XXVIII. Varias epístolas. Benedicti de Rocaberti, Priore Praedicatorum Barchinona, etc.

XXVIII.

Epistola D. Benedicti de Rocaberti Archiep. Tarracon. ad Priore Praedicat. Barchin. et S. Raymundum de Peñafort, eorumque responsiones super facto haereticorum Waldensium in dioc. Urgellensi, circa ann MCCLVI. (Vid. pág. 93.) 

Nota. Fr. Petrus de Thenis Ord. Praed. D. Poncii de Villamur Episc. Urgellens. Inquisitor persequutus erat haereticos Waldenses usque ad villas de Puigcerda, et Berga, atque ad Baronias de Josa (parece que pone Josà) et de Pinos. Re autem adhuc infecta, et Episcopus per Sedem Apostolicam a pontificatibus est suspensus, et Inquisitor a suo Provintiali prohibitus ne sententiam in haereticos ferret. Hanc circa rem dubitantis Archiep. et aliorum respondentium epistolae versantur, quas ad ann. 1252 aut circiter adscribimus cum Archiep. Tarracon. non nisi in fine anni 1251. Sedem suam acceperit regendam; Urgellens, autem Episcopus anno 1257 vitam finierit. 

Epistola D. Archiep. ad Fr. Petrum de San Pons Priorem Conv. FF. Praedicatorum Barchin. et S. Raymundum de Peñafort. 

Ex Tab. Illmi. D. Archiepiscopi Tarracon. 

Benedictus divina providentia Archiepiscopus Tarraconensis Venerabilibus et dilectis in Christo religionis viris Fr. Raymundo de Pennaforti, et Priori domus Praedicat. Barchin. salutem et sinceram in domino charitatem. Significamus vobis, quod cum Capitulo nostro, et aliis viris religiosis, et pluribus sapientibus, deliberatione habitâ diligenti, diem Sancti Nicolai duximus assignandum, ut nos, et ille, qui vices gerebat Venerabilis Fratris nostri Episcopi Urgellensis, ac alii ad hoc necesarii, essemus apud Bergam personaliter constituti pro negotio Inquisitionis contra Haereticos factae per religiosum virum Fr. Petrum de Thenis in Diocesi Urgellensi, auctore Domino, prospere consummando. Veruntamen cum ex parte ecclesiae Urgellensis nobis fuerit declaratum, quod dictus episcopus ab administratione spiritualium, et temporalibus episcopatus Urgellensis est suspensus, ita quod per se vel per alium nihil de bonis episcopatus, sive de ipso episcopatu debet percipere, seu etiam in eo ministrare, secundum quod in translato sententiae super hoc latae nobis transmisso, cujus formam vobis mittimus, plenius continetur; videtur nobis, et Capitulo nostro, et pluribus sapientibus, quod in hoc caso illi, qui gerebant vices Episcopi, vel Capitulum Urgellense, cum non dicatur Sedes vacare, vel etiam nos procedere ad decisionem dicti negotii non possimus, sed tantummodo dictus Fr. Petrus, qui usus est jurisdictione a dicto Episcopo sibi commissa, et a nobis postmodum confirmata. Ipse tamen dixit quod preceptum est sibi a vobis Fr. Raymundo ex parte Prioris Provintialis, quod non procedat super hujusmodi negotiis decidendis, ac ideo sine mandato spetiali super hoc non procedet ullo modo. Cum igitur si ex hoc dictum negotium impediretur, non solum scandala sequerentur, immo totum negotium posset destrui in magnum dispendium plurium animarum, et fidei orthodoxae, discretionem et devotionem vestram rogamus, hortamur in Domino, et monemus, quatenus dicto Fr. Petro in sententiis super dicto negotio proferendis a vobis plena licentia per spetialem litteram tribuatur, quam nobis mittatis per praesentium portitorem, vestrum nihilominus in scriptis salubre nobis super hoc consilium impensuri, et nobis, ac dicto Fr. Petro dictas litteras, et responsionem transmittatis, ita quod die Jovis mane apud Villamfrancham (Vilafranca, Villafranca), ubi eam expectabimus, habeamus; quia alias secundum consilium habitum non accederemus ad Diocesim Urgellensem. Ut autem super praemissis quid agendum sit plenius videatis, translatum commissionum dicti Fr. Petri, et sententiae contra Episcopum latae, ut dictum est, vobis mittimus sigilli nostri munimine interclusum. Dat. Tarraconae calendis decembris. 

Rescriptum Prioris, et Fratris Raymundi de Penyafort ad Illmum. Dnum. Archiep. Tarraconen. 

Ex eodem Tabulario. 

Reverendissimo in Christo Patri Domino Benedicto Dei gratia Archiepiscopo Tarraconensi, Fr. Petrus servus Fratrum Praedicatorum Barchinon., et Fr. Raymundus de Pennaforti salutem et reverentiam debitam, ac devotam. Receptis litteris paternitatis vestrae tertiâ feriâ per manus Magistri A., respondi ei ego Fr. Raymundus, quia mihi spetialiter litterae mittebantur, prout scivi, et potui vivâ voce, juxta vestram reverentiam, et honorem. Postmodum feriâ quintâ circa nonam recepimus alias litteras per quendam puerum cursorem vestrum, de quarum tenore mirati fuimus, et turbati, pro eo quod adversarius veritatis impedimenta contra fidei negotium machinatur. Hoc autem scitote pro certo, quod a quindecim diebus citra jam tribus vicibus intelleximus a personis pluribus fidedignis, aliquibus hoc assertione indubitatâ per litteras referentibus, et aliis vivâ voce, qui et litteras receperant de curia, et certitudinem per personas notas et fidedignas, quae in facto praesentes fuerant, et occulis suis viderant, quod Dominus Episcopus Urgellensis fuit indubitanter depositus per sententiam Domini Papae in primo sabbato octobris. Audivimus etiam, quod ante sententiam depositionis fuerat lata suspensionis sententia contra ipsum. Unde secundum hoc, cum constet Urgellensem Ecclesiam vacare, potestis indubitanter procedere, vel vos, vel Capitulum, vel simul, prout vestra circunspecta discretio magis viderit expedire. Posito etiam quod non esset lata sententia (quod non credimus) videtur tutius quod vos, Pater, cum aliis, tam cum procuratoribus Domini Episcopi, quam cum Capitulo, procedatis ad sententiam proferendam, praesertim cum sitis Judex ordinarius, et nihil in praejuditium Domini Episcopi, vel jurisdictionis ipsius super praedictis facere intendatis. Et his omnibus exequendis posset Fr. Petrus de Thenis, licet prohibitum sibi fuerat a Priori Provintiali ferre sententiam, praestare suum consilium, et assensum tantum. Valere posset autem rationi commisionis, quam sibi fecit Episcopus Urgellensis. Haec ita scripsimus vobis de confidentia spetiali, et quia sic placuit vobis, quod vobis nostrum consilium rescriberemus, ne alias, si hac vice deseratis negotium, fides periclitetur in infamiam, non solum vestram, sed etiam Praelatorum, et totius cleri, et in periculum, et scandalum plurimorum. 

Epistola ejusdem Prioris, et Fratris Raymundi de Penyafort ad Fratrem Petrum de Thenis, et Fratrem Ferrarium de Villarubea Ord. Praedicator. eadem de re. 

Ex eodem Tabulario. 

Venerabilibus et in Christo charissimis Fratri Petro de Thenis, et Fratri F. de Villarubea, Frater Petrus servus Praedicatorum Barchin., et Fr. Raymundus de Pennaforti, salutem in Domino Jesu Christo. Litteris venerabilis Fr. nostri Archiepiscopi, et vestris diligenter inspectis, mirati fuimus, et turbati pro eo quia inimicus et adversarius veritatis machinatur insidias, ut fidei negotium perimat, et pervertat. Tamen quia non est propter hoc, sicut vobis videtur, tantum negotium deserendum, et ego Fr. Raymundus propter graves infirmitates meas non possum intendere prolixe responsioni, vel dictamini litterarum, respiciatis litteras, quas Domino Archiepiscopo juxta modicitatem nostram, et gratiam nobis datam super hoc destinamus, et secundum tenorem ipsarum eum Domino Archiepiscopo, et aliis procedatis. Unde, si ipse Dominus Archiepiscopus deseruerit ad praesens negotium occassione litterarum, quas de suspensione Episcopi Urgellensis dicitur recepisse, utrum vos debeatis ire Bergam sine ipso, vel quid agere debeatis, claram responsionem non possumus invenire, sed committimus arbitrio vestro ut sive per litteras, sive praesentialiter, apud illos nobiles vos ipsos, et ordinem quanto cautius, et veracius poteritis excusetis. Et si quid consilium praeter hoc, quod sententiam non feratis, et ut Haeretici non evadant, et fidei non periclitetur negotium invenire poteritis, ipso inspirante, cujus negotium agitur, juxta datam vobis a Deo gratiam faciatis. Orate pro nobis. 

Alia Fratris Raymundi de Penyafort epistola ad Illmum. Dominum Archiepiscopum eadem quoque de re. 

Ex eodem Tabulario. 

Reverendissimo et charissimo in Christo Patri Domino Benedicto Dei gratia Tarraconensi Archiepiscopo, Fr. Raymundus de Pennaforti salutem, et reverentiam debitam ac devotam. Licet turbatus fuerim, et miratus, quod Diabolus, veritatis et fidei adversarius, suis astutiis machinatur, unde perturbet fidei negotium, et confundat; ex hoc ipso laetificor, considerans quod ipsum negotium, de quo agitur, ad Dei beneplacitum pertinet, apud recte intelligentes clarius elucescit. Sane in aliis litteris, quas feriâ quintâ in sero nuntio vestro Prior, et ego tradidimus, scripsi vobis aliquas rationes, propter quas consulebam, quod iter vestrum continuaretis animo ad dissipationem haereticae pravitatis, et ad consummationem negotii fidei, pro quo multum et pluries extitit laboratum, quas quidem rationes invenietis in literis antedictis, et referet vobis lator praesentium plenius viva voce. Nunc autem superaddo duas vel tres causas (licet videatur forsitan supervacuum) ad cautelam. Una est, quia, sicut nostis, in canonibus est expressum, quod in certis casibus Metropolitanus potest exercere jurisdictionem suam corrigendo et reformando in subditis suffraganeorum suorum; et hic est evidenter unus de illis casibus, videlicet, negligentia suffraganei circa purgandam suam Diocesim ab heretica pravitate. Quam negligentiam probant duo testes omni exceptione maiores, scilicet, fama publica, et operis evidentia, quae utique sunt notoria, et ideo non expono. Si dicatur: fecit suffraganeus ille quod potuit; respondeo, non. Quia ut nec verbis audatia detur, nec exemplo praedicavit sufficienter, nec verbo; et ideo ibi, sicut in aliquibus aliis locis, secuta est multiplex corruptela. Audeo igitur consulere, quod haec sola causa sufficit, ut jure vestro ordinario procedatis nunc, corrigatis, reformetis, et sententiam proferatis, et quantum decuerit, et licuerit, exequtioni mandetis. Si autem aliquis dicat quod non fuit negligens, dico quod ad hoc potestis procedere propter quamdam solemnem opinionem, quae dicit, quod, licet Archiepiscopus non debeat se intromittere de subditis suffraganeorum, nisi in certis casibus, si tamen fecerit, tenet processus eius, quia Judex ordinarius est totius Provintiae. Non tamen consulo quod extendatis istam opinionem, nisi in necesitate, et pro negotio fidei, sicut in praesenti casu. Haec summatim scripsi vobis, rogans, et consulens, ut in spiritu consilii, et fortitudinis, omni ambiguitate sepositâ, procedatis, et negotium in Domino terminetis.

XXVII. S. Raymundi de Peñafort epistola ad Poncium de Villamuro, Urgellensem Episcopum super facto inquisitionis in hereticos exercendae circa an MCCL.

XXVII. 

S. Raymundi de Peñafort epistola ad Poncium de Villamuro, Urgellensem Episcopum super facto inquisitionis in hereticos exercendae circa an MCCL. (Vid. pág. 90). 

Ex autogr. in arch. Eccl. Urgell. 

Venerabili in Christo Patri P. Dei gratia Episcopo Urgellensi Frater R. de Pennaforti, salutem et orationes in Domino. Quid faciendum sit de R. de Vernigol, qui propter heresim dicitur esse captus, non est meum precipitare sententiam. Cautum tamen videtur, ut suspendatur negocium, et custodiatur bene miles, donec videritis omnes litteras, quae super negotio fidei scriptae fuerunt a Sede Apostolica Domino C. condam procuratori Tarrachonensis Ecclesiae; et tunc secundum concilium, statuta Domini Papae noviter contra hereticos promulgata, et illas formas poteritis, habito diligenti consilio cum praelatis, et aliis Deum timentibus, ac fidei zelatoribus, id quod sibi et Ecclesiae utilius, et securius fuerit, providere. De illis quoque, qui Xatberto de Barberano in sua fuga ducatum, et auxilium prestiterunt, quid possum aliud dicere, nisi quod juxta formam Concilii, et praefata Domini Papae statuta contra fautores hereticorum edita, tam in absolucione, quam in aliis procedatis, et postmodum, vel de eundo ultra mare, vel in frontaria contra Sarracenos, taxato eis tempore congruo, quo ibi debeant deservire vel si hoc non poterunt, aliquid aliud juxta vestrum arbitrium poteritis talibus pro penitentia imponere salutari. Ita tamen caute in omnibus procedentes, quod enormitas tanti facinoris non remaneat inpunita, et qui vere penitent ex nimio rigore desperationis laqueum non incurrant. Orate pro me. Quod autem fidei negocium prosequamini diligenter, et R. de Josa qui pro negocio fidei molestias patitur, vestris consiliis et auxiliis quantum decuerit et licuerit, foveatis, quia vobis ex officio pastorali incumbit, et alias, nisi fallar, estis fidei zelatores; suadere vobis aliquid super hoc supervacuum videretur. 

XXVI. Poncii de Vilamur, Episcopi Urgellensis epistola ad R. E. Legatum super facto haeresis Comiti Fuxensi attributae certe posterior anno MCCLI.

XXVI. 

Poncii de Vilamur, Episcopi Urgellensis epistola ad R. E. Legatum super facto haeresis Comiti Fuxensi attributae certe posterior anno MCCLI. (Vid. pág. 87). 

Ex arch. Eccl. Urgell. 

Venerabili in Christo Patri ac Domino Dei gratia Sacrosanctae Romanae Ecclesiae Legato in partibus Tolosanis, P. per eandem Urgellensis Episcopus, salutem in Domino Jhesu Christo. Super adventu vestro, quem futurum utilem toti Ecclesiae Dei credimus, et speramus, gaudemus in Domino, devotioni et discretioni vestrae pariter offerentes servicium et honorem, et quicquid possimus ad exaltationem totius Ecclesiae generalis. Et quoniam expedit vobis, et nobis etiam, explicare quae facta sunt in partibus istis contra Comitem Foxen. ne possit vos decipere per ignorantiam vel errorem facti, duximus paternitat vestrae praesentibus intimanda breviter, sperantes quod Dominus Episcopus Tolosanus et alii praelati illius terrae, quibus super hoc scripsimus, magnitudini vestrae refferent illud idem. Hinc est igitur quod cum per Fratres Praedicatores, et Minores, et alios viros religiosos, qui ad inquirendum super facto haeresis in terra Comitis Foxen. et R. filii sui, quae est in Diocesi nostra constituta, nobis manifeste constiterit plures hereticos et credentes eorum erroribus, et faventes et celatores, et deffensores in Castrobono (Castellbó) et in locis circumpositis latitare, quae quidem loca sunt praedicti Comitis et filii sui; nos cupientes, ad extirpandum semen illud nefarium de terra illa, procedere praevia ratione, sepe dictum Comitem monitum multociens, ut ipsos hereticos in judicio exhiberet, contumacem excommunicavimus, et postea per sententiam eumdem denunciavimus deffensorem hereticorum, celatorem pariter et fautorem et excommunicatum. Tandem convenientibus ad locum personaliter Dominis Terrachonensi electo, Ilerdensi et Vicensi Episcopis, et multis aliis viris religiosis et discretis, permisit dictus Comes inquisitionem fieri in Castrobono, et in locis praedictis, et inventi fuerunt plus quam LX heretici et credentes. Qui omnes, praesentibus Comite et filio suo, fuere per Dominum Terrachonensem et alios Episcopos de heresi in judicio condempnati. Cumque Domino Tolosano et Domino Carchassonensi, et etiam Domino Archiepiscopo (pone Arhiepiscopo) Narbonae, et fratri F., et fratri G. A. de ordine Praedicatorum, fuissent haec omnia reserata, nescimus quid vel qualiter vel quare contigit quod dictus Comes non vitatur ab illis, sicut excommunicatus. Quod vobis significamus ideo, ut si qua sunt omissa forte per incuriam, per vestram diligentiam supleantur, et ut possitis comprehendere utrum sepe dictus Comes in tenebris ambulat vel in lucem. Praeterea noveritis nos nuper Terrachonam ivisse, et super hoc Dominum Archiepiscopum et Praedicatores, qui supradictis omnibus interfuere, consuluisse. Ex quorum habuimus consilio quod omnia ista vobis exponeremus et ipse Dominus Archiepiscopus, pergens in Navarram et Castellam causa visitationis, scripsisset vobis super hoc, si adventum vestrum per aliquem prescivisset. Qui dixit nobis quod ex parte sua vos rogaremus statim cum veniretis, ne in absolucione dicti Comites et facto ipsius et filii sui sine assensu eius et nostri, qui plura novimus et intelleximus etiam post latam sententiam in negocio eorumdem, quae ad praesens in absentia Domini Archiepiscopi non possumus vobis scribere, procederetis, nisi forsan per alia aminicula in facto heresis possetis procedere contra ipsos. Ideoque super praemissis dominationem vestram humiliter deprecantes rogamus, ne moleste feratis quia sollempnes nuncios vobis non missimus; non enim habemus qui audeant ire, et credimus per latorem praesentium totam rei seriem secretius nunciare. Datum in Sede IV. Kalendas Januarii.