Falcó, Jaime Juan. En lo dit any 1475 Divendres a 17 del mes de Nohembre

Falcó, Jaime Juan.

(Fragment de https://librosmoncho.blogspot.com/2024/07/catalogo-manuscritos-biblioteca-universitaria-valencia-tomo-segundo.html)

N.° 948 Historia de algunas cosas más notables pertenecientes a este  Convento de Predicadores de Valencia Compuesta por el muy R. P. F. Jayme Falco Predicador General hijo de hábito de este Convento. Renuévala por orden del M. R. P. Presentado Fr. Vicente Inza Prior de dicho Convento, su más indigno súbdito el P. F. Luis Carbonell hijo de dicha Casa en el año del Señor de 1720.

842 páginas y tres hojas en blanco, a 24 líneas. - Papel 0,310 alto X 0,215 ancho: caja escritura 0,260 X 0,140. - Letra S. XVIII; con reclamos y notas marginales.

Port. (en rojo y negro). - V. en bl. - Prólogo. - Dáse (se da) breve noticia del autor.

- Texto. - De un Dietario manuscrito con letra antigua sacó sumariamente las siguientes memorias el M. R. P. Fr. Jayme Falco. 

(Pag. 807).

El extracto del Dietario es curiosísimo. Comienza en 9 de julio de 1391 y 

termina en la siguiente forma:

“En lo dit any 1475 Divendres a 17 del mes de Nohembre comença a ploure, e lo disapte fins a mig gorn (jorn), e lo Diumenge e dilluns feu bell, e lo Dilluns a 20 de Nohembre en la nit començaren les grans y espantables aygues, que tres dies e tres nits no cesa la gran pluga ultramensura, que paria que los cels fosen uberts, e que lo mon degues perir. De que vengueren los rius barranchs torrents grosos que nunca fonch vist ni hoyt dir, ponts açuts trencats y derrocats, terres arrambladas, arbres derrocats e altres mals, e danis que les aygues avien fet. E continuant no cesar les aygues e grans plutges les gents no podien igir (ixir, eixir) de ses cases, los viures comenaren (començaren) a mancar, lo poble egent (eixint) de Valencia e de tot lo Regne, e encara dels altres regnes pasen gran detriment e les aygues no mancar de dia ni de nit que nunca fonch vist tantes aygues, ni tan grans, e axi generals en lo Regne de Arago, de Valencia de Catalunya e de Castella e en altres Regnes. E lo divendres que fonch primer dia de Dehembre, lo Riu de Valencia derroca tres arcades del pont del Real, moltes cases comencaren a caure en Valencia, manaven e brollaven fons en les cases que avian asgotar, los pous venien a sobreixir y escurrir en los carrers. 

E lo dijous en la nit a 7 de Dehembre vespra de la Concepcio de la Verge Maria foch tanta e tan gran pluja que era cosa de molt gran espant e de gran terror: e ala (a la) mija nit en la gran plaja trona, lampa, caygue pedra e terratremol tot en una hora de que tota Valencia tremola, que paria que Valencia degues perir. E en aquella hora lo lamp feri en lo Monestyr del (dels) Frares Preycadors e leva lo Capell del caragol de la capella del Rey e lança les pedres per tota la placa (plaça) e a la casa de mossen Jordi entra pedra que tota la casa atrona, e lo penel que estava alt en lo capel lanca (lança) a la plaça dels ams.

En aquella nit y hora caygue la torre nova de Mossen Pere Exarch que havia obrat sobre lo portal, e moltes cases, parets foren caygudes en Valencia en aquella nit: E tantes cases foren somogudes que no y bastaven obres de Vila per poder pigar, que en veritat apenes se podia anar per Valencia per los alberchs pigats (.) E si mal en Valencia molt mes en los llochs de fora axi dels deles (de les) montanyes, com dels llochs dels plans.

E lo disapte a 9 de Dehembre fonch ordenat que fesen professo a la Verge Maria de Gracia, e que tot hom dejunas, e los que dejunarien a pa y aygua guanyasen quaranta dies de perdo. fonch ordenat que en la Seu e en cascuna Esglesia de Valencia ans de la Misa sia feta professo al altar de la Verge Maria ab llums en les mans e aqui fos dita la lletania dels set 

Psalms solemnament, ab oracions de serenitat. E mes que fossen dites set misses dels set goigs de la Verge Maria (ab llums en les mans) solemnament e les pluges tot tems durar e no mancar les gents y animals perien, torres, cases caure en Valencia, lo Palau del Bisbe pigat, la casa del bisconte de Chelva, la Den Pellicer, la Den Mompalau, la Den Çaera, la Den Perellos, Den Jaume de Fochs, de Mossen Jaume Pelegri, de mossen Franci Amalrrich, la del Artiacha de Xativa, la Abadia de
S. Berthomeu e moltes altres cases pigades, e caygudes en Valencia e de fora Valencia, que casi les gents e bens y animals perien, que del diluvi 

de Noe ença nos llig aver fet tant de mal ni tants aygues com ara. Les aygues no mancar”.

Fray Jaime Juan, hijo de D. Jaime Falcó, nacido en Valencia a 18 de octubre de 1565, ingresó en el Convento de Santo Domingo, contando 17 años, y obtuvo los cargos de Superior, Vicario, Maestro de novicios, Archivero, Predicador general y Baile de la encomienda de Perpungent en la Orden de Montesa. Falleció en 9 de marzo de 1641.

VIII. Presentatio litterarum Apostolicarum super dogmatizatione et libris Raymundi Lull, 1388

VIII.

Presentatio litterarum Apostolicarum super dogmatizatione et libris Raymundi Lull, an. M.CCC.LXXXVIII. (Vid. página 158).

Ex arch. Gerundens. 

Noverint universi quod die vicesima nona mensis julii anno a Nativitate Domini M.CCC.LXXXVIII. coram reverendo in Christo Patre et Domino Domino Berengario Dei gratia Episcopo Gerundensi intus suum episcopale palatium Gerundense, videlicet ad ipsius palacii gradarium inferius sive maius presentialiter existente in meique Ludovici Carbonelli, clerici et notarii publici ipsius reverendi Domini Episcopi Gerundensis ac testium scilicet venerabilium virorum Dominorum Bernardi de Campis, canonici, Petri de Carraria et Petri Arnaldi, presbiterorum de Capitulo eclesiae Gerundensis ad haec spetialiter vocatorum et rogatorum presentia personaliter constitutus discretus Petrus Tortosa, causidicus, civis Gerundensis, procurator fiscalis ut asseruit et procuratorio nomine reverendi et religiosi Fratris Nicholay Eymerici in Sacra Pagina professoris, ordinis Fratrum Praedicatorum ac Inquisitoris hereticae pravitatis in regnis et terris ditioni Serenissimi Domini Regis Aragonum subjectis a Sede Apostolica spetialiter deputati quandam patentem pergameneam litteram Domini Gregorii sanctisimae memoriae Papae XI. eiusdem Domini Papae vera bulla plumbea in cordulis canapis more Romanae curiae bullatam, non viciatam, non cancellatam, non abolitam, non abrasam, neque suspectam in aliqua sui parte, sed omni prorsus vicio et suspicione carentem cuius tenor inserius est insertus, praefato reverendo Domino Episcopo exhibuit, obtulit seu etiam presentavit, petiitque et requisivit humiliter et instanter quatinus ad ipsius litterae Apostolicae et contentorum in ea executionem procedere dignaretur juxta formam in ipsa littera sibi traditam seu directam. Prefatus vero reverendus Dominus Episcopus litteram eandem recipiens de manibus porrigentis cum debitis reverentia et honore habebat ut dixit et habuit illam pro presentata et lecta offerens tamen se paratum deliberato primitus super ipsa mandatis Apostolicis eficaciter obedire. Dictus vero Berengarius Tortosa procuratorio nomine supra dicto petiit et requisivit sibi a dicto reverendo Inquisitori de predictis fieri et tradi quotquot vellent publica instrumenta per me notarium publicum superius et subscriptum. Tenor vero dicta litterae Apostolicae de verbo ad verbum sequitur, et est talis.

Gregorius Episcopus servus servorum Dei. Venerabilibus fratribus Archiepiscopo Terraconensi eiusque suffraganeis salutem et Apostolicam benedictionem. Conservationi puritatis catholicae fidei quam multi nequam filii scelerati suis falsis assertionibus maculare nitentes inter triticum purum agri Dominici pestiferum semen zizaniae seminare, cum ad nostrum praecipue spectet officium ut evellamus prava, et destruamus perversa, providere salubriter et animarum illaqueationibus obviare confestim plenis desideriis affectantes, opportuna in hiis quae possumus remedia studio pastoralis solicitudinis adhibemus. Dudum siquidem dilectus filius Nicholaus Aymerici, ordinis Fratrum Praedicatorum, professor in Sacra Theologia, Magister in regnis Aragoniae, Valentiae et Maioricarum, Inquisitor hereticae pravitatis nobis exposuit se in regnis eisdem invenisse viginti volumina diversorum librorum in vulgari scriptorum a quodam Raymundo Lull, cive Maioricensi editorum, in quibus ut ipsi Inquisitori videbatur multi continebantur errores et hereses manifeste et quod nonnulli de praedictis et aliis regnis libris utebantur eisdem, et eorum doctrinae dabant fidem non modicam in grande suarum periculum animarum, supplicavitque nobis Inquisitor ipse ut ne simplices deciperentur ex libris ipsis dignaremur in hac parte de opportuno remedio providere. Nos autem cupientes animarum jam forsan imbutarum et quae imbui possent ex perverso dogmate dictorum librorum periculis celeriter obviare, dictos libros per venerabilem fratrem nostrum Petrum, Episcopum Ostien. et per quam plures etiam ultra vigenum numerum in eadem Theologia magistros examinari fecimus diligenter, per quorum relationem tandem habuimus quod ipsi dictos libros omnes cum multa diligentia legerant et examinaverant et quod ultra ducentos articulos erroneos et hereticales invenerant in eisdem. Super quibus inter eosdem Episcopum et magistros sepius et demum coram nobis habita disputatione solemni ipsos articulos quos ad vitandum prolixitatis tedium et horribilitatem eorum haberi volumus presentibus pro expressis, erroneos et manifeste hereticales de dictorum Episcopi et Magistrorum concordi consilio censuimus reputandos. Cum autem sicut Inquisitoris prefati continebat assertio, in praedictis regnis alii libri qui asseruntur editi a jam dicto Raymundo reperti dicantur, in quibus huiusmodi jam reperti et alii errores et hereses creduntur probabiliter contineri, Nos volentes de huiusmodi aliis libris et eorum doctrina informari plenarie et super eis providere salubriter, ne fideles in errores huiusmodi dampnabiliter prolabantur, fraternitati vestrae de fratrum nostrorum consilio per Apostolica scripta committimus et mandamus quatinus diebus dominis et festivis in singulis ecclesiis vestris cathedralibus ac curatis necnon religiosorum quorumcumque ordinum exemptorum et non exemptorum, etiam Cisterciensium, Cartusiensium, Cluniacensium, Praemontratensium, Grandimontensium, Sanctorum Benedicti et Augustini ac Fratrum Praedicatorum, Minorum, Heremitarum eiusdem Sancti Agustini ac Carmelitarum et aliorum ordinum vestrarum civitatum et dioc. intra Missarum sollempnia existentibus populis ad divina, et in praedicationibus per vos vel alios quam cito comode poteritis, faciatis proponi quod omnes et singulae personae utriusque sexus cuiuscumque status, ordinis vel conditionis existant, earundem vestrarum civitatum et diocessuum seu commorantes in eis, habentes libros quoscumque a praefato Raymundo editos ut prefertur ipsos infra unius mensis spatium vobis assignare, et illi qui sciunt alias personas libros eosdem habentes eas vobis revelare ac nominare procurent, vosque libros recipi faciatis eosdem. Quos cum habueritis eos quam cito comode poteritis, curetis nobis fideliter destinare, ut ipsos simili examini subicere valeamus. Coeterum quia doctrina seu potius dogmatizatio predictorum librorum examinatorum reperitur erronea, hereticalis et periculosa nimium animabus, et vehemens suspicio est habenda quod in aliis libris editis a dicto Raymundo similes vel alii ut prefertur contineantur errores, vobis mandamus quod omnibus et singulis eisdem personis vestrarum civitatum et dioc. doctrinam seu potius dogmatizationem et usum huiusmodi librorum interdicere studeatis, donec super hiis per Sedem Apostolicam aliud fuerit ordinatum, contradictores per censuram ecclesiasticam appellatione postposita compescendo: non obstantibus si aliquibus comuniter vel divisim a Sede Apostolica sit indultum quod interdici, suspendi, vel excomunicari aut extra vel ultra certa loca ad judicium vocari non possint per litteras Apostolicas non facientes plenam et expressam ac de verbo ad verbum de indulto huiusmodi mentionem, et quibuslibet exemptionis ac aliis privilegiis et litteris Apostolicis quibuscumque locis personis vel ordinibus sub quacumque forma vel expressione verborum ab eadem Sede concessis de quibus quorumque totis tenoribus et de verbo ad verbum in nostris litteris mentio sit habenda et per quae presentis mandati nostri efectus valeat quomodolibet impediri. Insuper volumus quod per se, frater Archiepiscope, tenor presentium sub tuo vel officialis tui sigillo vobis, fratres sufraganei, transmittatur, cui per vos adhiberi volumus velut ipsis originalibus plenam fidem. Datum Avinione VIII. kalendas februarii, pontificatus nostri anno sexto. = Quae quidem fuerunt acta Gerundae die, mense, anno et loco ac presentibus testibus per me superius expressatis. Fuit factum unum publicum instrumentum et missum magistro M. de Podio apud Barchinonam Predicatori.

Item prefatus Dominus Episcopus mandavit inde fieri et tradi dicto procuratori et suo principali litteras opportunas etiam per modum publici instrumenti, si oportuerit et petitum fuerit, sigillo suo appendenti communitas. Actum ut supra. Testes ut ibidem. Factum fuit et traditum unum in forma publica dicto reverendo Inquisitori.

Universis et singulis presentes litteras seu presens instrumentum publicum inspecturis Berengarius Dei gratia Episcopus Gerundensis salutem in Domino Jhesu Christo. Nos quasdam Sanctissimi in Christo Patris Domini Gregorii foelicis recordationis Papae XI. patentes pergameneas litteras eiusdem Domini nostri Papae vera bulla plumbea in cordulis canapis more Romanae curiae bullatas, non viciatas, non cancellatas, non abolitas, non abrasas, nec suspectas in aliqua sui parte, sed omni prorsus vicio et suspicione carentes nobis pro parte reverendi et religiosi Fratris Nicholay Eymerici in Sacra Theologia Magistri in regnis et terris ditioni Serenissimi Domini nostri Regis Aragonum subjectis Inquisitoris hereticae pravitatis die datae presentis presentatas tenuisse, vidisse et legisse noveritis in haec verba; Gregorius Episcopus, etc. Inseritur tota ut supra. = In quorum omnium testimonium presentes litteras in modum publici instrumenti fieri et publicari, nostrique sigilli appocisione muniri, dictoque reverendo Inquisitori tradi jussimus per notarium publicum infrascriptum. Datum et actum in nostro episcopali palatio Gerundensi die XXIX. mensis julii anno a Nativitate Domini M.CCC.LXXXVIII. ac presentibus et ad haec vocatis per nos testibus venerabilibus viris Bernardo de Campis, canonico, ac Petro de Carraria et Petro Arnaldi, presbiteris de Capitulo nostrae ecclesiae Gerundensis. 

Ego Ludovicus Carbonelli, clericus et notarius publicus reverendi Domini Episcopi Gerundensis praedictarum litterarum Apostolicarum presentationi ac omnibus aliis supra dictis dum ut premittitur per dictum reverendum Dominum Episcopum et coram eo fierent, una cum prenominatis testibus vocatus et requisitus interfui, eaque de dicti reverendi Domini Episcopi mandato seu jussu in notam recepi, publicavi, et in hanc formam publicam redigens scripsi et clausi una cum appensione sigilli prefati reverendi Domini Episcopi meum signum solitum apponendo. Constatque mihi de raso et emendato in fine antepenultimae lineae in dictione octuagessima.

V. Constitutiones de officio divino in choro recitando.

V.

Constitutiones
de officio divino in choro recitando. (Vid. pág. 23.)

In
fine consuet. eccl. Gerund.

In
nomine Domini nostri Jhesu Christi, eiusque beatissimae matris Mariae
virginis gloriosae nos Berengarius Dei gratia electus, confirmatus in
Episcopum Gerundensem predecessorum nostrorum in hiis potissime quae
bonas et approbatas consuetudines nostrae Gerundensis ecclesiae
concernere dinoscuntur vestigiis inhaerentes, de venerabilium fratrum
nostrorum Capituli eiusdem ecclesiae consilio et assensu statuimus et
etiam ordinamus, seu statuta et ordinationes facimus quae sequuntur,
quaeque etiam de eisdem consilio et assensu ab omnibus, ut
subscribitur, observari volumus et jubemus
sub poenis peccuniariis infra scriptis. Quas unicuique imponimus, et
quemlibet facturum contrarium incurrere, ac super eorum cuiuslibet
bonis operi seu fabricae dictae ecclesiae vice qualibet, seu quociens
inciderit in easdem applicari decernimus ipso facto.

Primo
igitur statuimus et etiam ordinamus quod nullus cuiuscumque
dignitatis, status, gradus vel conditionis existat, Missam infra
dictam ecclesiam Gerundensem, aut in Missis maioribus, matutinalibus
vel aliis conventualibus quae in ipsa ecclesia habent quotidie
celebrari, Evangelium vel epistolam ut subdiachonus, sive etiam ipsas
Missas de coetero audeat dicere vel cantare, nisi in Matutinis in
choro cum aliis illic interfuerit ipsa die. Et hoc sub poena trium
solidorum monetae Barchin. de terno, nisi super hiis a nobis, seu
nostro Vicario in spiritualibus generali obtinuerint licentiam
spetialem.

Item
ne quisquam presbiterorum de Capitulo Gerundensi vel extra
cuiuscumque dignitatis, status, gradus vel conditionis existat in
Nativitatis, Apparitionis, Resurrectionis, Ascensionis Domini,
Pentechostes, Sacratissimi Corporis eiusdem Domini nostri Jhesu
Christi, Purificationis, Annunciationis, Assumptionis vel Nativitatis
Beatae Mariae Virginis eiusdem Domini nostri matris vel omnium
Sanctorum festivitatibus aut diebus dominicis Missas peculiares seu
votivas in dicta ecclesia vel claustro eiusdem celebret, dum
processio fiet ad ipsum claustrum nec etiam eisdem diebus vel aliis
festivis aliquo inibi praedicante ipsa praedicatione durante nisi in
altaribus Sepulcri, claustri et quatuor Evangelistarum sub poena
trium solidorum dictae monetae.

Item
ne aliquis praedictorum dictis diebus festivis vel etiam sabbatinis
quibus ibidem Missa de Beata Virgine Genitrice sollemniter
celebrabitur ut est moris in Missis suis particularibus sive
peculiaribus vel votivis incepta Missa maiori elevet sacratissimum
Corpus Christi in ipsa ecclesia, preterquam in Sepulcri, claustri, et
quatuor Evangelistarum altaribus supra dictis dum Missa maior
predicta celebrabitur in eadem, donec per celebrantem ipsam Missam
fuerit elevatum et hoc sub poena predicta trium solidorum dictae
monetae. Dies autem dominicos quibus fiet simplex festum vel duplex
signorum medianorum dumtaxat preterquam diem Ramis Palmarum qua
recitante Missae maioris Diachono Passionem nullum sub dictae poenae
trium solidorum incursione permittimus in Missis suis praedictis nisi
in altaribus preexceptis procedere tali modo quod elevet sanctissimum
Corpus Christi antequam ipsa Passio finiatur, sub praesenti statuto
nolumus comprehendi.

Item
quia in matutinis quae ante lucem ibidem comuniter celebrantur
nonnulli desides antiquam et approbatam consuetudinem eiusdem
ecclesiae infra scriptam quantum in eis est interrumpere non verentes
chorum ipsius ecclesiae primo psalmo cum sua antiphona jam finito
intrare presumunt, et inibi remanere callide et occulte, ac si
primitus advenissent; idcirco volentes tali segni et ignavi
calliditati occurrere juxta posse statuimus et etiam ordinamus, ne
quivis clericus ipsius ecclesiae vel etiam aliunde cuiuscumque
dignitatis, status, gradus vel conditionis existat chorum praedictum
finito ibidem primo psalmo cum sua antiphona introire, ibidemque
remanere audeat vel praesumat sub poena trium solidorum dictae
monetae ultra amissionem oblationis quam si interessent adquirerent
ipsa die.

Item
quod quilibet incurrentium dictas poenas vel aliquam earumdem illas
seu illam infra biduum postquam inciderint ut est dictum operario seu
procuratori fabricae supradictae sub incursione poenae similis eidem
fabricae applicandae persolvere et tradere vel saltem denunciare
specifice teneatur, ipseque operarius seu procurator illam seu illas
infra decem dies postquam illud sciverit sub similis penae incursu et
similiter applicandae habeat exhigere cum effectu. Fuerunt factae per
dictum dominum electum et Capitulum Gerundensem
in thesauraria dictae ecclesiae ad trinum tractum campanae ad
Capitulum generale celebrandum convocatum et congregatum ad hoc et
alia negotia ipsius ecclesiae facienda sive de ipsius honorabilis
Capituli consilio et assensu die secunda junii anno a nativitate
Domini millessimo trecentesimo LXXX sexto. Testes Berengarius
Cerdani, beneficiatus, et Dominicus Cardona deserviens presbiter
eiusdem ecclesiae.

Fuerunt
publicatae constitutiones et ordinationes predictae de dicti domini
Episcopi mandato in choro dictae ecclesiae Gerundensis die sabbati
quinta januarii anno a nativitate Domini millesimo trecentesimo
octuagesimo septimo statim expletis vesperis in ipso choro ipsa die
quae erat vigilia Apparitionis Domini, praesentibus ibidem praefato
Reverendo domino Episcopo et clero ipsius ecclesiae, me Ludovico
Carbonelli, clerico et notario ipsius Domini Episcopi publicationem
praedictam faciente, ac presentibus et vocatis testibus discreto
Johanne de Quintano presbitero, et P. Andreae clerico Gerundensi.

Constitutio de vestibus clericorum