XXVI.
Diversa
Kalendaria de gestis retroactis temporibus factis, maxime in
Episcopati Gerundensi. (V. pág. 105).
Ex
libro Statutor. Eccl. Gerund. in arch. eiusd.
Anno
Domini M.CCC.XXX.III fuit caristia omnium victualium, et ideo inter
nos fuit nominatus dictus annus Mal any primer.
Anno
Domini M.CCC.XLVII, et XLVIII fuerunt per universum mundum
mortalitates et fuerunt nominatae les primeres mortalitats.
(Las primeras mortalitats en catalán, plural en as, típico de la
lengua occitana; les primeres en valenciano)
Anno
Domini M.CCC.XXXV. Illustris Dominus Petrus, Dei gratia Rex Aragonum
incoepit (incepit : empieza) regnare, et obiit anno sui regni LII
anno videlicet a nativitate Domini M.CCC.LXXX.VII. Set dictus Dominus
Rex in curia generali quam celebrabat
Perpiniani XVI die Decembris anno a nativitate Domini M.CCC.L.
statuit et ordinavit ut de cetero annus computaretur a nativitate,
dimissis Nonis. Idus atque Kalendis continuando loca numerum dierum
et nomina Mensium atque Annum in quibus instrumenta, litterae et
aliae scripturae fierent.
Anno
a Nativitate Domini MCCCL (falta el punto entre la M y la C, hay
punto entre la última C y la L : 1350) fuit natus Johannes, Primogenitus filius dicti Petri Regis, qui ex post fuit Rex, ut
inferius continebitur. (Juan I de Aragón)
Anno
a Nativitate Domini M.CCC.LIIII videlicet IX Junii dictus Dominus
Petrus Rex constitutus personaliter cum multo nobili exercitu et
classe sive stolio (stol, estol : armada de naves) in villa de Rosis,
et in porticu eiusdem intravit pelagum animo se et dictum exercitum
et classem transfretandi ad Insulas (plural : islas : illas : illes)
Sardiniae (Cerdeña, Sardinia), et successive die Dominica inmediate
et proxime tunc sequenti XV dicti Mensis Junii dictus Dominus Rex cum
suo exercitu et stolio recessit de dicto Portu (Port de Roses o
Rosas; puerto de Rosas, Gerona) et tenuit vias suas versus dictas
Insulas. Et erant in dicta classe CC. vela, scilicet LX naves, et
LXII galeae et inter lembos, cochas et barchas uxerios et alia vela
LXXX et ultra, in quibus fustis erant recollecti duo millia et
quingenti equitum, et LX milia peditum, ac etiam LX. Barones sive
nobiles personae. Et dictus Dominus Rex stetit in dicta Insula per
tres menses et cepit Lalguer (L'Alguer). Tamen multi fuerunt viam
universae carnis ingressi propter mortalitates, quae inibi tunc
viguerunt.
Anno
a Nativitati Domini M.CCC.LVIII de mense Julii te die Sancti Jacobi
Apostoli venit in ista patria magna plaga locustarum (N. E. En
Beceite, llangostos : saltamontes. Una de las plagas de Egipto en
Gerona, 1358) sic quod cohoperiebant terram, et aliquociens erant in
uno campo locustae altitudinis unius palmi, et comedebant
frumentum (forment) et milium et fructus terrae, et volabant in altum
sicut aves, et multotiens pre multitudine earum quando volabant homo
non poterat videre solem; et faciebat magnum tumultum in volando.
Anno
a Nativitate Domini M.CCC.LXII de mensibus Junii, Julii, Augusti et
Septembris fuerunt in ista patria magnae mortalitates maxime infantum
aetatis XIIII annorum et infra, et ideo fuerunt nominatae Mortaldats
dels infans. (y no mortalitats dels infants)
Anno
a Nativitate Domini M.CCC.LXXI similiter fuerunt mortalitates hominum
et mulierum, in ista patria, et fuerunt nominatae Mortaldats
migones.
Anno
a Nativitate Domini M.CCC.LXXIIII de mensibus Aprilis et Madii
incepit magna caristia victualium signanter de pane et duravit usque
ad mensem Julii anni Nativitatis Domini M.CCC.LXXV taliter et sic
quod migerio frumenti ad mensuram Gerundae ascendit ad decem libras
et ultra.
Anno
a Nativitate Domini M.CCC.LXVIII fuit inceptus lo Pont Nou de
mense Madii et XI die Augusti eiusdem anni fuit inceptus lo
eloquer de Sant Feliu.
Anno
a Nativitate Domini M.CCC.LXXX. videlicet XXIIII die Februarii qua
erat festum Beati Mathiae Apostoli rivus Undaris (Oñar) ascendit
Putheum Sancti Martini et fecit grande malum in civitate Gerundae
maxime in domo Carmelitarum et in domo Fratrum Minorum; et in portali
de Malaventura quod diruit, et in multis plateis et domibus civitatis
Gerundae.
Anno
a Nativitate Domini M.CCC.LXXIII et XXI die Aprilis inclita et
magnifica Domina Matha sponsa incliti Domini Infantis Johannis Ducis Gerundae filia comitis Darmenyach noviter intravit civitatem Gerundae. Et finivit dies suos Caesaraugustae circa festum Omnium
Sanctorum anni M.CCC.LXXVIII.
Anno
M.CCC.LXXX de mense Madii dictus Dominus Johannes Dux Gerundae
contraxit matrimonium cum inclita Domina Yolant filia Ducis de Bar.
Anno
a Nativitate Domini M.CCC.XC.VI et die Veneris XIX mensis Madii circa
horam completorii obiit dictus Dominus Johannes qui fuerat et erat
Rex Aragonum, et venando post prandium in boscho prope Fuxanum
diocesis Gerundensis subito amisit loquelam et sensum, et sic Domino
emisit spiritum.
Anno
Domini M.CCC.LXXXIII videlicet XVII die Madii Rex Ermeniae
intravit Gerundam accedendo versus Barchinonam.
Anno
M.CCC.XC.VII et die Lunae XXVIII mensis Madii fuit factus terremotus
in civitate Gerundae et alibi circa horam primi sompnii.
Anno
M.CCCC.X et XXVII die Julii similiter fuit factus terremotus in
civitate Gerundae et alibi.
Anno
a Nativitate Domini M.CCC.XC.VI post mortem Domini Regis Johannis
incepit regnare Dominus Martinus eius frater. Qui regnavit per XIIII
annos. Et obiit in Monasterio de Valldonzela (Valldoncella y
variantes; Martín I de Aragón) prope Barchinonam die Sabbati ultima
die Madii circa horam meridiey anno a nativitate Domini
MCCCC.X.
Anno
a Nativitate Domini M.CCC.LXXXIIII et LXXXV. Dominus Petrus Rex
Aragonum faciebat execucionem contra Dominum Johannem Comitem
Impuriarum ad instantiam ut dicebatur Domini Alamani de Fuxano qui
tunc habebat guerram cum Domino Comite. Et tunc intrarunt dictum
comitatum in favorem dicti Comitis plures gentes armigerae extraneae
nacionis quae vulgariter appellabantur de Bita, quia
Bita
erat capitaneus earum.
Anno
a Nativitate Domini M.CCC.LXXXIX vigilia omnium Sanctorum gentes
armigerae extrane (extraneae más arriba) nacionis vocatae los
Piteus del comta Darmenyach intrarunt patriam istam, et eam
dampnificarunt maxime Episcopatum Gerundensem, ubi steterunt usque ad
Septimanam Sanctam sequentem. Et in ipsa septimana Sancta
fugierunt (como Puigdemont) versus collum de Panizars, et
propter inundationes aquarum et pluviarum multarum discursiones, quae
tunc viguerant opportuit eas gentes transire per Pontem de Ceret; de
quibus quidem gentibus pro maiori parte remanserunt mortui, quia ut
dicitur, in intrata earumdem gentium erant in numero XVIII milium
hominum equitum, et in earum exitu non fuerunt VI milla.
Anno
M.CCC.XCI et X die Augusti qua erat festum Sancti Laurentii fuit
facta persecutio Judeorum in civitate Gerundae.
Anno
M.CCCC.IIII ultima die Madii Turris de Geronella cecidit circa
horam crepusculi post solis occasum.
Anno
M.CCCC.IIII et XX die Augusti Bartholomeus Avellaneda civis Gerundae
(fuit) interfectus. Et XXVII die dictorum mensis et anni fuit
interfectus Bnus. de Pontonibus miles cum aliis ultra Pontem maiorem
versus planum de Serriano.
Anno
a Nativitate Domini M.CCC.LXII et XXIIII die Julii obiit Dominus
Berengarius de Crudiliis Episcopus Gerundensis, et post eius obitum
fuit Gerundensis Episcopus Dominus Enecus qui ex post fuit
Archiepiscopus Terraconae. Et post ipsum Enecum fuit Episcopus
Gerundensis Dominus Jacobus de Trilea qui obiit prima die Marcii anno
a nativitate Domini M.CCC.LXXIIII. Et XI die dictorum mensis et anni
Dominus Bertrandus de Monterotundo, Archidiaconus Bisuldunensis fuit
electus in Episcopum Gerundensem. Et ipse Bertrandus obiit IIII die
Octobris anno M.CCC.LXXXIIII.
Anno
a Nativitate Domini M.CCC.LXXXVI et V die Augusti Dominus Berengarius
de Anglarola fuit in Episcopum Gerundensem consecratus, et obiit
Perpiniani in Cardinalatus ordine constitutus XXII die Augusti anno a
nativitate Domini M.CCCC.XIII.
Anno
a Nativitate Domini M.CCCC.VIII et VIII die octobris Dominus
Franciscus de Blanis fuit factus Episcopus Gerundensis. Et V die
Januarii anni a Nativitate Domini M.CCCC.IX fuit translatus in
Episcopum Barchinonae.
Anno
a Nativitate Domini M.CCCC.IX et VI die Januarii Dominus Raymundus de
Callari fuit factus Episcopus Gerundensis. Et obiit Valentiae XI die
Madii anno a Nativitate Domini M.CCCC.XV.
Anno
a Nativitate Domini M.CCCC.XVI et ultima die Decembris, seu prima die
Januarii Dominus Dalmacius de Muro seu eius procurator intravit
possesionem de Episcopatu Gerundensi, et postea de mense Januarii
anni a Nativitate Domini M.CCCC.XX fuit translatus in Archiepiscopum
Terraconensem.
Anno
a Nativitate Domini M.CCCC.XX et XIIII die Februarii Dominus Andreas
Bertrandi tunc Episcopus Barchinonae seu eius procurator intravit
possesionem de Episcopatu Gerundensi.
Anno
a Nativitate Domini M.CCCC.XXIII et die sabbati XX Decembris inclitus
et magnificus Dominus Alfonsus Rex Aragonum veniendo de civitate
Neapolitana (Napols, Nápoles, Napoli) cum XVIII Galeis (galeras)
venit ad Civitatem Massiliae quam totaliter destruxit.
Anno
a Nativitate Domini M.CCCC.XXIIII et die Dominica XVI Julii hora
Cimbali del Ladre dictus Dominus Alfonsus Rex Aragonum
intravit Civitatem Gerundae ubi stetit usque ad diem Jovis sequentis
in qua die Jovis paulo post solis ortum arripuit iter suum versus
Barchinonam.
