LI. Donatio montis de Scornalbou et initia monasterii canonicorum regularium S. Augustini, an. MCLXI. (1161)

LI.

Donatio montis de Scornalbou et initia monasterii canonicorum regularium S. Augustini, an. MCLXI. (1161) (Vid. pagin. 167.)

Ex exempl. mendoso in monast. FF. Min. eiusd. loci.

In Dei nomine et ejus gratia. Ego Ildephonsus Dei gratia Rex Aragonum, Comes Barchinonae et Marchio Provinciae una cum consilio et voluntate Alberti de Castro Vetulo, et pro remedio animae meae et parentum meorum, dono, laudo atque in perpetuum concedo Domino Deo, et Beato Michaeli, et tibi Joanni de Sancto Baudilio, locum illum heremum, qui nuncupatur Schornabous, qui sub destructione, et heremo diu, et absque cultore et incolatu permansit. Supra dictum autem locum cum omnibus terminis et pertinentiis suis inferius anotatis trado ego Rex tibi Joanni de Sancto Baudilio, quem in Priorem ipsius loci Domnus Hugo, Tarraconensis Archiepiscopus elegit, ut illum locum restaures, et meliores, atque popules, prout melius poteris, et ut ecclesiam ad honorem Dei in nomine Beati Michaelis ibi construatur et edificetur. Et volo atque concedo ut illa ecclesia una cum Rectore suo sint semper in dispositione et ordinatione Sedis Sanctae Theclae, et Hugonis, Tarraconensis Episcopi, et succesorum suorum, sicut proprii Episcopi. Sunt autem supra dicti termini a parte orientis in illum scilicet torrentem qui appellatur de Riudecols, sicut descendit ab ejus montanis, et vadit ad planum: a meridiana vero parte terminatur in campum Tarraconensem, sive in planum de Monte rubo, sicuti vadit per ipsas campanias de Rivo de Catinis (al. canensis), et per ipsum fontem de Mata, et transit super ipsum castrum per aldeam Montis rubei, et pervenit ad ipsos pinatels de Rubials: ab occidentali vero parte ascendit per illum locum qui vocatur Algarriol et vadit per ipsas pineas de Laveria, et pervenit in ipsam serram de Fonte albella super regum de Massanas; a parte vero circii in ipsas serras altas, quae sunt inter Pradel et Baboxa, sicuti aquae vergunt versus eundem Pradel, et sic ab eisdem serris transit praedictus terminus per ipsam aquam de Valle portaria, et vadit usque ad ipsas serras de Cortedela, indeque revertitur in supra memoratum torrentem de rivo de Caulibus. Sicut autem supra dictis terminis includitur et terminatur, sic ego Rex dono, laudo atque in perpetuum concedo praedictae ecclesiae B. Michaelis, et tibi jam dicto Joanni et successoribus tuis per proprium alodium, liberum, et francum, et vacuum, cum omni jure meo, tam de decimis, quam omnibus aliis rebus, et cum omni libertate ad habendum et possidendum cum omni augmentatione et melioratione, quam, Deo donante, tu et successores tui, vel aliquis sub tui dispositione inibi fecerit simul cum ingressibus et egressibus suis, via ductibus et reductibus cum penis, planis, pascuis et garriciis, aquis et arboribus fructuosis et infructuosis, et cum omnibus, quae ad utilitatem et usum praedicti loci, sive omnium jam dicti loci habitatorum, infra praedictos terminos spectant et pertineant, sicut melius dici vel intelligi potest, ad vestrum vestrorumque salvamentum. Quae ecclesia cum rectoribus suis habeant et possideant supra dicta omnia in perpetuum cum omni libertate, et absque ulla inquietudine alicujus saecularis personae. Dono etiam ego Rex tibi jam dicto Joanni, tuisque successoribus, libertatem et potestatem congregandi quoscumque poteritis homines ad incolendum et populandum terram illam et locum, et regendi illos ad honorem Dei et utilitatem praedictae ecclesiae S. Michaelis, et construendi seu disponendi, secundum quod vobis melius visum fuerit. Et quicumque ibi venerint et habitaverint, judicentur et distringantur secundum leges et mores et consuetudines Terraconensis civitatis; aliter vero a nemine distringantur, sive judicentur. Quoniam in praedicto loco maximum ac densiosimum nemus habitaret (f. habetur) horrendumque nimis ubi latrones et Sarraceni raptores assidue latitant. Qui plusquam convicinia montana etiam Siuranae et campum Tarraconensem prorsus vastant, miserosque captivant et occidunt, pluraque mala innumerabilia inde procedunt. Idcirco praefatae ecclesiae Beati Michaelis et tibi Joanni, tuisque successoribus praedictum locum damus ut ecclesia et fortitudo ibidem construatur, in qua ejusdem loci habitatores salventur et defendantur, et ut domus religionis ac religiosorum virorum honesta cohabitatio instituatur, qui sub Beati Augustini regula devote vivant, et Deo serviant, ac pro redemptione animae meae, meorumve parentum, seu omnium fidelium defunctorum Deum jugiter deprecentur. Si qua vero cujuscumque sexus vel conditionis persona contra hanc nostrae liberalitatis donationem, et institutionem venire temptaverint, in nullo prevaleat, sed omnium rerum suarum prius amissionem patiatur, et segregatus ab ecclesiae corpore, justi Judicis Dei iram incurrat, donec satisfaciat. = Sig+num Ildephonsi, Regis Aragonensis, Comitis Barchinonensis et Marchionis Provintiae. = Stephanus Dei gratia Oscensis Episcopus hoc sig+no subscripsit. = Facta carta in Osca mense madii anno ab Incarnatione Domini M.C.LXII. (1162) = Sig+num Arnaldi Mironis, Comitis Pallarensis. = Sig+num Guillermi de Cervaria. = Sig+num Guillermi de Sancto Martino. = Sig+num Blascho Romeu, majorisdomo. = Berengarius Dei gratia Tarraconensis electus sig+num. = Sig+num Ego R. Dei gratia Tarraconensis Archiepiscopus subscribo (a). = Sig+num Arberti de Castrovetulo. = Sig+num Arnaldi de Devesa. = Ego Bernardus de Callidis, scriba Regis scripsi hanc cartam, et feci hoc sig+num.

(a) Haec duae suscriptiones desunt in alio exemplari, et praeterea vitium adest, nullusque tunc Arch. Tarracon. ex nomine dictus.

ÍNDICE DE LAS COSAS MÁS NOTABLES.

(Se omite. Empieza en la pág. 281 del pdf.)

FIN DEL TOMO XX - 20.

L. Codicillum secundum D. Johannis ab Aragonia, Patriarchae Alexandrini, ac Jacobi II., Aragon. Regis filii, an. MCCCXXXIII. (1333)

L.

Codicillum secundum D. Johannis ab Aragonia, Patriarchae Alexandrini, ac Jacobi II., Aragon. Regis filii, an. MCCCXXXIII. (1333) (Vid. pág. 161.)

Ex arch. Cartus. Scalae Dei.

In Dei nomine. Sit omnibus manifestum, quod cum nos Johannes miseratione divina sanctae Alexandrinae Sedis Patriarcha, ac administrator ecclesiae Terraconae, nostrum condiderimus testamentum anno Domini M.CCC. tricesimo, idus marcii, et etiam codicillum unum anno Domini M.CCC. tricesimo primo, pridie kalendas decembris in posse notarii infrascripti; velimusque nunc ipsis testamento et codicillo aliqua addere et detrahere, nostros presentes facimus codicillos. Et attendentes ad religionis puritatem, quae in Cartusiensi ordine observatur, et ad vitae austeritatem, in qua monachi ipsius ordinis vivunt ac vivere sunt astricti, et ad bona spiritualia quae fiunt continue in eodem; et ex hiis ad ipsum ordinem specialem affectionem habentes, et specialiter ad monasterium, quod per progenitores nostros Reges Aragonum bonae memoriae in Terraconen. dioc. de ipso ordine fundatum extitit et donatum, et monasterium Scalae Dei etiam nuncupatum: sperantes indubie ut sola Dei bonitate per hanc scalam scandere ad regna celestia mereamur; ad honorem Dei et beatissimae Virginis Matris ejus, volumus, mandamus ac etiam ordinamus, quod in ipso monasterio Scalae Dei dupplicetur conventus, ita quod duodecim monachis qui ibi sunt et fuerunt etiam ab antiquo, superaddantur alii duodecim monachi, perpetuoque sub uno Priore ibi sint de cetero viginti quatuor monachi, qui ibi semper ad Deum orent pro anima nostra ac parentum nostrorum et omnium fidelium defunctorum, et ibi Deo ad laudem et gloriam sui nominis deserviant in divinis. Volentes et mandantes quod de bonis nostris et ad expensas nostras ab alia parte ecclesiae ipsius monasterii fiat claustrum magnum quod ordo Galileam vocat, simile claustro magno, quod jam ibi est pro monachis ibidem hodie institutis, et duodecim cellae similes cellis duodecim, quae ibi sunt pro duodecim monachis cum omnibus apparatibus earundem. Sic quod duodecim monachi, quos duodecim qui iam sunt in ipso monasterio, ducimus adiungendos, similia claustrum magnum et cellas habeant in omnibus et per omnia illis, quae iam ibi sunt pro monachis ab antiquo in ipso monasterio institutis. Et pro provisione in victu et vestitu dictorum duodecim monachorum legamus dicto monasterio Scalae Dei locum nostrum de Çaydino, dioc. Ilerdensis, quem nos de pecunia nostra emimus cum questia, tena, furnis, molendinis, monetatico et aliis omnibus quae in ipso loco habemus, et habere ac percipere debemus, et quae ad nos melius ex emptione inde facta pertinent in eodem, et cum iuredictione civili et mixto imperio, ac appellationibus super eis quae in ipso loco habemus, et etiam quindecim mille sol. Jaccen., quae nobis per universitatem dicti loci debentur, quae nobis per eos infra tres annos solvenda sunt, videlicet, quolibet dictorum trium annorum in festo Sancti Johannis quinque mille sol.; quae quantitas in emptionem reddituum convertatur ad opus monasterii supra dicti, et pro provisione dictis duodecim monachis una cum praedictis aliis facienda. Quae omnia percipiat, colligat et habeat perpetuo Prior monasterii supra dicti, et provideat dictis duodecim monachis in victu et vestitu, et aliis necessariis, secundum ordinem et regulam eorundem. Et nisi nos in vita nostra fecerimus cellas et claustrum supra dicta, ad haec facienda et complenda, omnia bona nostra specialiter obligamus. Volentes et mandantes quod solutis nostris debitis, et iniuriis restitutis, praedicta, quae supra ordinavimus et fieri mandavimus, sic fiant et habeant complementum, quod per legata, quae in dictis testamento et codicillo fecimus, non possint aliquatenus impediri, nec possit ullatenus aliquid detrahi de eisdem. Et etiam ubi bona nostra non sufficerent ad praemissa et legata facta in dictis testamento et codicillo, et in eisdem etiam ordinata, praedicta in hiis codicilliis contenta fieri integre volumus; ita quod nulla detractio fieret de eisdem, quamvis de praedictis legatis in dictis testamento et codicillo factis esset, eo quod bona non sufficerent, pro rata detractio facienda. Revocantes ex certa scientia omnem ordinationem, legatum et obligationem, quae generaliter vel specialiter fecerimus de dicto loco de Çaydino, et iuribus, quae in, et super ipso habemus et quoquo modo habere debemus.

Mandantes hominibus nostris loci praedicti de Çaydino sub fide et homatgio (: homagio : homenatge; homenaje), quibus nobis sunt astricti, quod Priori qui pro tempore erit in dicto monasterio Scalae Dei homatgium (: homagium; lo mismo que arriba) faciant, et ipsi ut domino suo parcant, et respondeant ac obediant, sicut nobis parere et obedire ac respondere tenentur, eosdem ab omni homatgio et fidelitate, quibus nobis astricti sunt, absolventes. Merum imperium autem et exercitum ac cavalcatam quae in ipso loco habemus, et in hominibus et feminis ibidem habitantibus et habitaturis, legamus illustrissimo Principi domino Alfonso Dei gratia Regi Aragonum, fratri nostro karissimo, et post eum illi ex filiis suis qui eidem succedet in regno, et cuilibet qui Rex fuerit Aragonum post eosdem. Ita quod numquam praedicta, quae eis legamus, possint a corona separari, nec ex aliquo titulo vel causa, in alium transferri seu alienari in perpetuum vel ad tempus, nec ad violarium, seu etiam usumfructum. Et si per ipsum dominum Regem vel filium suum praedictum, seu quoscumque alios succedentes in regno, praedicta, quae eis legamus, et alium transferrentur, seu alienarentur de facto, cum de iure non possent, in perpetuum vel ad tempus, et ad violarium seu etiam usumfructum (quam alienationem seu translationem omnino et in perpetuum, ut supra dictum est, fieri prohibemus) in casu in quo contra nostram praesentem ordinationem fieret quoquo modo, revocamus legatum praedictum quod eis facimus, et praedicta dicto monasterio Scalae Dei legamus; salvo tamen iure et dominio ipsius domini Regis et successorum suorum; ita quod ipsum monasterium haberet et possideret omnia supra dicta. Si autem in causa meri imperii penam corporalem per sententiam vel compositionem converti contingeret in pecuniariam, volumus quod dicto monasterio ipsa pecunia applicetur, et eidem, et non domino Regi seu suis successoribus vel officialibus suis cedat; immo in omni casu in quo recipiatur seu habeatur peccunia pro delicto, semper ipsum monasterium et Prior eiusdem ipsam pecuniam percipiant et habeant integre et complete. Verum quia praedictum locus et omnia supra dicta quae monasterio praedicto legamus, feudum domini Regis existunt, nec sine eius firma, laudatione et approbatione ecclesiae dari possunt, eidem domino Regi, ut fratri nostro karissimo supplicamus, quod ipse ut Princeps catholicus, et ordini praedicto devotus, Dei intuitu et nostri ac pro animae suae remedio et salute, velit hanc nostram ordinationem piam et laudabilem firmare, laudare et etiam approbare, et assensum praebere, quod ipsum monasterium habeat supra dicta pro alodio, vel saltem in feudum ab eo, prout est superius ordinatum, predecessorum suorum vestigiis inhaerendo, qui devoti Deo et dicto ordini praedictum monasterium fundaverunt, et bonis temporalibus dotaverunt honorifice, et suis privilegis muniverunt. Ubi autem praedictus dominus Rex consentire nollet (quod non credimus, nec speramus) quod ipsum monasterium locum praedictum habere pro alodio, cum eis, quae eidem per nos superius sunt legata, vel saltem ab eo in feudum, volumus et mandamus quod locus ipse plus offerenti vendatur per nostros manumissores, et per Priorem dicti monasterii, cum hiis etiam quod superius domino Regi, et filiis suis Aragonum Regibus, et cuilibet in regno succedenti legamus; quod legatum in casu praedicto revocamus, et ea vendi volumus cum aliis supra dictis. Et de pretio quod inde habebitur, emantur redditus per eosdem ad opus monasterii supra dicti: de quibus fiat provisio dictis duodecim monachis, ut est superius ordinatum. Et in casu in quo venditio fieret supra dicta, cupientes totum praetium, quod inde haberetur, converti in emtionem (emptionem pierde la p) reddituum ad opus monasterii supra dicti, ita quod nulla deductio inde fiat, volumus ac etiam ordinamus, quod de quantitate centum sexaginta mille sol. Barchinon., quod nos habemus supra castrum Corbarie, regni Valentiae, (Corbera, reino de Valencia) domino Regi de tertio, quod de dicta renditione sibi competeret, satisfiat; ita quod ipse sibi retinere possit, et de praedicta quantitate deducere id quod sibi competeret pro tertio supra dicto, nisi per ipsum dominum Regem de ipsa quantitate nobis satisfactum tunc temporis extitisset. Et ut monachi ipsius monasterii in sacra theologia possint studere, et ad laudem Dei et gloriam proficere in eadem, legamus eidem monasterio Bibliam nostram glosatam, quae undecim volumina habet, quae semper in ipso monasterio sit, ad servitium monachorum, et nunquam possit alienari modo aliquo, seu extrahi ab eodem. In aliis autem dicta testamentum et codicillum confirmamus, et omnia ordinata in eis rata et firma volumus remanere. In quorum testimonium praesens instrumentum per notarium nostrum subscriptum fieri et publicari iussimus nostro sigillo appendicio roboratum, in quo etiam subscripsimus manu nostra. Acta sunt haec in castro de Alforgia, dioc. Terracon. quarto nonas septembris, anno Domini M.CCC. tertio. Testes inde sunt venerabiles et religiosi frater Raymundus, Prior dicti monasterii Scalae Dei, frater Poncius Carbonelli, ordinis fratrum Minorum (a), Guillelmus Richerii, Archidiaconus Sanctae Engratiae in ecclesia Oscensi, domini Papae capellanus, Jacpertus Folcrandi, Decanus Ilerdensis, et Bernardus de Fonte, canonicus Toletanae ecclesiarum, ad praedicta specialiter evocati.

Nos Johannes, Patriarcha et administrator praefatus, praedicta firmantes subscribimus et sigillum nostrum appendi iussimus.

+ Signum mei Petri Tost, praefati domini Patriarchae scriptoris, eiusque auctoritate notarii publici in civitate, diocesi, et per totam provintiam Terraconensem, qui praedictis una cum praenominatis testibus interfui, haecque scripsi et clausi, sigillumque dicti domini manu propria subscribentis de eius mandato hic apposui (se lee apossui) in testimonium praemissorum.

(a) En: inter viventes hic numeratur anno 1333. Pontius ille Carbonellus, cui Petrus de Alva aliique adjudicarunt Catenam auream, S. Thomae Aquinatis, anno 1274. decedentis. Praeter decretorium hocce argumentum, vide ea de re Nicolaum Antonium in Biblioth. Hisp. vet.

XLIX. Donatio sive cessio facta ab Arch. et Capitulo Tarracon. monasterio monialium de Bonrepos, an. MCCX.

XLIX.

Donatio sive cessio facta ab Arch. et Capitulo Tarracon. monasterio monialium de Bonrepos, an. MCCX. (Vid. página 157.) 

Ex arch. Cartus. Scalae Dei.

In Christi nomine. Sit notum cunctis, quod ego Raymundus Dei dignatione Terrachonae Archiepiscopus, attendens et considerans laudabile propositum et devotionem, quam vos dilecti nostri P. Balb et uxor vestra Guillelma, cives Ilerdenses erga personam nostram et Terrachonensem ecclesiam et ordinem Cisterciensem habere dinoscimini, spontanea voluntate cum consilio Capituli Terrachonensis ecclesiae dono, laudo et confirmo in perpetuum per me et successores meos irrevocabiliter Domino Deo, et ordini Cisterciensi, vobis P. Balb, et uxori vestrae Guillelmae locum et populationem Sanctae Mariae montis Sancti, et donationem quam inde habuistis a fratre Geraldo, populatore illius loci, et magistro Johanne, fratre eiusdem loci. Dono quidem et concedo locum praedictum pro beneficio, et ob remedium animae meae cum decimis et primitiis possessionum omnium, quae nunc in praesenti ad dictum monasterium spectant, et cum omnibus aliis ad ius Archiepiscopi et Terrachonensis ecclesiae spectantibus, ut vos ambo vel alter vestrum Domino concedente, construatis locum illum, melioretis, plantetis et hedificetis, ut ibi perpetuo esse possit congregatio et conventus sanctimonialium sub habitu Cisterciensis ordinis. Si vero ex beneficio vestro, vel ex largitione Principis vel aliquorum fidelium, facultates illius loci sufficere poterint, sit ibi numerus XIII. sanctimonialium et non ultra, sine assensu meo. Concedo etiam quod dictus locus et monasterium sit sub regimine et ordinatione Dominae Guillelmae, et Domina Guillelma sit Abbatissa illius loci, si voluerit, vel voluntate eius ibi eligatur persona sufficiens et discreta et apta ad regimen illius loci. Et est sciendum quod monasterium istud est in termino Siuranae, in dioecesi et archiepiscopatu Terrachone. Retinemus autem nobis et successoribus nostris in hoc monasterio, et in omnibus ibi degentibus obedientiam et reverentiam et correctionem et omnia alia episcopalia, quae in monasteriis Cisterciensis ordinis episcopatus nostri habemus, vel habere debemus. Statuimus etiam quod in dicto monasterio sint tres praesbyteri, qui iugiter divina officia secundum ordinem Cisterciensis ordinis oris consuetis celebrent et decantent, et necessaria eis ministrentur. Et nos P. Balb et Guillerma uxor mea confitemur nos recepisse dictum locum sub praedictis conditionibus a vobis Domino R. Terrachone Archiepiscopo. Sciendum est etiam quod Fr. Johannes debet habere victum et vestitum in illo monasterio quamdiu vixerit, si habere voluerit. Actum est hoc IV. nonas septembris, anno M.CC.X. Dominicae Incarnationis. = + Ego R. Dei gratia Terrachone Archiepiscopus confirmo. = Ego Raimundus, Terrachon. ecclesiae Praepositus SS. = Ego Raimundus Guillelmus, Terrachonen. Camerarius +. = Sig+num Berengarii de Olzina. = Sig+num Fratris Geraldi, qui haec firmo et laudo et a testibus firmare rogo. = Ego Petrus Bonellus haec scripsi mandato Domini R. Terrachon. Archiepiscopi, et supra scripsi in linea XVII. ubi dicitur, et necessaria eis ministrentur, die et anno quo supra.