maxima conglobatio religiosi cleris Gerundensis
atque nobilium et fidelium laicorum. Cum itaque omnis cetus infra
septa praescriptae extaret aecclesiae, obtulit omnium obtutibus
praelibatus Archipraesul virum spectabilem et tam Deo quam hominibus
affabillimum nomine Wigonem, asserens eum a regia aula prolatum et
eius jussione atque sanctorum Episcoporum Gotiae electum et
tam ab ipso Archiepiscopo quam a caeteris ad episcopalem infulam in
Gerundana aecclesia consecratum, indicans eum nobillima
nativitate honestatum, et sanctis moribus comptum, magnae quoque
sophiae redimitum, regioque palatio enutritum, et omni perspicatia
decoratum. Cum autem christianissimus Princeps omnisque
nobillima caterva illi assistens tantam virtutum famam de eo
audissent Omnipotenti Domino gratias retulerunt et tam factis
episcopalibus quamque monitis aecclesiasticis atque regiae iussioni
se promptissime obedituros professi sunt. Omnes itaque subsequentes
jam fati Principis voluntatem et praedictum virum Dei Wigonem
dignum Deo et homnibus perspicientes pari animo pronaque
voluntate Episcopum eum sibi petentes atque amplectentes benignissime
susceperunt et in cathedram episcopalem sublimaverunt, atque ut hanc
scripturam susceptionis atque sublimationis attentissime propriis
corroborarent manibus, unanimiter decreverunt. = Exaratus est autem
textus huius scripturae confirmationis atque intronizationis XII.
kalendarum decembrium anno XI gloriosissimi regis Karoli, in
indictione XI. inspirante atque auxiliante divina misericordia, cui
est decus et virtus, honor et potestas per inmortalia saeculorum
saecula. Amen. +
Arnustus Sanctae Narbonensis Ecclesiae humilis Episcopus ss. = +
Idelherus Episcopus ss. = Teudericus Barchinonensis Episcopus ss. = +
Wifredus Comes +. = Servus Dei Archipresbiter ss. = Gischafredus
Archipresbiter ss. = Sonifredus Archipresbiter ss. = * Pressius
diaconus ss. = Prunetus presbiter ss. = Romeus presbiter ss. =
Rotgarius presbiter ss. = Durandus presbiter ss. = Amelius diaconus
ss. = Wihadus presbiter ss. = Addaulfus (Ataulfus) presbiter ss. =
Argibadus presbiter ss. = Desiderius presbiter ss. = Willisclus
diaconus ss. = Teotarius levita ss. = Acfredus umilis Habba
ss. = Genesius presbiter ss. = Addila presbiter ss. = Oliba levita
ss. = * Eldalecus (no se lee, por eso pongo * asterisco)
presbiter ss. = Wiliemundus presbiter ss. = Audesindus presbiter ss.
= Adroarius levita ss. = Durandus Archipresbiter ss. = Perasicius
presbiter ss. = Teodalecus (Teudalecus y variantes) presbiter ss.
= Sasila presbiter ss. = Riculfus presbiter ss. = Recosindus
presbiter ss. = Ayyndys (con 3 y griegas) presbiter ss. = Cixila
presbiter ss. = Hemmo presbiter ss. = Bulgara presbiter ss. =
Sisisclus presbiter ss. = Sindola presbiter ss.= Sendovinus presbiter
ss. = Der..olius presbiter ss. = Tivurcius presbiter ss. = Raquel
presbiter ss. = Wimera (Guimera, Gimera, Guimerá) presbiter ss. =
Elderedus presbiter ss. = Ermegildus presbiter ss. = Miro presbiter
ss. = Bellus presbiter ss. = + Sunigildus presbiter ss. = Durandus
presbiter ss. = Valdemirus presbiter ss. = Vindemius presbiter ss. =
Guillara presbiter ss. = Tolgaredus ss. = Addala presbiter ss. = +
Benedictus presbiter ss. = Wisandus presbiter ss. = Hatila (Atila)
presbiter ss. = Antenerus presbiter ss. = Ariulfus levita ss. =
Adanagildus presbiter ss. = Altimirus presbiter ss. = Atto presbiter
ss. = Ennego ss. = Eldericus presbiter ss. = Leuvila presbiter ss. =
Salustius presbiter ss. = Johannes presbiter ss. = Alaricus presbiter
ss. = Letus presbiter ss.= Teodosius ss. = Seniulfus ss. = Signum +
Rainaldus. = Sig+num Oliva. = Godmares ss. = Trasemirus presbiter qui
hanc textum
huius scripturae confirmationis atque intronizationis scripsi et
subscripsi sub die et anno quod supra.
X.
Carta
vendictionis factae Wigoni Episcopo Gerund. anno DCCCCXVI.
(Vid. pág. 46.)
Ex
Cartor. curiae ep. Gerund. fol. 104.
In
nomine Domini ego Recesinda et filio meo nomine Manla vinditores tibi
Ugone Episcopo emptore per hanc scripturam venditionis nostrae
vindimus tibi vinea propria juris nostrae quae nobis advenit per
parentorum vel per comparatione. Et est ipsa vinea in comittatu
Gerundense infra termino de villa Fontanedo que vocant Sancta Maria.
Et affrontat ipsa vinea de oriente in vinea de me emptore vel in
vinea de Formesindo, et de meridie in vinea de me emptore, et de
occidente affrontat in vinea de Formesindo vel de ansa; de parte vero
circii subiungit in vinea de me emptore. Quantun infra istas
quatuor affrontationes includunt sic vendimus nos tibi propria cum
exeo vel regressio suo, id est in aderato vel de finito propter
precium solidos V. tantum quos tu emptor nobis dedisti, et nos
venditores de presente manibus nostris recepimus, nichilque de ipso
precio apud te emptore non remansit, sed omnia nobis adinplesti. Est
enim manifestum quod vero de ipsa vinea sicut superius resonat de
nostro jure in tuo tradimus dominio et potestate habendi, vendendi
vel quicquid facere vel judicare volueris, in Dei nomine habeas firma
potestate. Item quodquod si nos venditores aut aliquis homo qui
contra hanc venditionem ista venerit ad irrumpendum, inferant vobis
vel inferant tibi partique tuae quantum ad eo tempore inmeliorata
fuerit ista omnia, superius scripta in dupla tibi perpetim habitura,
et in antea vinditio firmis et stabilis permaneat omnique tempore.
Facta venditione XII. kalendas Februarii anno XVIIII. regnante Karolo
rege, filio Lodovici. = Sig+num Requisinda. = Sig+num Manla qui
simul in unum vinditionem fecimus et testes firmare rogavimus. =
Teudesindus presbiter ss. = Quibertus ss. = Ansulfus subdiachonus ss.
= Sonifredus subdiaconus ss. = Pulcresindus presbiter qui hanc
vinditionem scripsi et ss. sub die et anno quo supra.
(Continúa del 11-20)
