IX. De celebratione Synodi in eccl. Maioricensi.

IX. 

De celebratione Synodi in eccl. Maioricensi. (Vid. pág. 164.)

Ex Consueta ms. med. saec. XIV. carta fere lacerata.

Feria VI. post Dom. in albis.

Sciendum est quod in ista VI. feria celebratur sancta Synodus, ad quam debent omnes rectores civitatis et diocesis personaliter convenire, nisi fuerint legitime excusati. Et ista die non dicitur nisi unica missa. (Quae erit aut de festo, quod eo die celebretur; aut de Resurrectione, si non adsit festum; aut de pluvia, si fuerit necessaria.) Finito Evangelio pulsentur squillae maiores usque ad Pater noster. Postea pulsentur duo cimbala minora. Et dum dicetur ultima oratio missae, Episcopus induatur pontificalibus vestimentis. Et primicherius solum diachonus indutus dalmatica, veniat ad chorum portans textum argenti, pueris indutis dalmaticis ipsum praecedentibus, et portantibus candelabra argentea cum cereis accensis. Et accedat ad D. Episcopum pro benedictione petenda. Postea veniat ante letrinum, et ibidem dicat Evangelium alta voce: Designavit Dominus. Quo finito Episcopus stans in cathedra sua minori incipiat flexis genibus hymnum Veni creator Spiritus, et dicatur per choros, et dicatur V). Quaesumus auctor omnium. Ultimus V). sit Gloria tibi Spiritus, Sancte Deus. Hymno finito Episcopus dicat V). Veni Sancte Spiritus, reple. cum dupp. alla. Et chorus respondeat: Et tui amoris... Et in continenti per Episcopum fiat sermo clero latinis verbis. Completo sermone, omnes laici exeant ecclesiam; et claudantur portae ecclesiae. Hoc facto Primicherius stans in medio chori, vocet rectores, nominando quemlibet rectorem per istum modum: Praepositus Minoricensis est hic? Et dictus Praepositus respondeat: assum Domine. 

Et sic de aliis. Sciendum est tamen quod rectores ad primam vocationem dicti Primicherii, si ibi praesentes fuerint, debent respondere. Si vero rector absens fuerit, et vicarius eius, vel alius Presbiterus pro eo ad synodum venerit, vel ibi fuerit, non respondeat ad primam vocationem Primicherii, sed ad secundam. Et hoc ab omnibus observetur.

Hoc finito D. Episcopus, vel Vicarius in absentia Episcopi, instruat rectores ad bonos mores, et hospitalitatem, et quod sint solliciti ad peragenda ea quae sunt necessaria ad regimen animarum, observando, corrigendo, et si necesse fuerit increpando. Et debent ibi constitutiones noviter factas publicare.

Finitis omnibus, quae dictus Episcopus ordinaverit facienda, … Primicherius nominet nomine proprio canonicos, beneficiatos, rectores et alios quoscumque presbiteros in civitate vel diocesi anno illo defunctos. Et in isto intervallo induantur in choro duo Primicherii capis violatis. Et unus scolaris capa indutus portet crucem Maioricen de sacristia, precedentibus pueris cum superpellicio portantibus cereos accensos; et veniat versus chorum. Et cum dictus Primicherius cessaverit nominare clericos, Dominus Episcopus dicat: Animae eorum et omnium fidelium defunctorum per Dei misericordiam sine fine requiescant in pace. Et omnes astantes respondeant Amen. Et unusquisque dicat Pater noster. Et in continenti duo Primicherii incipiant R). Domine Deus qui intueris. R). Qui Lazarum. R). Libera me. Et pulsentur omnia cimbala. Et dum dicentur praedicta R).R). fiat processio, ut sequitur. Crux exiens de sacristia portetur versus altare S. Annae. Et omnes presbiteri beneficiati... domini canonici, ac ultimo loco Episcopus, indutus ut praedicitur cum suis ministris, sequendo dictam crucem circumeant claustrum, nullam stationem ibi faciendo. Et intrent ecclesiam per portam quae est iuxta altare B. Bernardi. Et transeundo per chorum, crux portetur iuxta altare B. Mariae. Et Dominus Episcopus stet retro letrinum in choro cum ministris suis. Et tota processio stet in medio hinc et inde inter ipsum D. Episcopum, et crucem praedictam. Et finiatur R). Libera cum oratione Fidelium et Absolve; Episcopus revertatur ad sacristiam, et ibi deponat vestimenta sua.

Ex ordinatione Fr. P. Cima.

Ad calcem eiusdem codicis nova notula seu rubrica de celebratione Synodi scripta reperitur recentiori manu, nempe desinente saec. XV. ut ex contextu patebit. = Primo Synodum indicit celebrandum, iuxta consuetudinem antiquam, non uno tantum die, sed duobus continuis, scilicet feria V. et VI. post Dom. in albis. = In quorum primo omnia per eundem fere modum fiunt quo supra notata sunt usque ad vocationem rectorum inclusive. Sermo a canonico vel presbitero fiat in medio chori. Porro rectores vocandi ad Synodum ibi describuntur; sunt autem sequentes: 

Praepositus Minoricensis ecclesiae. Rector de Porreriis.

Id. de Falanigio. 

Rector S. Eulaliae. Id. de Alaroi. 

Vicarius S. Crucis. Id. de Muro. 

Rector S. Jacobi. Id. S. Margaritae de Muro. 

Id. S. Michaelis. Id. de Robines. 

Id. S. Nicolai. Id. de Alarono.

Id. de Incha. Id. S. Joannis de Sinen (Sineu).

Id. S. Mariae de Sinas. Id. de Montuerio.

Id. de Soller. Id. de Castelligio.

Prior de Polencia. Id. de Sencellis. 

Rector de Lucho maiori. Id. de Campos. 

Id. de Manacor. Id. de Santanymo. 

Id. de Pulcro visu. Id. de Silva. 

Prior de Artano. Prior S. Mariae de Luch.

Rector de Petra. Rector de Campaneto.

Id. de Vialfas.

Id. S. Mariae de Camino et Marrexino.

Id. de Buyola.

Id. Vallis musse.

Id. de Spurlis.

Id. de Podio pungenti.

Id. de Andragio.

Id. de Calviano. 

Feria VI. die Synodi secunda. Dicta missa defunctorum, vel de festo, Episcopo et omnibus similiter in choro congregatis, canonicus diaconus legat, ut hesterna die, Evang. Ego sum pastor bonus. Postea legantur nomina rectorum. Deinde nomina defunctorum, sub hac formula: "Anno Incarnat. Domini nostri Jesu Christi milesimo quadringentesimo octuagesimo tertio (a: Hoc anno haec forma cogendae et celebranda synodi ordinabatur.) obierunt presbiteri et beneficiati infrascripti. Et primo venerab. vel discretus talis, etc.” Dicto V). Animae quorum. = "In continenti sindici vel quatuor presbiteri de antiquioribus accedant ad D. Episcopum, et petant remissionem et casus pro clericis.” Et D. Episcopus revertatur ad sacristiam. Denique fit absolutio (sine assistentia Episcopi) et processio ante capellam corporis Christi per claustrum intrantes per portam prope organa, et ante capellam omn. SS. et intret per portam ante capellam S. Bernardi, et per chorum. Ut supra.

Hanc posteriorem ordinationem de celebratione synodi in duplici die, et non unica ut prius, constituit D. Fr. Petrus Cima, Episcopus Maioricensis anno 1385 in synodo per eum celebrata die 14 aprilis. Qua in re sacrorum canonum instituta, et ecclesiarum catedralium ditionis Regis Aragonum vestigia sequi se profitebatur. Ita Consueta sacristiae ecclesiae Maioricensis ms. anno 1511.

VIII. Presentatio litterarum Apostolicarum super dogmatizatione et libris Raymundi Lull, 1388

VIII.

Presentatio litterarum Apostolicarum super dogmatizatione et libris Raymundi Lull, an. M.CCC.LXXXVIII. (Vid. página 158).

Ex arch. Gerundens. 

Noverint universi quod die vicesima nona mensis julii anno a Nativitate Domini M.CCC.LXXXVIII. coram reverendo in Christo Patre et Domino Domino Berengario Dei gratia Episcopo Gerundensi intus suum episcopale palatium Gerundense, videlicet ad ipsius palacii gradarium inferius sive maius presentialiter existente in meique Ludovici Carbonelli, clerici et notarii publici ipsius reverendi Domini Episcopi Gerundensis ac testium scilicet venerabilium virorum Dominorum Bernardi de Campis, canonici, Petri de Carraria et Petri Arnaldi, presbiterorum de Capitulo eclesiae Gerundensis ad haec spetialiter vocatorum et rogatorum presentia personaliter constitutus discretus Petrus Tortosa, causidicus, civis Gerundensis, procurator fiscalis ut asseruit et procuratorio nomine reverendi et religiosi Fratris Nicholay Eymerici in Sacra Pagina professoris, ordinis Fratrum Praedicatorum ac Inquisitoris hereticae pravitatis in regnis et terris ditioni Serenissimi Domini Regis Aragonum subjectis a Sede Apostolica spetialiter deputati quandam patentem pergameneam litteram Domini Gregorii sanctisimae memoriae Papae XI. eiusdem Domini Papae vera bulla plumbea in cordulis canapis more Romanae curiae bullatam, non viciatam, non cancellatam, non abolitam, non abrasam, neque suspectam in aliqua sui parte, sed omni prorsus vicio et suspicione carentem cuius tenor inserius est insertus, praefato reverendo Domino Episcopo exhibuit, obtulit seu etiam presentavit, petiitque et requisivit humiliter et instanter quatinus ad ipsius litterae Apostolicae et contentorum in ea executionem procedere dignaretur juxta formam in ipsa littera sibi traditam seu directam. Prefatus vero reverendus Dominus Episcopus litteram eandem recipiens de manibus porrigentis cum debitis reverentia et honore habebat ut dixit et habuit illam pro presentata et lecta offerens tamen se paratum deliberato primitus super ipsa mandatis Apostolicis eficaciter obedire. Dictus vero Berengarius Tortosa procuratorio nomine supra dicto petiit et requisivit sibi a dicto reverendo Inquisitori de predictis fieri et tradi quotquot vellent publica instrumenta per me notarium publicum superius et subscriptum. Tenor vero dicta litterae Apostolicae de verbo ad verbum sequitur, et est talis.

Gregorius Episcopus servus servorum Dei. Venerabilibus fratribus Archiepiscopo Terraconensi eiusque suffraganeis salutem et Apostolicam benedictionem. Conservationi puritatis catholicae fidei quam multi nequam filii scelerati suis falsis assertionibus maculare nitentes inter triticum purum agri Dominici pestiferum semen zizaniae seminare, cum ad nostrum praecipue spectet officium ut evellamus prava, et destruamus perversa, providere salubriter et animarum illaqueationibus obviare confestim plenis desideriis affectantes, opportuna in hiis quae possumus remedia studio pastoralis solicitudinis adhibemus. Dudum siquidem dilectus filius Nicholaus Aymerici, ordinis Fratrum Praedicatorum, professor in Sacra Theologia, Magister in regnis Aragoniae, Valentiae et Maioricarum, Inquisitor hereticae pravitatis nobis exposuit se in regnis eisdem invenisse viginti volumina diversorum librorum in vulgari scriptorum a quodam Raymundo Lull, cive Maioricensi editorum, in quibus ut ipsi Inquisitori videbatur multi continebantur errores et hereses manifeste et quod nonnulli de praedictis et aliis regnis libris utebantur eisdem, et eorum doctrinae dabant fidem non modicam in grande suarum periculum animarum, supplicavitque nobis Inquisitor ipse ut ne simplices deciperentur ex libris ipsis dignaremur in hac parte de opportuno remedio providere. Nos autem cupientes animarum jam forsan imbutarum et quae imbui possent ex perverso dogmate dictorum librorum periculis celeriter obviare, dictos libros per venerabilem fratrem nostrum Petrum, Episcopum Ostien. et per quam plures etiam ultra vigenum numerum in eadem Theologia magistros examinari fecimus diligenter, per quorum relationem tandem habuimus quod ipsi dictos libros omnes cum multa diligentia legerant et examinaverant et quod ultra ducentos articulos erroneos et hereticales invenerant in eisdem. Super quibus inter eosdem Episcopum et magistros sepius et demum coram nobis habita disputatione solemni ipsos articulos quos ad vitandum prolixitatis tedium et horribilitatem eorum haberi volumus presentibus pro expressis, erroneos et manifeste hereticales de dictorum Episcopi et Magistrorum concordi consilio censuimus reputandos. Cum autem sicut Inquisitoris prefati continebat assertio, in praedictis regnis alii libri qui asseruntur editi a jam dicto Raymundo reperti dicantur, in quibus huiusmodi jam reperti et alii errores et hereses creduntur probabiliter contineri, Nos volentes de huiusmodi aliis libris et eorum doctrina informari plenarie et super eis providere salubriter, ne fideles in errores huiusmodi dampnabiliter prolabantur, fraternitati vestrae de fratrum nostrorum consilio per Apostolica scripta committimus et mandamus quatinus diebus dominis et festivis in singulis ecclesiis vestris cathedralibus ac curatis necnon religiosorum quorumcumque ordinum exemptorum et non exemptorum, etiam Cisterciensium, Cartusiensium, Cluniacensium, Praemontratensium, Grandimontensium, Sanctorum Benedicti et Augustini ac Fratrum Praedicatorum, Minorum, Heremitarum eiusdem Sancti Agustini ac Carmelitarum et aliorum ordinum vestrarum civitatum et dioc. intra Missarum sollempnia existentibus populis ad divina, et in praedicationibus per vos vel alios quam cito comode poteritis, faciatis proponi quod omnes et singulae personae utriusque sexus cuiuscumque status, ordinis vel conditionis existant, earundem vestrarum civitatum et diocessuum seu commorantes in eis, habentes libros quoscumque a praefato Raymundo editos ut prefertur ipsos infra unius mensis spatium vobis assignare, et illi qui sciunt alias personas libros eosdem habentes eas vobis revelare ac nominare procurent, vosque libros recipi faciatis eosdem. Quos cum habueritis eos quam cito comode poteritis, curetis nobis fideliter destinare, ut ipsos simili examini subicere valeamus. Coeterum quia doctrina seu potius dogmatizatio predictorum librorum examinatorum reperitur erronea, hereticalis et periculosa nimium animabus, et vehemens suspicio est habenda quod in aliis libris editis a dicto Raymundo similes vel alii ut prefertur contineantur errores, vobis mandamus quod omnibus et singulis eisdem personis vestrarum civitatum et dioc. doctrinam seu potius dogmatizationem et usum huiusmodi librorum interdicere studeatis, donec super hiis per Sedem Apostolicam aliud fuerit ordinatum, contradictores per censuram ecclesiasticam appellatione postposita compescendo: non obstantibus si aliquibus comuniter vel divisim a Sede Apostolica sit indultum quod interdici, suspendi, vel excomunicari aut extra vel ultra certa loca ad judicium vocari non possint per litteras Apostolicas non facientes plenam et expressam ac de verbo ad verbum de indulto huiusmodi mentionem, et quibuslibet exemptionis ac aliis privilegiis et litteris Apostolicis quibuscumque locis personis vel ordinibus sub quacumque forma vel expressione verborum ab eadem Sede concessis de quibus quorumque totis tenoribus et de verbo ad verbum in nostris litteris mentio sit habenda et per quae presentis mandati nostri efectus valeat quomodolibet impediri. Insuper volumus quod per se, frater Archiepiscope, tenor presentium sub tuo vel officialis tui sigillo vobis, fratres sufraganei, transmittatur, cui per vos adhiberi volumus velut ipsis originalibus plenam fidem. Datum Avinione VIII. kalendas februarii, pontificatus nostri anno sexto. = Quae quidem fuerunt acta Gerundae die, mense, anno et loco ac presentibus testibus per me superius expressatis. Fuit factum unum publicum instrumentum et missum magistro M. de Podio apud Barchinonam Predicatori.

Item prefatus Dominus Episcopus mandavit inde fieri et tradi dicto procuratori et suo principali litteras opportunas etiam per modum publici instrumenti, si oportuerit et petitum fuerit, sigillo suo appendenti communitas. Actum ut supra. Testes ut ibidem. Factum fuit et traditum unum in forma publica dicto reverendo Inquisitori.

Universis et singulis presentes litteras seu presens instrumentum publicum inspecturis Berengarius Dei gratia Episcopus Gerundensis salutem in Domino Jhesu Christo. Nos quasdam Sanctissimi in Christo Patris Domini Gregorii foelicis recordationis Papae XI. patentes pergameneas litteras eiusdem Domini nostri Papae vera bulla plumbea in cordulis canapis more Romanae curiae bullatas, non viciatas, non cancellatas, non abolitas, non abrasas, nec suspectas in aliqua sui parte, sed omni prorsus vicio et suspicione carentes nobis pro parte reverendi et religiosi Fratris Nicholay Eymerici in Sacra Theologia Magistri in regnis et terris ditioni Serenissimi Domini nostri Regis Aragonum subjectis Inquisitoris hereticae pravitatis die datae presentis presentatas tenuisse, vidisse et legisse noveritis in haec verba; Gregorius Episcopus, etc. Inseritur tota ut supra. = In quorum omnium testimonium presentes litteras in modum publici instrumenti fieri et publicari, nostrique sigilli appocisione muniri, dictoque reverendo Inquisitori tradi jussimus per notarium publicum infrascriptum. Datum et actum in nostro episcopali palatio Gerundensi die XXIX. mensis julii anno a Nativitate Domini M.CCC.LXXXVIII. ac presentibus et ad haec vocatis per nos testibus venerabilibus viris Bernardo de Campis, canonico, ac Petro de Carraria et Petro Arnaldi, presbiteris de Capitulo nostrae ecclesiae Gerundensis. 

Ego Ludovicus Carbonelli, clericus et notarius publicus reverendi Domini Episcopi Gerundensis praedictarum litterarum Apostolicarum presentationi ac omnibus aliis supra dictis dum ut premittitur per dictum reverendum Dominum Episcopum et coram eo fierent, una cum prenominatis testibus vocatus et requisitus interfui, eaque de dicti reverendi Domini Episcopi mandato seu jussu in notam recepi, publicavi, et in hanc formam publicam redigens scripsi et clausi una cum appensione sigilli prefati reverendi Domini Episcopi meum signum solitum apponendo. Constatque mihi de raso et emendato in fine antepenultimae lineae in dictione octuagessima.

VII. Litterae magistri ordinis S. Joann. Hierosolymit. an. MDXXIX.

VII.

Litterae magistri ordinis S. Joann. Hierosolymit. an. MDXXIX.

(Vid. pág. 102.)

Ex Cartor. eccl. Maioric. quod ibi librum amarillo vocant.

Venerandis et magnificis viris Vicario et Capitulo ecclesiae Maioricarum, amicis nostris charissimis.

Reverendi et magnifici viri amici charissimi. Cum iamdiu abhinc videlicet plus minusve quadriennium in civitate Viterbii nobis relatum fuisset venerabilem Emmanuelem Collocen. Archidiaconum istic in nostra ecclesia posuisse et reliquisse brachium divi Sebastiani, quod in templo nostro maiori Sancti Johannis Colachi tenebamus, accepto exinde a vobis quodam beneficiolo: nec tunc sarcinulas nostras, quas a manibus infidelium eripueramus in diversis locis incompositas quidem, illas statim videre liceret, ad vos scripsimus eumdem Archidiaconum brachium ipsum maioris existimandum quam praetiosa omnia nobis surripuisse, vos admonentes, si bene meminimus, atque rogantes ne pro sacrilegio beneficium sacrilego rependi permiteretis; sed eo debita pena mulctato brachium huiusmodi ordini nostro restituere curaretis: facturi rem vobis dignam, Deo et divo Sebastiano acceptam, et quam iure tandem facere cogeremini. Verum deinde eius rei gratia ad nos profectus dictus Emmanueli, tum ipsius multorumque relatione, tum re ipsa comperimus id sanctissimarum reliquiarum quod istuc attulit partem esse a brachio beatissimi Sebastiani apud nos adhuc existente, iussu et auctoritate felicis recordationis Emerici de Amboyse, praedecessoris exceptam et assumptam, quam bonus ille vir precibus et intuitu olim Archiepiscopi nostri in sacello eidem sancto dedicato positam venerari voluit. Quare cum idem Archidiaconus sacello praedicto ecclesiae cathedrali supposito praeesset, et sanctas reliquias huiusmodi, alias a Christi hostibus conspurcandas, illaesas custodierit, et istuc in nostra ecclesia apposuerit, ubi maxime sancteque venerabuntur, non potuimus factum pietate et industria hominis et senis, et bonis omnibus, propriisque laribus nobiscum spoliati, non summopere laudare et approbare: praesertim quod uno eodem sancto optimoque opere tum senectuti suae utcumque providerit et consuluerit accepto a vobis beneficio, tum vos et ecclesiam vestram tali munere, ne dicamus thesauro, donaverit et decoraverit. Nempe ad pietatem pertinere arbitramur, a Deoque optimo maximo precibus divi Sebastiani non nihil nobis remissum iri, et concedi confidimus, quod nostra liberalitate in vestra atque nostra ecclesia pariter eius Sancti reliquiae conspiciantur et venerentur; ad quas repetendas et evincendas, si quid iuris nobis ordinique nostro competeret, id quicquid est praemissis causis et rationibus dicto Archidiacono liberaliter remittimus: eius senectutem et sortem miserati, quam ut vos pariter misereamini, et commendatam habeatis etiam atque etiam rogamus. Valete. Ex Syracusis die V. novembris M.D.XXVIIII. = Bonus amicus vester magister Rhodi. = F. de Villers Lyleadani.