Mostrando entradas con la etiqueta Kalendaria. Mostrar todas las entradas
Mostrando entradas con la etiqueta Kalendaria. Mostrar todas las entradas

domingo, 5 de marzo de 2023

II. Constitutiones synodales editae per Dominum Fr. Sancium Lupius de Ayerbe

II.

Constitutiones synodales editae per Dominum Fr. Sancium (c: Fr. Sancius Lupius de Ayerbe, ord. S. Francisci, e Sede Turiasonensi ad Tarraconensem promotus ann. 1347) Archiepiscopum Terraconensem pridie nonas februarii anno Domini M.CCC. quinquagesimo (d: Addendum puto quinto; omnes enim Constitutiones sequenter datae et lectae dicuntur ann. 1355. Alius cod. habet ann. 1354). (Vid. pág. 3.)

Quod vigilia B. Teclae cum cibis kadragesimalibus jeiunetur (e: Al. cod. Ut omnes ieiunent in vigilia B. Teclae).

Cum creatura non habeat quid pro meritis suo respondeat Creatori, et homo ad laudandum Deum principaliter sit creatus, quem non solum in se ipso, sed etiam in eius Sanctis laudare iubetur, et ecclesia Terraconae, cui licet immeriti praesidemus, quae caput et mater existit omnium ecclesiarum totius provintiae Terraconensis, sub invocatione Bmae. Teclae Virgs. et Protomarts. Xpti. olim fundata fuerit per ortodochae fidey professores (a: Al. cod. proffessorem); idcirco ad laudem Dei et ad honorem Virgs. et Marts. supra dictae, de nostri Prepositi et Capituli consilio et consensu, perpetuo prohibemus edicto sub poena excomunicationis et maledictionis aeternae, ne in nostra dioecesi Terrachonae aliquis cuiuscumque status et conditionis existat, qui glorietur nomine xpano. in vigilia B. Teclae, cujus festivitas celebratur nono kalendas octobris, carnes comedat, nisi necessitate cogente: imo dictam vigiliam quilibet, postquam etatem habuerit, jeiunare in cibis quadragesimalibus sit astrictus. Et quia clerici, potissime religiosi (leo relligiosi), laycis bene et honeste vivendi debent dare materiam et exemplum, expresse duximus prohibendum ne de coetero per Prepositum in vigilia supra dicta in canonica carnes modo aliquo ministrentur, sed provideatur canonicis, clericis et aliis portionariis in piscibus et aliis, ut in similibus vigiliis jejunalibus est fieri assuetum. Et ut aliquis super hoc ignorantiam non valeat allegare, hanc constitutionem singulis annis in synodo precipimus inter alias publicari, ut rectores curati eam observent, et a suis parrochianis faciant observari.

De anni et kalendarii observatione (b: Al. cod. Quod aliquis notarius in suis notulis, sen instrumentis vel aliis scripturis non sit ausus ponere, seu scribere calendas, nonas neque idus; sed loco istorum ponat et scribat dies mensium.). 

Non debet reprehensibile judicari si secundum varietatem temporum statuta, usus seu observantiae quandocumque varientur humana; praesertim cum urgens necessitas vel utilitas vet alia causa rationabilis id exposcit; quoniam ipse Deus ex hiis, quae in veteri testamento statuerat, nonnulla (leo nonulla) mutavit in novo. Sane nos frater Sanccius permissione divina Stae. Terrachonae ecclesiae Archiepiscopus, provida delliberatione pensantes quod in nostri et officialatus nostri curia est necessarium permaxime, et expedit modum et formam circa instrumentorum kalendaria (a: Al. cod. habondaria) servari, prout in tota Cathalonia observatur, propter appellationes, quae ad nos et nostram curiam undique de nostri provintia confluunt quasi matrem, quae interdum ob necligentiam appellantium seu procuratorum suorum petuntur et requiruntur de serie (b: Al. cod. desertae) censeri, ex quibus nobis, Vicario vel officiali principali nostro est difficile diversa instrumentorum, litterarum, seu scripturarum kalendaria (c: Al. cod. habondaria) computare, hocque consequenter in litigantium partium cedat dampnum, et evidens detrimentum; praesenti constitutione sanccimus quod a die presenti in antea quilibet rector, notarius vel vicarius perpetuus, vel quicumque alius, ad quos tabellionatus vel notarii officium in dictis nostra civitate et dioecesi Terrachonae qualitercumque pertinere dinoscitur, in instrumentis, cartis publicis, litteris et scripturis universis, quae in judicio vel extra judicium habent confici, ad instantiam nostri, vel etiam cuiuscumque per eum seu eos conficiendis, presens ordo super kalendariis (d: Al. cod. kalendario) observetur, videlicet, quod annus a Nativitate Dni. incipiens computetur, nonas, idus atque kalendiis (e: Al. cod. kalendarum) omissis, loco, anno, mensium nominibus, et dierum numero in prefatis cartis publicis, litteris et scripturis designatis expresis, prout in datia constitutionis presentis noscitur contineri. Quisquis autem nostrae praesentis sanccionis extiterit violator, nostro, vel Vicarii in spiritualibus, vel Officialis nostri principalis arbitrio puniatur. Datis Terrachonae vicesima quarta die mensis aprilis anno a Nativitate Domini millessimo trecentessimo quinquagessimo quinto.

Quod presbyteri et clerici sacris ordinibus constituti portent in supertunicali manicas largas et rotundas (a).

Item statuimus quod nullus presbyter nec clericus nostrae dioecesis atque domus in sacris ordinibus constitutus supertunicale, quod habeat manicas cum goletis, publice induhere seu deferre praesumat; sed in ipso supertunicali manicas rotundas et largas habeat competenter; quovis abusu contrario non obstante. Quicumque vero post annum a data constitutionis praesentis huiusmodi statuti fuerit violator, teneatur supertunicale huiusmodi dare pauperibus infra mensem; alioquin ab officio et ingressu ecclesiae noverit se suspensum.

Quod nullus clericus in zonis, ensibus vel gladiis, aurum vel argentum nec arma infra ecclesiam vel extra defferant, qu publice valeant aparere. Et quod tunica vel supertunicale portent cum collario.

Item statuimus et etiam ordinamus quod nullus rector, presbyter vel clericus in sacris constitutus ordinibus nostrae dioecesis atque domus in zonis, ensibus vel gladiis aurum vel argentum, quinymo nec arma infra ecclesiam vel extra defferant, quae publice valeant aparere, nisi cum de nocte ad matutinas (b) veniunt, vel iter faciunt, vel nisi forsan haberent notorias inimicitias capitales; cum hoc juri et honestati clericali obviare noscantur, poenam amissionis auri vel argenti et armorum ipso facto, si contrarium fecerint, incursuri, imo (c) contrario aplicandorum. Presenti quoque adicimus sanccioni quod dicti Rectores, presbyteri et clerici tunicam vel supertunicale noviter de coetero faciendas clausa portent usque ad collum. Et si contrarium fecerint, tunicam vel supertunicale, quod sine clausura sufficienti detulerint, infra mensem teneantur pauperibus erogare. 

(a) Al. cod. Quod nullus clericus dioc. Terracon. in sacris ordinibus constitutus sit ausus portaret goletas longas in suis supertunicalibus.

(b) Al. cod. matutinos.

(c) Al. cod. nostro erario aplicandam.

Quod si non fecerint, penam quinquaginta solidorum eos et ipsorum 

quemlibet incurrere volumus ipso facto, per nos in piis usibus convertendam. Dat. Terrachone XXV die mensis aprilis anno a Nativitate Domini M.CCCL. quinto. Fuit lecta et publicata coram toto clero eadem die in choro Sedis Terrachon.

Quod quilibet curatus ad synodum personaliter veniat, nisi iusto fueri impedimento detentus (a). 

Item ordinamus et statuimus statuta per praedecessores nostros exequendo (quae frustra essent condita, nisi executioni debitae mandarentur), quod quilibet rector et vicarius perpetuus nostrae dioc. quolibet anno, termino ad hoc iam prefixo, ad synodum personaliter veniant, nisi fuerint impedimento legitimo praepediti; quo casu procuratorem ad dictam synodum mittere teneantur, qui eidem dum duraverit intersit, et iuramentum praestare teneatur, et causas (b) dicere, et allegare quare suus principalis venire non potuit. Si quis vero praesentis constitutionis fuerit violator, penam L. solidor. nro. aplicandorum (c) erario ipso facto incurrat. Dat. Terrachone XXV. die mensis aprilis, anno a Nativ. Dni. M.CCC.LV.

Fuit lecta et publicata eadem die in choro Sedis coram toto clero ibidem congregato praesentibus pro testibus discretis Petro Aymerici, Sanctae Mariae de Plano, Martino Degui, ecclesiae de Ciutadilla, dioc. Terrachon. rectoribus et Jacobo Calbeti (d: Al. cod. Calbeus), scolari oriundo de Vimbodino (e: Al. cod. Vinobodino) (Vimbodí), et pluribus aliis ad haec petitis et rogatis pro testibus.

(a) Al. cod. Ut omnos (omnes) rectores et vicarii perpetui teneantur venire, et praesentes esse anno quolibet tempore assignato ad synodum Terraconae. 

(b) Al. cod. causam.

(c) Al. cod. aplicandam.

jueves, 3 de noviembre de 2022

XXVI. Diversa Kalendaria de gestis retroactis temporibus factis, maxime in Episcopati Gerundensi.

XXVI.


Diversa
Kalendaria de gestis retroactis temporibus factis, maxime in
Episcopati Gerundensi. (V. pág. 105).


Ex
libro Statutor. Eccl. Gerund. in arch. eiusd.


Anno
Domini M.CCC.XXX.III fuit caristia omnium victualium, et ideo inter
nos fuit nominatus dictus annus Mal any primer.


Anno
Domini M.CCC.XLVII, et XLVIII fuerunt per universum mundum
mortalitates et fuerunt nominatae les primeres mortalitats.
(Las primeras mortalitats en catalán, plural en as, típico de la
lengua occitana; les primeres en valenciano)


Anno
Domini M.CCC.XXXV. Illustris Dominus Petrus, Dei gratia Rex Aragonum
incoepit (incepit : empieza) regnare, et obiit anno sui regni LII
anno videlicet a nativitate Domini M.CCC.LXXX.VII. Set dictus Dominus
Rex in curia generali quam 
celebrabat
Perpiniani XVI die Decembris anno a nativitate Domini M.CCC.L.
statuit et ordinavit ut de cetero annus computaretur a nativitate,
dimissis Nonis. Idus atque Kalendis continuando loca numerum dierum
et nomina Mensium atque Annum in quibus instrumenta, litterae et
aliae scripturae fierent.


Anno
a Nativitate Domini MCCCL (falta el punto entre la M y la C, hay
punto entre la última C y la L : 1350) fuit natus Johannes, Primogenitus filius dicti Petri Regis, qui ex post fuit Rex, ut
inferius continebitur. (Juan I de Aragón)


Anno
a Nativitate Domini M.CCC.LIIII videlicet IX Junii dictus Dominus
Petrus Rex constitutus personaliter cum multo nobili exercitu et
classe sive stolio (stol, estol : armada de naves) in villa de Rosis,
et in porticu eiusdem intravit pelagum animo se et dictum exercitum
et classem transfretandi ad Insulas (plural : islas : illas : illes)
Sardiniae (Cerdeña, Sardinia), et successive die Dominica inmediate
et proxime tunc sequenti XV dicti Mensis Junii dictus Dominus Rex cum
suo exercitu et stolio recessit de dicto Portu (Port de Roses o
Rosas; puerto de Rosas, Gerona) et tenuit vias suas versus dictas
Insulas. Et erant in dicta classe CC. vela, scilicet LX naves, et
LXII galeae et inter lembos, cochas et barchas uxerios et alia vela
LXXX et ultra, in quibus fustis erant recollecti duo millia et
quingenti equitum, et LX milia peditum, ac etiam LX. Barones sive
nobiles personae. Et dictus Dominus Rex stetit in dicta Insula per
tres menses et cepit Lalguer (L'Alguer). Tamen multi fuerunt viam
universae carnis ingressi propter mortalitates, quae inibi tunc
viguerunt.


Anno
a Nativitati Domini M.CCC.LVIII de mense Julii te die Sancti Jacobi
Apostoli venit in ista patria magna plaga locustarum (N. E. En
Beceite, llangostos : saltamontes. Una de las plagas de Egipto en
Gerona, 1358) sic quod cohoperiebant terram, et aliquociens erant in
uno campo locustae altitudinis unius palmi, et comedebant
frumentum (forment) et milium et fructus terrae, et volabant in altum
sicut aves, et multotiens pre multitudine earum quando volabant homo
non poterat videre solem; et faciebat magnum tumultum in volando.


Anno
a Nativitate Domini M.CCC.LXII de mensibus Junii, Julii, Augusti et
Septembris fuerunt in ista patria magnae mortalitates maxime infantum
aetatis XIIII annorum et infra, et ideo fuerunt nominatae Mortaldats
dels infans
. (y no mortalitats dels infants)


Anno
a Nativitate Domini M.CCC.LXXI similiter fuerunt mortalitates hominum
et mulierum, in ista patria, et fuerunt nominatae Mortaldats
migones
.


Anno
a Nativitate Domini M.CCC.LXXIIII de mensibus Aprilis et Madii
incepit magna caristia victualium signanter de pane et duravit usque
ad mensem Julii anni Nativitatis Domini M.CCC.LXXV taliter et sic
quod migerio frumenti ad mensuram Gerundae ascendit ad decem libras
et ultra.


Anno
a Nativitate Domini M.CCC.LXVIII fuit inceptus lo Pont Nou de
mense Madii et XI die Augusti eiusdem anni fuit inceptus lo
eloquer de Sant Feliu.


Anno
a Nativitate Domini M.CCC.LXXX. videlicet XXIIII die Februarii qua
erat festum Beati Mathiae Apostoli rivus Undaris (Oñar) ascendit
Putheum Sancti Martini et fecit grande malum in civitate Gerundae
maxime in domo Carmelitarum et in domo Fratrum Minorum; et in portali
de Malaventura quod diruit, et in multis plateis et domibus civitatis
Gerundae.


Anno
a Nativitate Domini M.CCC.LXXIII et XXI die Aprilis inclita et
magnifica Domina Matha sponsa incliti Domini Infantis Johannis Ducis Gerundae filia comitis Darmenyach noviter intravit civitatem Gerundae. Et finivit dies suos Caesaraugustae circa festum Omnium
Sanctorum anni M.CCC.LXXVIII.


Anno
M.CCC.LXXX de mense Madii dictus Dominus Johannes Dux Gerundae
contraxit matrimonium cum inclita Domina Yolant filia Ducis de Bar.


Anno
a Nativitate Domini M.CCC.XC.VI et die Veneris XIX mensis Madii circa
horam completorii obiit dictus Dominus Johannes qui fuerat et erat
Rex Aragonum, et venando post prandium in boscho prope Fuxanum
diocesis Gerundensis subito amisit loquelam et sensum, et sic Domino
emisit spiritum.


Anno
Domini M.CCC.LXXXIII videlicet XVII die Madii Rex Ermeniae
intravit Gerundam accedendo versus Barchinonam.


Anno
M.CCC.XC.VII et die Lunae XXVIII mensis Madii fuit factus terremotus
in civitate Gerundae et alibi circa horam primi sompnii.


Anno
M.CCCC.X et XXVII die Julii similiter fuit factus terremotus in
civitate Gerundae et alibi.


Anno
a Nativitate Domini M.CCC.XC.VI post mortem Domini Regis Johannis
incepit regnare Dominus Martinus eius frater. Qui regnavit per XIIII
annos. Et obiit in Monasterio de Valldonzela (Valldoncella y
variantes; Martín I de Aragón) prope Barchinonam die Sabbati ultima
die Madii circa horam meridiey anno a nativitate Domini
MCCCC.X.


Anno
a Nativitate Domini M.CCC.LXXXIIII et LXXXV. Dominus Petrus Rex
Aragonum faciebat execucionem contra Dominum Johannem Comitem
Impuriarum ad instantiam ut dicebatur Domini Alamani de Fuxano qui
tunc habebat guerram cum Domino Comite. Et tunc intrarunt dictum
comitatum in favorem dicti Comitis plures gentes armigerae extraneae
nacionis quae vulgariter appellabantur de Bita, quia


Bita
erat capitaneus earum.


Anno
a Nativitate Domini M.CCC.LXXXIX vigilia omnium Sanctorum gentes
armigerae extrane (extraneae más arriba) nacionis vocatae los
Piteus del comta Darmenyach
intrarunt patriam istam, et eam
dampnificarunt maxime Episcopatum Gerundensem, ubi steterunt usque ad
Septimanam Sanctam sequentem. Et in ipsa septimana Sancta
fugierunt (como Puigdemont) versus collum de Panizars, et
propter inundationes aquarum et pluviarum multarum discursiones, quae
tunc viguerant opportuit eas gentes transire per Pontem de Ceret; de
quibus quidem gentibus pro maiori parte remanserunt mortui, quia ut
dicitur, in intrata earumdem gentium erant in numero XVIII milium
hominum equitum, et in earum exitu non fuerunt VI milla.


Anno
M.CCC.XCI et X die Augusti qua erat festum Sancti Laurentii fuit
facta persecutio Judeorum in civitate Gerundae.


Anno
M.CCCC.IIII ultima die Madii Turris de Geronella cecidit circa
horam crepusculi post solis occasum.


Anno
M.CCCC.IIII et XX die Augusti Bartholomeus Avellaneda civis Gerundae
(fuit) interfectus. Et XXVII die dictorum mensis et anni fuit
interfectus Bnus. de Pontonibus miles cum aliis ultra Pontem maiorem
versus planum de Serriano.


Anno
a Nativitate Domini M.CCC.LXII et XXIIII die Julii obiit Dominus
Berengarius de Crudiliis Episcopus Gerundensis, et post eius obitum
fuit Gerundensis Episcopus Dominus Enecus qui ex post fuit
Archiepiscopus Terraconae. Et post ipsum Enecum fuit Episcopus
Gerundensis Dominus Jacobus de Trilea qui obiit prima die Marcii anno
a nativitate Domini M.CCC.LXXIIII. Et XI die dictorum mensis et anni
Dominus Bertrandus de Monterotundo, Archidiaconus Bisuldunensis fuit
electus in Episcopum Gerundensem. Et ipse Bertrandus obiit IIII die
Octobris anno M.CCC.LXXXIIII.


Anno
a Nativitate Domini M.CCC.LXXXVI et V die Augusti Dominus Berengarius
de Anglarola fuit in Episcopum Gerundensem consecratus, et obiit
Perpiniani in Cardinalatus ordine constitutus XXII die Augusti anno a
nativitate Domini M.CCCC.XIII.


Anno
a Nativitate Domini M.CCCC.VIII et VIII die octobris Dominus
Franciscus de Blanis fuit factus Episcopus Gerundensis. Et V die
Januarii anni a Nativitate Domini M.CCCC.IX fuit translatus in
Episcopum Barchinonae.


Anno
a Nativitate Domini M.CCCC.IX et VI die Januarii Dominus Raymundus de
Callari fuit factus Episcopus Gerundensis. Et obiit Valentiae XI die
Madii anno a Nativitate Domini M.CCCC.XV.


Anno
a Nativitate Domini M.CCCC.XVI et ultima die Decembris, seu prima die
Januarii Dominus Dalmacius de Muro seu eius procurator intravit
possesionem de Episcopatu Gerundensi, et postea de mense Januarii
anni a Nativitate Domini M.CCCC.XX fuit translatus in Archiepiscopum
Terraconensem.


Anno
a Nativitate Domini M.CCCC.XX et XIIII die Februarii Dominus Andreas
Bertrandi tunc Episcopus Barchinonae seu eius procurator intravit
possesionem de Episcopatu Gerundensi.


Anno
a Nativitate Domini M.CCCC.XXIII et die sabbati XX Decembris inclitus
et magnificus Dominus Alfonsus Rex Aragonum veniendo de civitate
Neapolitana (Napols, Nápoles, Napoli) cum XVIII Galeis (galeras)
venit ad Civitatem Massiliae quam totaliter destruxit.


Anno
a Nativitate Domini M.CCCC.XXIIII et die Dominica XVI Julii hora
Cimbali del Ladre dictus Dominus Alfonsus Rex Aragonum
intravit Civitatem Gerundae ubi stetit usque ad diem Jovis sequentis
in qua die Jovis paulo post solis ortum arripuit iter suum versus
Barchinonam.