IX. De celebratione Synodi in eccl. Maioricensi.

IX. 

De celebratione Synodi in eccl. Maioricensi. (Vid. pág. 164.)

Ex Consueta ms. med. saec. XIV. carta fere lacerata.

Feria VI. post Dom. in albis.

Sciendum est quod in ista VI. feria celebratur sancta Synodus, ad quam debent omnes rectores civitatis et diocesis personaliter convenire, nisi fuerint legitime excusati. Et ista die non dicitur nisi unica missa. (Quae erit aut de festo, quod eo die celebretur; aut de Resurrectione, si non adsit festum; aut de pluvia, si fuerit necessaria.) Finito Evangelio pulsentur squillae maiores usque ad Pater noster. Postea pulsentur duo cimbala minora. Et dum dicetur ultima oratio missae, Episcopus induatur pontificalibus vestimentis. Et primicherius solum diachonus indutus dalmatica, veniat ad chorum portans textum argenti, pueris indutis dalmaticis ipsum praecedentibus, et portantibus candelabra argentea cum cereis accensis. Et accedat ad D. Episcopum pro benedictione petenda. Postea veniat ante letrinum, et ibidem dicat Evangelium alta voce: Designavit Dominus. Quo finito Episcopus stans in cathedra sua minori incipiat flexis genibus hymnum Veni creator Spiritus, et dicatur per choros, et dicatur V). Quaesumus auctor omnium. Ultimus V). sit Gloria tibi Spiritus, Sancte Deus. Hymno finito Episcopus dicat V). Veni Sancte Spiritus, reple. cum dupp. alla. Et chorus respondeat: Et tui amoris... Et in continenti per Episcopum fiat sermo clero latinis verbis. Completo sermone, omnes laici exeant ecclesiam; et claudantur portae ecclesiae. Hoc facto Primicherius stans in medio chori, vocet rectores, nominando quemlibet rectorem per istum modum: Praepositus Minoricensis est hic? Et dictus Praepositus respondeat: assum Domine. 

Et sic de aliis. Sciendum est tamen quod rectores ad primam vocationem dicti Primicherii, si ibi praesentes fuerint, debent respondere. Si vero rector absens fuerit, et vicarius eius, vel alius Presbiterus pro eo ad synodum venerit, vel ibi fuerit, non respondeat ad primam vocationem Primicherii, sed ad secundam. Et hoc ab omnibus observetur.

Hoc finito D. Episcopus, vel Vicarius in absentia Episcopi, instruat rectores ad bonos mores, et hospitalitatem, et quod sint solliciti ad peragenda ea quae sunt necessaria ad regimen animarum, observando, corrigendo, et si necesse fuerit increpando. Et debent ibi constitutiones noviter factas publicare.

Finitis omnibus, quae dictus Episcopus ordinaverit facienda, … Primicherius nominet nomine proprio canonicos, beneficiatos, rectores et alios quoscumque presbiteros in civitate vel diocesi anno illo defunctos. Et in isto intervallo induantur in choro duo Primicherii capis violatis. Et unus scolaris capa indutus portet crucem Maioricen de sacristia, precedentibus pueris cum superpellicio portantibus cereos accensos; et veniat versus chorum. Et cum dictus Primicherius cessaverit nominare clericos, Dominus Episcopus dicat: Animae eorum et omnium fidelium defunctorum per Dei misericordiam sine fine requiescant in pace. Et omnes astantes respondeant Amen. Et unusquisque dicat Pater noster. Et in continenti duo Primicherii incipiant R). Domine Deus qui intueris. R). Qui Lazarum. R). Libera me. Et pulsentur omnia cimbala. Et dum dicentur praedicta R).R). fiat processio, ut sequitur. Crux exiens de sacristia portetur versus altare S. Annae. Et omnes presbiteri beneficiati... domini canonici, ac ultimo loco Episcopus, indutus ut praedicitur cum suis ministris, sequendo dictam crucem circumeant claustrum, nullam stationem ibi faciendo. Et intrent ecclesiam per portam quae est iuxta altare B. Bernardi. Et transeundo per chorum, crux portetur iuxta altare B. Mariae. Et Dominus Episcopus stet retro letrinum in choro cum ministris suis. Et tota processio stet in medio hinc et inde inter ipsum D. Episcopum, et crucem praedictam. Et finiatur R). Libera cum oratione Fidelium et Absolve; Episcopus revertatur ad sacristiam, et ibi deponat vestimenta sua.

Ex ordinatione Fr. P. Cima.

Ad calcem eiusdem codicis nova notula seu rubrica de celebratione Synodi scripta reperitur recentiori manu, nempe desinente saec. XV. ut ex contextu patebit. = Primo Synodum indicit celebrandum, iuxta consuetudinem antiquam, non uno tantum die, sed duobus continuis, scilicet feria V. et VI. post Dom. in albis. = In quorum primo omnia per eundem fere modum fiunt quo supra notata sunt usque ad vocationem rectorum inclusive. Sermo a canonico vel presbitero fiat in medio chori. Porro rectores vocandi ad Synodum ibi describuntur; sunt autem sequentes: 

Praepositus Minoricensis ecclesiae. Rector de Porreriis.

Id. de Falanigio. 

Rector S. Eulaliae. Id. de Alaroi. 

Vicarius S. Crucis. Id. de Muro. 

Rector S. Jacobi. Id. S. Margaritae de Muro. 

Id. S. Michaelis. Id. de Robines. 

Id. S. Nicolai. Id. de Alarono.

Id. de Incha. Id. S. Joannis de Sinen (Sineu).

Id. S. Mariae de Sinas. Id. de Montuerio.

Id. de Soller. Id. de Castelligio.

Prior de Polencia. Id. de Sencellis. 

Rector de Lucho maiori. Id. de Campos. 

Id. de Manacor. Id. de Santanymo. 

Id. de Pulcro visu. Id. de Silva. 

Prior de Artano. Prior S. Mariae de Luch.

Rector de Petra. Rector de Campaneto.

Id. de Vialfas.

Id. S. Mariae de Camino et Marrexino.

Id. de Buyola.

Id. Vallis musse.

Id. de Spurlis.

Id. de Podio pungenti.

Id. de Andragio.

Id. de Calviano. 

Feria VI. die Synodi secunda. Dicta missa defunctorum, vel de festo, Episcopo et omnibus similiter in choro congregatis, canonicus diaconus legat, ut hesterna die, Evang. Ego sum pastor bonus. Postea legantur nomina rectorum. Deinde nomina defunctorum, sub hac formula: "Anno Incarnat. Domini nostri Jesu Christi milesimo quadringentesimo octuagesimo tertio (a: Hoc anno haec forma cogendae et celebranda synodi ordinabatur.) obierunt presbiteri et beneficiati infrascripti. Et primo venerab. vel discretus talis, etc.” Dicto V). Animae quorum. = "In continenti sindici vel quatuor presbiteri de antiquioribus accedant ad D. Episcopum, et petant remissionem et casus pro clericis.” Et D. Episcopus revertatur ad sacristiam. Denique fit absolutio (sine assistentia Episcopi) et processio ante capellam corporis Christi per claustrum intrantes per portam prope organa, et ante capellam omn. SS. et intret per portam ante capellam S. Bernardi, et per chorum. Ut supra.

Hanc posteriorem ordinationem de celebratione synodi in duplici die, et non unica ut prius, constituit D. Fr. Petrus Cima, Episcopus Maioricensis anno 1385 in synodo per eum celebrata die 14 aprilis. Qua in re sacrorum canonum instituta, et ecclesiarum catedralium ditionis Regis Aragonum vestigia sequi se profitebatur. Ita Consueta sacristiae ecclesiae Maioricensis ms. anno 1511.

XXXVIII. Constitutio edita per venerabilem patrem in Christo Dominum Geraldum de Andirano

XXXVIII. 

Constitutio edita per venerabilem patrem in Christo Dominum Geraldum de Andirano Dei gratia Episcopum Illerdensem in Sede synodum celebrantem. (Vid. pág. 152.) 

Quia nonnulli ecclesiarum rectores, necnon et alii tam beneficiati quam non beneficiati clerici nostras ac officialis nostri excommunicationis, interdicti, suspensionis sententias in se aut eorum ecclesias legitime promulgatas et miserabiliter violare et contempnunt inmiscendo se divinis etc. in locis interdictis temere sicut prius; idcirco nos Geraldus miseratione divina Illerdensis Episcopus in Sede nostra Illerdensi synodum celebrantes tantae praesumptionis audatiam nolentes relinquere impunitam, cum sit in despectu clavium et lesione ecclesiasticae disciplinae, de fratrum nostrorum consilio sanctaque aprobante synodo statuhimus ut rectores et alii beneficiati qui in hoc genus criminis inciderint diabulo suadente ipso jure suis ecclesiis et beneficiis sint privati, et aliis libere conferatur qui velint et valeant humiliter obedire. Qui vero ecclesiastica beneficia non obtinent, nullum in posterum beneficium ecclesiasticum assequantur, cum sint irrigulares, inhabiles et indigni, donec sit cum eis per Sedem Apostolicam misericorditer dispensatum, et de tanto contemptu Illerdensi ecclesiae satisfactum. Qui autem eos scienter receperit, postquam hoc fuerit sibi notum, poene subjaceat supra dictae. Datum Ilerdae II. nonas marcii anno Domini M.CC.XC. quarto.

Tomo 4, apéndice 13, Alphonsi de Borgia, episcopi Valentini convocatio ad synodum

XIII.

Alphonsi de Borgia, episcopi Valentini convocatio ad synodum proximè celebrandam die 2 Februarii ann. 1432.

EX COD. COLLATION. LITTERAR. &C. ANN. 1432, FOL. 4. IN ARCH. CUR. ARCHIEP. EJUSD. ECCLES. 

Franciscus Zabaterii, presbyter, decretorum doctor, reverendissimi in Christo Patris et domini domini Alphonsi, Dei gratiâ episcopi Valentini, in remotis agentis, vicarius in spiritualibus et temporalibus generalis, et ad infrascripta ab eodem domino episcopo habens speciale mandatum: dilectis in Christo universis et singulis ecclesiarum rectoribus, vicariis perpetuis, et presbyteris, ac clericis beneficiatis in civitate et diocesi Valentinâ constitutis, salutem in Domino. Ecce quod praefatus reverendus dominus episcopus, ad memoriam reducendo statuta patrum, in quibus praecipitur, ut semel in anno per episcopos synodalia concilia celebrentur, deliberavit breviter in hac civitate personaliter adhaesse, et die secundâ mensis Februarii proximè instantis in civitate praedictâ sanctam synodum celebrare, ut in illâ subditorum excessus salubriter corrigantur, et deffectus ecclesiarum et aliarum rerum ecclesiasticarum in melius, auxiliante Domino, reformentur. Quapropter vobis universis et singulis serie cum praesenti dicimus, et in virtute sanctae obedientiae districtè praecipiendo mandamus, quatenus die et loco praedictis per vos, vel procuratores vestros coram dicto domino episcopo compareatis, et in celebrationem dictae synodi intersitis, ut inde valeat unà vobiscum, illa quae ad Dei, laudem et gloriam, et bonum statum ecclesiarum, personarum, et rerum ecclesiasticarum videantur expedire, salubriter ordinare. Vos autem rectores dictarum ecclesiarum, vel vestrorum loca tenentes omnes presbyteros et clericos beneficia ecclesiastica infra vestras parrochias obtinentes, ex parte nostrâ citetis, et etiam moneatis, ut ad dictam synodum veniant termino assignato, certificantes vos et illos pro nisi comparueritis et comparuerint, ut praefertur, ubi vos et eos causa rationabilis non excuset, praefatus dominus episcopus procedet ad celebrationem synodi, et alias contra absentes prout juris fuerit et rationis, si non contingat aliquos procuratores mittere ad praedicta illis plenariam conferant potestatem faciendi, tractandi, concedendi, expediendi et consentiendi in omnibus eis et singulis, quae alii facient, tractabunt, concedent, et consentient in praedictis. Dum verò qua praesens vobis fuerit littera praesentata in quodam quaterno papirii; quae lator praesentis secum portat, manu propriâ reservatis, et praesentem reddite pertitori. Dattis Valentiae undecima die Januarii, anno à Nativitate Domini millessimo, quadringentesimo, tricesimo secundo.