LXIV.
Modus colligendi bovaticum in tota Catalonia: an. MCCLXXV. (1275, VI. kalendas marcii MCCLXX sexto) (Vid. pág. 221.) (bovatge, bovage, bouage, bovaje : bovatico : impuesto por cabeza de animales como buey, bou, bovis, bovum; también aparecen asino, asina, equo roncino, equa, mulo, mula; bestiis minutis, porcellis, agnis; etc.)
Regest. 1. Petri II. par. II, pág. 168 b.
(Pedro III de Aragón; II como conde de Barcelona)
Petrus Dei gratia Rex Aragonum fideli suo Mosse Ravaya salutem et gratiam. Mandamus vobis quatinus visis praesentibus levetis, colligatis et recipiatis, et recipi, colligi ac levari faciatis bovaticum Cataloniae tam in civitatibus quam in omnibus aliis locis in hunc modum. Dentur nobis pro pare bovum octo solidi, et si fuerit vitulus (vedell, vedella) qui non habeat annum, dentur duo solidi. De asino vel asina quae habeat annum vel ultra dentur nobis quatuor solidi; et si fuerit asinus vel asina quae non habeat annum, dentur nobis duo solidi. De equo roncino vel equa vel mulo vel mula quae habeat annum vel plus, dentur pro unoquoque sex solidi. Si vero non habeat annum, dentur tres solidi. Pro bestiis vero minutis pro unaquaque quatuor denarii. Pro porcellis et agnis duo denarii. Pro exaderiis et bordariis vel scimplicibus ministralibus unusquisque det duos solidos. Item pro pignoribus octo denarii pro libra. De rebus mobilibus duodecim denarii pro libra. De honoribus quatuor denarii pro libra, exceptis domibus in quibus habitant. De operatoriis vero et domibus quae locaverint dentur secundum istam rationem vel honor qui locatus fuerit decem solidis extimentur ad praetium centum solidorum. Nullus enim per cartam franquitatis bullatam vel sigillatam aut alio modo ab hoc se valeat excusare. Item homines qui morantur in domibus religionum sive sint Mercennarii, sive alii quilibet qui habitum non portent, hodie ab hoc bovatico nullatenus excusentur. Est enim sciendum quod pro equitatura propria quam aliquis equitat, et pro utensilibus domus suae, non dabit bovaticum. De omni blado et vino dabit bovaticum sicut de mobili, deducto eo quod sibi fuerit necessarium usque ad novellum. De comandis autem factis in domibus regionum dentur bovaticum, sicut est praedictum. Et si aliquis perjuraverit se, perdat illud de quo se perjuraverit, et insuper donet nobis tantum quantum erit illud de quo perjuraverit. Si autem homo qui perjuraverit fuerit alterius dominationis, illud quod pro perjuro habebitur, dividatur per medium inter nos et Dominum perjurii. Et quia bovaticum praedictum de jure nobis debetur sicut primum quod facimus ratione novae dominationis nostrae barones, magnates, milites nec aliqui alii nullam partem accipiant sive habeant. Cum autem nos facere oporteat magnas expensas propter guerram Sarracenorum, mandamus vobis quatinus festinetis recipere et colligere dictum bovaticum. Ita quod ponatis bovateris ad recipiendum et colligendum illud, Christianos videlicet et Judeos quos ydoneos et sufficientes videatis super eo. Datum in Cozentayna VI. kalendas marcii, anno Domini M.CC.LXX. sexto.
