IX. Tarraconensis ecclesiae, preces, Innocentium Papam III, Sparagi (1214)

IX. 

Tarraconensis ecclesiae ac provinciae preces ad Innocentium Papam III. directae pro obtinenda D. Sparagi in Tarraconensem Archiepiscopum electionis confirmatione, an. MCCXIV. (1214) (Vid. pág. 80.) 

Ex autograph. in arch. eiusd. eccl. 

Sanctissimo Patri et Domino suo J. Dei gratia summo Pontifici universus clerus et populus Tarrachonae salutem et totius obedientiae famulatum. Cum fortuna gravis flebilisque casus longae et diuturnae infirmitatis Domini nostri R. Tarracon. Archiepiscopi, piae recordationis viri, ecclesiam nostram ipsius solatio et providentia, permittente Domino, miserabiliter viduasset, ipsaque dampnis multiplicibus exposita et periculis remansisset, pii patris consilio destituta, summa et ineffabilis bonitas Dei Omnipotentis noluit eam viduitatis languore deficere diutius et dolore, in idoneum sibi sponsum clementer providens, et nobis salubriter in rectorem. Nam nuper cum habita quorundam Episcoporum praesentia et sensu, nacto etiam ab aliis suffraganeis consensu, qui interesse electioni non potuerunt, sicut per suas se excusavere litteras, rationabiliter, ut credimus, praepediti, sancte et juste et canonice sicut decuit ac secundum Deum de substituendo pastore concorditer tractaremus, ita mentes nostras divina gratia univit quod oculos levantes ad coelum et Sancti Spiritus gratiam lacrimabiliter invocantes uno animo, uno sensu ac voce in venerabilem S. Pampilon. Episcopum (pamplonense, pamplonica, Pamplona) unanimiter convenimus universi, virum utique genere regio nobilem, sed moribus longe nobiliorem, bonaeque et illesae opinionis, et quantum humana fragilitas nosce sinit, honestis moribus hornatum, humilitatis et patientiae dono praeditum, castitatis, hospitalitatis et caritatis munere insignitum: in quo quidem bona discretio et litteratura sufficiens viget, cum sit in sacris scripturis et utroque jure sufficientissime eruditus. In rebus etiam et negotiis ecclesiasticis providum et sollicitum declarat Pampilonensis ecclesiae status quam fideliter, et utiliter, et prudenter rexisse illius patriae testimonio comprobatur. Ipsi igitur gratias exolventes, qui solus est consolatio tribulatis, magestatis et sanctitatis vestrae pedibus toto affectu et animo provoluti, clementiam vestram prona mente rogamus, et obsecramus obnixe, quatinus postulationi, et tam sanctae electioni ejusdem confirmationis facilitatem adhibeatis et robur, ipsum nobis postulatum patrem et pastorem misericorditer concedatis, et ad ecclesiam Terraconensem, cui in ejus et ex ejus absentia tam in capite quam in membris, ex multa malitia … ex defectu Principis noviter seviente, nonulla pericula ... nunc perturbationibus subiaceat, et molestiis pravorum ubique saevitia immaniter saeviente, pacis nusquam et saecuritatis tranquilitate vigente, et ipse pastorali sollicitudine et potentia regiae parentelae, qua in terra nostra et partibus Ispaniae praepotens est, et multa tantis dispendiis sciat et possit, et audeat consulte ocurrere, et viriliter obviare. Necesse est, admodum Sancte Pater, ut nos et Tarraconensem provintiam ejusdem postulati festino reditu, et jocundo, ejus, si placet, negotio breviter et foeliciter expedito, quantocius letificare velitis. Ut autem vota omnium nostrum in hanc electionem indubitantes convenire noscatis huic canonico decreto propriis manibus roborando subscripsimus octavo kalendas martii anno Domini MCC.XIV. = Sig+num Petri Urgellen. Episcopi. = Ego Poncius Dertusen. Episcopus subscribo. = Ego Raymundus Tarraconensis ecclae. Praepositus subscribo. = Ego A. Tarraconensis ecclae. Archid. subscribo. = Ego Raymundus Guillelmus Tarraconens. ecclae. Camerarius subscribo. = Sig+num Raymundi … Tarraconensis ecclae. Sacristae. = Sig+num F. Tarraconen. ecclae. minoris Sacristae. = Ego Magister Jacobus, Prior claustralis confirmo. = Sig+num Guillermi Praecentoris Tarracon. = Ego Bertrandus Cornubovensis (Escornalbou) Prior subscribo. = Ego Arnaldus Tarraconen. ecclae. operarius subscribo. = Sig+num Guillermi de Peral. = Ego B. de Castelleto Tarrachon. = Ego Johannes Dertosae subscribo. = Sig+num Petri de Manlevo. (Manlleu) = Ego R. de Barberano subscribo. = Ego R. de Casta subsig+no. =  Sig+num Johannis de Sancta Digna. = Sig+num A de Ferigola. =  Sig+num A. Palombarii. = Ego Petrus Rotbertus mandato Capituli hoc scripsi.

VIII. Bernardus Torts, Roberto, Principi Tarraconensi, 1148

VIII. 

D. Bernardus Torts, Archiepiscopus Tarraconensis confirmat Roberto, Principi Tarraconensi, donationem quam eidem S. Oldegarius praedecessor suus fecerat, an. MCXLVIII. (1148) (Vid pág. 80).

Ex autogr. in arch. eccl. Tarrac. 

Quoniam sicut antiquorum auctoritas commendat, concordia, pace ac justitia populi nutriuntur, atque ab eodem populo his tribus gratia divina (leo divima) copiosius adquiritur; idcirco ego Bernardus Terraconensis Archiepiscopus, ob restaurationem Terraconensis ecclesiae et civitatis, et ut illi, qui ad eandem urbem incolendam convenerint, suam ibidem tutius peragant vitam, dono, laudo, confirmo tibi Rodberte, Princeps Terraconensis et successoribus tuis, illam donationem, quam beatae memoriae Odegarius predecessor meus fecit tibi de ipsa civitate Terraconensi cum territorio suo ac terminis, sicut resonat in ipsa carta, quam Raymundus, illustris Comes Barchinonensis et Marchio fecit ei et ecclesiae Sanctae Teclae. Dono quoque ego Bernardus praedictus Archiepiscopus tibi, Rodberte, Princeps Terraconensis et successoribus tuis, ut in ipsa Terraconensi civitate et extra civitatem, videlicet, in toto territorio ipsius civitatis, sicut ipsum territorium terminatur suis terminis in carta praephati Comes assignatis habeas IIII.or partes tu et successores tui de omnibus redditibus, usaticis, expletis, leudis, justitiis, aliisque profligationibus et adquisicionibus, quae in ipsa civitate vel in territorio suo sunt, aut erunt nostro communi consilio, tam in terra quam in mari. Quintam vero partem omnium supra dictorum civitatis et territorii michi, et successoribus meis Archiepiscopis et ecclesiae Sanctae Teclae concedo iterum tibi, Rodberte, et successoribus tuis, atque dono, ut in ipsa civitate Terraconae habeas tuum proprium furnum, et tuum proprium molendinum; michi quoque et successoribus meis Archiepiscopis retineo alterum furnum, et alterum molendinum. In coeteris autem furnis et molendinis retineo meam V.am partem sicut in aliis proventibus civitatis ipsius et territorii. Tibi autem, Rotberte, et successoribus tuis quibus hunc honorem post te habendum concesserimus, nulla erit licentia donare de supra dictis omnibus, vel alienare alicui extraneae potestati, sed ille tuus haeres, vet successor qui per nos hunc honorem habiturus est, et per successores nostros et tuum locum tenuerit, ita sit fidelis, et solidus homo noster et ecclesiae nostrae atque successorum nostrorum sicut tu. Retinemus praeterea ad portionem nostram, et dominicaturam nostram omnes ecclesias et ecclesiastica jura et ecclesiasticas personas et familias nostras et clericorum sive monachorum, et omnes qui ecclesiastica praedia incoluerint, et omnes qui in domibus vel possessionibus ecclesiasticis habitaverint; ita ut in his omnibus nullus Princeps, vel inferior persona layca praesumat aliquid judicare, exigere vel distringere seu disponere ullo unquam in tempore absque nostro jussu. In omnibus quoque, quae tibi Principi concedimus, retinemus omnes decimas fructuum terrae et animalium et piscium, et de praedis et cavalcatis, et de omnibus proventibus ipsius civitatis et territorii tam de terra quam de mari. Propter haec omnia beneficia quae mihi concedit liberalitas vestra ego quoque Rotbertus, vester fidelis homo et solidus convenio Deo et ecclesiae Terraconensi et vobis, Domne Bernarde Archiepiscope, ut ab hac die et deincebs sim vester fidelis homo sine aliquo dolo de corpore vestro, et de omni honore quem hodie habet ipsa ecclesia, et vos habere debetis, et nominatim de his quae in dono quod mihi facitis, retinetis, et de omnibus ecclesiasticis justitiis et directis, quae ad vos pertinent vel pertinere debent. Convenio quoque vobis ut secundum meum posse et sensum contendam restaurare ipsam civitatem, et defendere illam et omnem vestrum honorem, et guerregare (guerreiare en otro documento anterior) omnes homines qui justitias et jura ecclesiae et vestra et ipsius civitatis tollere vel minuere temptaverint, et observare justitiam, sicut superius constituistis. Convenio iterum vobis propter commune comodum et utilitatem ipsius civitatis ut singulis annis in die cineris, qui vocatur caput jejunii, eligam per vestrum consilium duas personas de habitatoribus urbis Terraconensis, sub quarum arbitrio, juditio vel consilio tota praephata Terraconensis civitas cum suo territorio et terminis ponatur. Quae supra dictae personae vobis jurabunt se secundum suum posse servare justitiam et comune bonum ipsius civitatis, et ut fideles sint vobis, et mihi Rotberte de nostra justitia. Isti duo accipient omnes estacamens totius civitatis Terraconensis et sui territorii: judicabunt placita et facient districtos ubi opus fuerit. Et si ego Rotbertus nollem eligere vel non possem jam dictas personas, vos vel vestri successores eligant eas. Iterum adicimus ut omnes habitatores Terraconensis civitatis et sui territorii preter clerum jurent vobis et successoribus vestris fidelitatem de corpore vestro, et de honore vestro, atque de honore ecclesiae Sancte Teclae. Istae supra dictae duae personae non habebunt estacamens, neque aliquid districtum in Praelatis ecclesiarum, vel in suis familiis neque in aliquo ex clero. Illi homines quibus ego Rotbertus dabo meum honorem, per consilium supra dictarum personarum faciant mihi fidelitatem hominii. Judicabunt supra dicti judices negocia civitatis et territorii secundum leges et bonas consuetudines Barchinonensis curiae. Illi vero qui ad incolendam urbem vel territorium venerint, non facient aliquem censum vel servicium de mansionibus in quibus habitaverint, neque de terris quas laboraverint praeter decimas et primicias, et quod ... par boum donet, et nugeram (vel migeram) ordei annuatim, neque faciet quisquam habitatoribus praedictae urbis, et territorii aliquam forciam, districtum, aut exactionem nisi supra dicti judices per justitiam. Terras autem heremas, quas Terraconenses milites adquisierint, retineant per consilium judicum, secundum quod eis opus fuerit ad propriam laborationem. Reliquas dent ipsi milites per consilium eorundem judicum laboratoribus, et nichil ab eis exigant, nisi quantum judices dictaverint. Si autem contingeret me Rotbertum habere causam cum Domino meo Archiepiscopo non in potestate judicum, sed in manu ipsius Archiepiscopi firmarem, et facerem justitiam. Decretum siquidem convenientiae praephatae paginae erit inter me et succesores meos, et inter Dominum meum Archiepiscopum et successores suos. Actum est hoc anno ab Incarnatione Domini M.C.XLVIII., V. idus febroarii. = Sig+num Rotberti. = Sig+num Agnetis, uxoris ejus, qui supra dictas convenientias fecimus et firmavimus. = Sig+num Guillermi de Aquilone. = Sig+num Conii. = Sig+num Ratmundi de Ostoles. =  Sig+num Guillermi Petri. = Sig+num Balduini. = + Signum Bernardi Terrachonensis Archiepiscopi. = Sig+num Durandi, canonici Sancti Ruphi. = + Bernardus Vieja (: Vielha) qui hoc rogatus scripsi cum litteris supra scriptis in VI. linea, die, annoque prefixo.

VII. Clementis Papa III. bulla, qua S. ecclesiam Tarraconensem sub Sedis Apostolicae protectione constituit ac confirmat, an. MCLXXXVIII. (1188)

VII. 

Clementis Papa III. bulla, qua S. ecclesiam Tarraconensem sub Sedis Apostolicae protectione constituit ac confirmat, an. MCLXXXVIII. (1188) (Vid. pág. 79.) 

Ex autogr. in arch. eiusd. ecclesia. 

Clemens Episcopus servus servorum Dei. Dilectis filiis Raymundo Preposito et canonicis sanctae Ecclesiae Tarraconen. tam praesentibus quam futuris regularem vitam professis in perpetuum. Quotiens a Nobis petitur quod religioni et honestati convenire dinoscitur, animo nos decet libenti concedere, et petentium desideriis congruum suffragium impertiri. 

Ea propter, dilecti in Domino filii, vestris justis postulationibus clementer annuimus, et praefatam ecclesiam Sanctae Teclae, in qua divino estis obsequio mancipati, sub Beati Petri et nostra protectione suscipimus, et praesentis scripti privilegio communimus. In primis siquidem statuentes, ut ordo canonicus qui secundum Deum et Beati Augustini regulam, per bonae memoriae Bernardum (a) quondam Tarraconen. Archiepiscopum in eadem ecclesia institutus esse dinoscitur, perpetuis ibidem temporibus inviolabiliter observetur. Praeterea quascunque possessiones, quaecumque bona praedicta ecclesia in praesenciarum juste et canonice possidet, aut in futurum concessione Pontificum, largitione Regum vel Principum, oblatione fidelium, seu aliis justis modis praestante Domino poterit adipisci, firma vobis vestrisque successoribus et illibata permaneant. In quibus haec propriis duximus exprimenda vocabulis: locum ipsum, in quo praefata ecclesia sita est, cum omnibus pertinentiis suis, medietatem omnium decimarum Tarraconae et Tarraconen. territorii, sicut ipsum territorium terminatur in carta quondam Barchinonen. Comitis, in qua illud ecclesiae vestrae donavit, ex dono, videlicet, memorati Archiepiscopi. Item ex ejusdem donatione medietatem totius dominicaturae suae tam de terris quam de vineis et plantis, ortis, molendinis et furnis, de omnibus etiam adquisitionibus, sive de terra sive de mari, et de omnibus justitiis, sive de omnibus oblationibus et defunctionibus, et aliis omnibus, quae ad Archiepiscopum pertinere videntur, sicut in ejusdem Archiepiscopi scripto autentico plenitus continetur (b). Libertates quoque et immunitates, rationabiles consuetudines ecclesiae vestrae concessas, necnon et institutiones a memorato Archiepiscopo regulares in eadem ecclesia provide factas et hactenus observatas, sicut in ejus scripto autentico continetur, ratas habemus, eosque futuris temporibus illibatas manere censemus. Cum autem generale interdictum terrae fuerit, liceat vobis clausis januis, exclusis excomunicatis et interdictis, non pulsatis campanis, suppressa voce divina officia celebrare. Decernimus ergo, ut nulli omnino hominum fas sit praefatam ecclesiam temere perturbare, aut ejus possessiones auferre, vel ablatas retinere, minuere, seu quibuslibet vexationibus fatigare, sed omnia integra conserventur eorum, pro quorum gubernatione ac sustentatione concessa sunt, usibus omnimodis profutura: salva sedis Apostolicae auctoritate, et Terragonen. Archiepiscopi canonicâ justitiâ. Si qua igitur in futurum ecclesiastica saecularisve persona hanc nostrae constitutionis paginam sciens contra eam temere venire temptaverit, secundo, tertiove commonita, nisi reatum suum congrua satisfactione correxerit, potestatis, honorisque sui dignitate careat, reamque se divino juditio existere de perpetrata iniquitate cognoscat, et a sacratissimo Corpore ac Sanguine Dei et Domini Redemptoris nostri Jesu Xpti, aliena fiat, atque in extremo examine districtae ultioni subjaceat. Cunctis autem eidem loco sua jura servantibus sit pax Domini nostri Jesu Xpti. quatinus et hic fructum bonae actionis percipiant, et apud districtum Judicem praemia aeternae pacis inveniant. Amen, amen, amen.

Ego Clemens catholicae Eclesiae Episcopus subscribo. = Loco sigilli + Domine doce me facere voluntatem tuam. = Ego Theobaldus Hostien. et Velletren. Episcopus subscribo. = + Ego Johannes presbyter Cardinalis tit. Sti. Marci subscribo. = + Ego Laborans presbyter Cardinalis Stae. Mariae transtiberim tit. Calixti subscribo. = + Ego Pandulfus (quizás Randulfus) presbyter Cardinalis basilicae XII. Apostolorum subscribo. = + Ego Melior presbyter Cardinalis Sanctorum Johannis et Pauli tit. Pamachii subscribo. = + Ego Petrus presbyter Cardinalis tit. Sanctae Ceciliae subscribo. = + Ego Radulfus tit. Sanctae Praxedis presbyter Cardinalis subscribo. = + Ego Petrus tit. Sti. Clementis presbyter Cardinalis subscribo. = + Ego Bobo tit. Stae. Anastasiae presbyter Cardinalis subscribo. = + Ego Alexius tit. Stae. Sussanae presbyter Cardinalis subscribo. = + Ego Petrus presbyter Cardinalis tit. Sti. Petri ad vincula subscribo. = +Ego Jordanus presbyter Cardinalis Stae. Pudentianae tit. Pastoris subscribo. = + Ego Jacobus diaconus Cardinalis Stae. Mariae in Cosmidyn subscribo. = + Ego Gratianus Sanctorum Cosmae et Damiani diaconus Cardinalis subscribo. = + Ego Octavianus Sanctorum Sergii et Bachi diaconus Cardinalis subscribo. = + Ego Soffredus Stae. Mariae in via lata diaconus Cardinalis subscribo. = + Ego Bovus Sti. Georgii diaconus Cardinalis subscribo. = + Ego G. G. Stae. Mariae in porticu diaconus Cardinalis subscribo. = + Ego Johannes Felix diaconus Cardinalis Sti. Eustachii juxta Templum Agrippae subscribo. = + Ego Johannes Sti. Theodori diaconus Cardinalis subscribo. = + Ego Bernardus Stae. Mariae Novae diaconus Cardinalis subscribo. = + Ego Gregorius Stae. Mariae in aquiro diaconus Cardinalis subscribo. = 

Datum Lateran. per manum Moysi Stae. Romanae Ecclesiae subdiaconi, vicem agentis cancellarii VII. idus junii, indictione sexta, Incarnationis Dominicae anno M.CLXXXVIII. pontificatus vero Domini Clementis Papae III. anno primo.

(a) Bernardum scilicet Tort, qui vitam regularem primus omnium in hanc Ecclesiam invexit anno 1154. Unde frustra S. Oldegarius eius rei auctor a nonnullis inducitur. 

(b) Vide supra ad annum 1154 et 1159.