Mostrando entradas con la etiqueta Petri de Centelles. Mostrar todas las entradas
Mostrando entradas con la etiqueta Petri de Centelles. Mostrar todas las entradas

domingo, 5 de febrero de 2023

LXIII. Testamentum Domini Fr. Petri de Centelles, Episcopi Barchinon. an. MCCLI. (1251)

LXIII. 

Testamentum Domini Fr. Petri de Centelles, Episcopi Barchinon. an. MCCLI. (1251) (Vid. pág. 217.) 

Ex tabul. convent. Praedicat. Barchin.

In Christi nomine. Nos Fr. Petrus, Dei gratia Barchinonensis Episcopus, cum consilio et voluntate Prioris Sanctae Caterinae facimus nostrum testamentum, sive ultimam ordinationem in nostro sensu et sana memoria. In quo eligimus manumissores nostros Arnaldum de Gurbo (a : Hic postea Barcinonensis Episcopus fuit), Archidiaconum, Ferrarium de Lauro, Sacristam, Bernardum de Cintillis, Petrum Arberti, Bernardum de Pirariis, et Raymundum de Monte Signo, canonicos Barchinonenses Guillelmum de Lacera, Jacobum Gerardi, et Gerardum de Villafrancha. Et primum mandamus solvi et restitui sine aliquo diffugio, et malitia et strepitu causarum omnia debita et injurias et offensas cunctas a nobis, dum essemus Sacrista (a: Eiusdem scilicet ecclesiae Barcinonensis), et postquam fuimus Episcopus, et etiam alias, in quibus teneamur tam pro nobis, quam pro aliqua persona, secundum quod continetur in memoriali nostro, quod est in domo Sanctae Caterinae, et etiam alia, quae poterunt probari per testes vel scripturas, vel aliam legitimam declarationem secundum Deum et forum poenitentiale. Et haec omnia fient ad arbitratum manumissorum nostrorum cum consilio Prioris fratrum Praedicatorum Sanctae Caterinae, vel locum ipsius tenentis, et Fr. Raymundi de Pennaforti, vel alterius eorum, si ambo commode haberi non possent. Et ad solvenda sive restituenda omnia dicta debita et injurias et offensas, quas contraximus, dum essemus Sacrista, assignamus de praesenti, et obligamus omnia bona nostra mobilia et immobilia, et specialiter omnes emptiones, quas fecimus dum essemus Sacrista, videlicet, leudas, quas emimus a Guillelmo de Mediona, et Saurina uxore ejus; et de praesenti assignamus et tradimus specialiter ad debita et injurias et offensas quas fecimus, dum essemus Sacrista, ipsos octingentos quinquaginta morabatinos, quos habuimus de honore nostro Santi Quirici de Terracia, quem vendidimus Bernardo de Cintillis, et ipse Bernardus vendidit Berengario Suavi, civi Barchinonensi. Quos morabatinos jam tradidimus Joanni Poncii, campsori Barchinonensi ad solvendos in debitis et injuriis antedictis. Et quod incontinenti vendatur de dictis leudis, si necesse fuerit, tanta pars, quod de praetio ipsius partis satisfiat quaerellantibus, et injuriam passis, quibus tenebamur tempore electionis nostrae, scilicet, dum eramus Sacrista; salvis tamen ante omnia in ipsis leudis ducentis solidis censualibus, quos olim assignavimus Sacristae ecclesiae Barchinonensis pro restitutione honoris Dertusae, quem vendidimus, et pro qualibet offensa, seu injuria, qua alias ei teneremur; et salvis etiam certum quinquaginta solidis censualibus, quos assignavimus in eisdem leudis elemosinae praedecessoris nostri pro escambio honoris, qui est prope ecclesiam Sancta Caterinae, quem dedimus domui Sancta Caterinae; salvis praeterea centum solidis censualibus magistro Raymundo, canonico Barchinonensi, quos eidem assignavimus in ipsis leudis pro injuriis et offensis, in quibus nos, et Bernardus de Medalia, nepos noster, canonicus quondam Barchinonensis, sibi tenebamur. Et istam venditionem facient manumissores nostri statim post obitum nostrum, si necesse fuerit; et sit ipsa venditio adeo firma et stabilis, ac si a nobis personaliter esset facta. Nos enim laudamus, et approbamus de praesenti illam venditionem. Solutis autem debitis et restitutis injuriis et offensis quas contraximus ante electionem nostram, et deductis ducentis solidis sacristiae, et centum quinquaginta solidis elemosinae, et centum solidis magistri Raymundi, assignamus de praesenti in ipsis leudis altari Sancti Martini constructo a nobis in claustro Barchinonensi, et presbytero ejusdem, scilicet, Petro Julio, qui nunc est, et successoribus suis, trescentos quinquaginta solidos Barchinonenses in perpetuum censuales; et quod presbyter illius altaris, qui ibi est, vel pro tempore ibi fuerit, faciat annuatim in perpetuum in ecclesia Barchinonensi anniversarium pro anima nostra, secundum consuetudinem ipsius ecclesiae. Et volumus et mandamus, quod post mortem nostram, quandocumque ipsum altare vacare contigat, praedicti praesbyteri institutio fiat per Episcopum et Capitulum infra mensem. Alioquin Episcopus per se faciat institutionem presbyteri antedicti. Quibus omnibus completis, totum residuum dictarum leudarum, et omnia alia bona nostra mobilia et immobilia, quae habebamus, et quae ad nos poterant pertinere aliqua ratione tempore confirmationis nostrae, praeter mansum, quem habemus in termino castri de Monte Tornesio, quem jam dedimus, et etiam nunc damus monasterio Sanctae Mariae de Joncheresdamus et assignamus de praesenti elemosinae ecclesiae Barchinonensis, ita quod elemosinarius Sedis Barchinonensis, qui pro tempore ibi fuerit, procuret perpetuo annuatim semel in quolibet mense mensam fratrum Praedicatorum Barchinonensium, et bis in anno mensam fratrum Minorum Barchinonensium, et etiam bis in anno mensam monialium domus Sancti Antonini Barchinonensis, ordinis Sancti Damiani, et quod dictus elemosinarius donet pro qualibet procuratione fratrum Praedicatorum, fratrum Minorum et dictarum monialium tres morabatinos in auro. Et de eo, quod residuum fuerit reficiat pauperes in refectorio ecclesiae Barchinonensis, secundum quod alii pauperes reficiuntur ibidem; ita tamen quod de praedictis instituatur ibidem numerus pauperum secundum cognitionem manumissorum nostrorum, et Episcopi et Capituli Barchinonensis. Item volumus et mandamus, quod debita solvantur et injuriae et offensae restituantur, quae contraximus postquam fuimus Episcopus confirmatus, de omnibus bonis nostris mobilibus, quae a flumine Lupricati ultra, et in Majoricis habebimus, ratione episcopatus tempore mortis nostrae et secundum ordinationem, quam nuper fecimus cum assensu Capituli cum publico instrumento. Et quia tempore quo fuimus Episcopus confirmatus, habebamus in mobilibus ultra summam decem millium solidorum, quae omnia expendidimus in usus episcopatus, volumus et mandamus, quod de omnibus mobilibus, quae tempore mortis nostrae habebamus a flumine Lupricati citra, in recompensationem praedictae summae solvatur, et restituatur in debitis et injuriis tempore sacristiae contractis, si non suffecerint superius ad hoc assignata, summa decem millium solidorum. Et si suffecerint, quae superius assignata sunt, de ipsis mobilibus nostris solvantur, simul cum aliis assignatis ad haec debita, injuriae et offensae quas contraximus postquam fuimus Episcopus confirmatus. Et si praedicta omnia non sufficiant et necesse fuerit, in solutione debitorum, et restitutione injuriarum quae tempore episcopatus contracta fuerunt vendatur adquisitio, quam fecimus a Veil de Guarnal, in domo et pertinentiis de Vilardida, salva pactione, quae est inter nos et ipsum, et uxorem ejus, et filios eorum; et emptio quam fecimus a militibus de Bessons de domo de Cuguyada, et omnes aliae emptiones, quas fecimus in toto termino castri villae rotundae, et montis macelli; et de praetio ipsorum satisfiat omnibus supra dictis usque ad ultimum quadrantem ad arbitrium dictorum manumissorum cum consilio dictorum fratrum. Solutis vero debitis omnibus, et restitutis injuriis et offensis a nobis contractis, dimittimus monasterio de Joncheres centum morabatinos. Item restituimus et deffinimus de praesenti monasterio Sancti Petri de Rosis illud feudum, quod olim tenuimus ab eo, apud Provincianam, et quod nunc tenet Arnaldus de Gurbo, Archidiaconus. Injungentes firmiter eidem, quod ipse possesiones illas restituat dicto monasterio, sine diffugio et mora; et mandamus, quod si quam intulimus injuriam monasterio praedicto, vel sibi in aliquo tenemur, quod restituatur ei per manumissores nostros. Item mandamus quod debita et injuriae antecessoris nostri (a: Berengarii de Palou.), de quibus non est adhuc satisfactum, solvantur integre, et restituantur incontinenti, non obstantibus transactionibus sive compositionibus, si quas fecimus in praejuditium illorum quibus erat restitutio facienda. Et si successor noster qui pro tempore fuerit, noluerit vel impedierit hoc facere, volumus et mandamus quod omnes emptiones, adquisitiones et patrimonium praedecessoris nostri sine dilatione vendantur, et de praetio illorum et de residuo, si quod fuerit de emptionibus, et adquisitionibus a nobis factis in termino montis Macelli, et Ville rotundae, post restitutionem injuriarum nostrarum, et solutionem debitorum nostrorum, plenarie satisfiat omnibus quaerellantibus et injuriam passis ab ipso praedecessore nostro, ad arbitrium dictorum manumissorum, et cum consilio dictorum fratrum, secundum quod dictus Episcopus praedecessor in suo testamento mandavit. Rogamus etiam dictum Archidiaconum et Bernardum de Cintillis et omnes alios manumissores nostros, quod habeant talem provisionem de bonis nostris circa nostram familiam, qualem eos habere deceat et saluti animae nostrae viderint expedire. Et si omnes manumissores nostri supra dicti in hiis omnibus, quae superius scripta sunt, exequendis non poterunt vel noluerint interesse, Archidiaconus, vel Bernardus de Cintiliis, si praesens fuerit, cum uno vel duobus de praedictis manumissoribus, et cum consilio Prioris fratrum Praedicatorum vel ipsius locum tenentis, et fratris Raymundi de Pennaforti, vel alterius eorum praedicta omnia exequantur, ratum de praesenti perpetuo habentes quidquid per ipsos factum fuerit. Manumittimus etiam post obitum nostrum et liberos facimus Bartholomeum, cochum nostrum et sororem ejus Guillelmam et filios eorum habitos et habendos cum omnibus bonis suis. Item supplicamus Domino Tarrachonensi Archiepiscopo, qui pro tempore fuerit et Domino Regi et Domino Gastoni, ut sicut de ipsorum benevolentia et liberalitate spetialiter confidimus, istam praesentem ordinationem nostram, seu ultimam voluntatem faciant effectui mancipari; contradictores, si qui forsitan erunt, vel impedire volentes compellendo propter Deum ut a contradictione hujusmodi resilirent. Item volumus et mandamus quod si super ista ultima dispositione sive ordinatione nostra oriretur aliqua dubitatio, Archidiaconus cum illis manumissoribus, quibus viderit expedire, et cum consilio dictorum fratrum, vel alterius eorum declarent illam dubitationem, prout secundum Deum saluti nostrae animae viderint expedire. Et si haec nostra ordinatio non valet ut testamentum, volumus et mandamus, quod valeat jure codicillorum, vel jure etiam cujuslibet ultima voluntatis sive ordinationis. Actum est hoc X. cal. aprilis anni Domini millesimi ducentessimi quinquagessimi primi.

+ Signum Fr. Petri Dei gratia Barchinon. Episcopi, qui praedicta omnia et singula laudamus, approbamus, et firmamus coram manumissoribus, et fratre Raymundo de Pennaforti, et Fr. Arnaldo Segarra, et Fr. Arnaldo Salamonis, et aliis fratribus ordinis fratrum Praedicatorum, et multis aliis testibus, in manu Petri de Bages, notarii publici Barchin: eo quia aggravati infirmitate quam patimur, non possumus firmare manu propria, prout consuevimus, volentes quod hoc firmamentum factum a nobis coram praedictis in manu dicti Petri de Bages sit adeo firmum et stabile, ac si a manu nostra propria esset scriptum. = Ego Arnaldus de Gurbo, Barchin. Archidiaconus, qui hoc firmo. = Sig+num Ferrari de Laro (a: Supra in hoc eodem instrumento dictus Lauro) Barch. Sacristae. = Sig+num Petri Arberti, Barch. canonici. = Sig+num Bernardi de Pirariis, Barch. canonici. (=) Sig+num Raymundi de Monte signo, Barch. canonici. = Ego Gerardus subscribo +. = Sig+num Petri de Bages, notarii publici Barchinon. = Sig+num Jacobi Dei gratia Regis Aragonum, Majoricae et Valentiae, Comitis Barchin. et Urgelli et Domini Montispessulani, qui praedicta omnia laudamus et confirmamus apponitum mandato ejusdem Domini Regis per manum Petri Andreae scriptoris sui apud Flix VIII cal. madii anni Domini millessimi ducentessimi quinquagessimi secundi (b). = Sig+num Mathaei Lupeti, notarii publici Barchinon. qui haec scripsit, et clausit in scribania Petri de Bages, notarii, cum litteris emendatis in XXIII linea ubi dicitur sive die et anno quo supra.

(b) Hinc recte conjicias. Petrum des Scintillis Episcopum Barchinon. die 28 martii anni 1252 obiisse aut circiter, nempe tempore medio inter 23 die martii 1252, quo testamentum condidit, et 24 aprilis sequenti: quo illud Rex sua munivit auctoritate.

LVIII. Summa processus electionis Domini Petri de Centelles, Sacristae Barcinonensis in Episcopum ejusdem ecclesiae.

LVIII. 

Summa processus electionis Domini Petri de Centelles, Sacristae Barcinonensis in Episcopum ejusdem ecclesiae. (Vid. pág. 214.)

Ex tabul. archiep. Tarracon. 

Monitum. 

Berengario de Palou, Episcopo Barcinonensi vita functo XXIV die augusti anni 1241, statim electus Petrus de Scintillis, Sacrista eiusdem ecclesiae, qui tamen votum de habitu ordinis Praedicatorum accipiendo secreto emiserat. Ea de re consultus Gregorius IX. ab Archiepiscopo Tarraconensi Petro de Albalat, priusquam de eius Papae obitu certior fieret, qui contigit 22. eiusdem mensis et anni. Sed nec successor Celestinus IV. rem absolvit. Donec iterata supplicatione Innocentius IV Archiepiscopo confirmandae praedictae electionis munus iniunxit, dum tamen electus votum prius solveret, quo se astrinxerat. Haec subsequentia monumenta declarant; ex quibus liquet Petrum de Scintillis ante episcopales infulas ordini Praedicatorum nomen dedisse suum.

Beatissimo Patri, ac Domino Gregorio permissione divina sacrosanctae Romanae ecclesiae Summo Pontifici, Petrus Dei gratia Tarraconensis Archiepiscopus pedum oscula beatorum. Cum vacante Barchinonensis ecclesia Capitulum ejusdem, evocatis, qui fuerant evocandi, et die ad electionem faciendam, ut moris est, assignata, et per formam scrutinii, quam elegerant, procedente, de triginta duobus canonicis, qui praesentes tunc aderant, viginti duo in dilectum filium Petrum ejusdem ecclesiae Sacristam, et septem in dilectum filium fratrem Berengarium, Priorem Sanctae Catharinae, ordinis Praedicatorum de Barchinona consenserunt. Publicato vero scrutinio, et collatione habita, prout in decreto inde confecto vidimus contineri, memorati viginti duo canonici, qui in dictum Sacristam convenerant, ipsum in suum Episcopum elegerunt, petentes a nobis ut ad id acceptandum induceremus eundem, et in decreto confirmationem nostram concedere deberemus. Verum praefatus Sacrista electioni de se factae aliquatenus non consensi, sed ad nostram accedens praesentiam nobis secrete et humiliter est confessus, quod quodam tempore cum ipse jurasset religionem intrare effluxis sex mensibus a tempore quod quaedam persona intraret quae se promisserat ingressurum, et persona illa differret prout videbatur intrare, dictus Petrus Sacrista tempore praecedente cum Priore Sanctae Catharinae ac duobus fratribus Praedicatoribus de animae salute pertractans, habito tractatu de debitis, in quibus erat multipliciter obligatus, credens quod usque ad annum posset satisfecisse ad plenum genibus flexis ac junctis manibus infra manus Prioris praedicti promisit Deo, et ipsi Priori, quod usque ad annum ordinem Praedicatorum intraret, verba subsequentia proferendo: Promitto Deo, et vobis Priori Sanctae Catharinae quod a primo festo omnium Sanctorum intrabo; gerens in animo quod priusquam intraret, expediret se ab onere debitorum; quod votum in statuto termino ex causa praemissa, ut asserit, non complevit. Cum igitur qui in dictum convenerunt Sacristam nolint desistere ab incoepto, et praefatus Sacrista nobilis sit et potens, persona honorabilis et discreta, ipsius confessionem vestrae duximus beatitudini declarandam, humiliter supplicantes, quatenus cum suam in manibus vestris posuerit voluntatem et devotionem humilem confitentis, ex assuetae pietatis officio intuentes supplicationem ecclesiae supra dictae exaudire dignemini, prout vestrae beatitudini visum fuerit expedire. Sane Dominus Rex, et quamplures Tarraconensis provintiae suffraganei, necnon religiosi viri ac magnates quamplurimi suas super hoc vestrae ducunt beatitudini litteras dirigendas. Dal. Barchinonae idus octobris.

Innocentius Episcopus servus servorum Dei. Venerabili fratri Archiepiscopo Tarraconensi salutem et Apostolicam benedictionem. Dilecti filii G. Durfortis, Cantor, Arnaldus de Gurbo, canonicus Barchinonensis, et Bernardus de Pirariis, clericus, nuntii et procuratores Capituli Barchinonensis in nostra proposuere praesentia constituti, quod ecclesia Barchinonensis pastoris solatio destituta, et die ad eligendum prefixa triginta duo tum canonici, tum personae ipsius ecclesiae in Capitulo convenerunt de futuri substitutione Pontificis tractaturi, et tandem per viam scrutinii incedentes viginti duo ex ipsis in dilectum filium Petrum, Sacristam ejusdem ecclesiae, virum ut asseritur, competentis scientiae, nobilem et potentem, ornatum moribus ac prudentia circunspectum, utilem ac necessarium ipsi ecclesiae in scrutinio consenserunt, reliquis in N. Priorem fratrum Praedicatorum de Barchinona, et uno in quemdam alium dirigentibus vota sua. Denique publicato scrutinio et collatione super hoc habita diligenti, ii qui in eum consenserant, elegerunt ipsum in suum Episcopum et Pastorem. Et licet, tam ab ipsis, quam a charissimo in Christo filio illustri Rege Aragonum, et multis aliis fuisset ab eo cum instantia postulatum, ut electioni de se factae prestaret assensum, electioni tamen hujusmodi noluit consentire, quin potius voluntatem propriam in hac parte nostrae commisit beneplacito voluntatis. Quare dicti nuntii a nobis suppliciter postularunt, ut ad suspiria illius ecclesiae debitum respectum habentes, praeficere personam ipsam eidem ecclesiae de benignitate Sedis Apostolicae curaremus: multis super hoc, tam ejusdem Regis et charissimi in Christo filii nostri Jacobi Regis Aragonum illustris, quam tuis et aliorum Archiepiscoporum, Episcoporum, Comitum et Baronum, necnon et Capituli ac populi civitatis Barchinonensi nobis litteris praesentatis, qui nobis cum de scientia, honestate morum, nobilitate generis, potentia et industria reddentes multipliciter commendatum, pro ipso praeficiendo eidem ecclesiae nobis humiliter supplicarunt. Nos igitur, quod cum Deo possumus, pro ipsa ecclesia facere libenti animo intendentes, fraternitati tuae per Apostolica scripta mandamus quatenus de modo electionis, studiis eligentium, et electi meritis diligenter inquirens, si electionem ipsam inveneris de persona idonea canonice celebratam, eam studens confirmare, ac electo ipsi ab ejusdem ecclesia subditis facias obedientiam et reverentiam debitam exhiberi, servato litterarum tenore, quas tibi alias super hujusmodi negotio providimus destinandas; contradictores per censuram ecclesiasticam appellatione postposita compescendo. 

Dat. Anagniae IIII nonas julii, pontificatus nostri anno primo.

Innocentius Episcopus servus servorum Dei venerabili fratri Archiepiscopo Tarraconensi salutem, et Apostolicam benedictionem. Inspectis litteris, quas super negotio electionis Barchinonensis ecclesiae tua nobis fraternitas destinavit, et super confirmatione ipsius, nostris sub certa forma tuae devotioni transmissis, praesentium tibi auctoritate mandamus, quatenus non prius ad confirmationem electionis ipsius procedas, quam N. Sacrista, qui in Episcopum ejusdem ecclesiae est electus, secreto, si velit, saltem coram te, et duobus fratribus de ordine fratrum Praedicatorum reddat votum Altissimo, quod emisit. 

Dat. Anagniae IIII. nonas julii, pontificatus nostri anno primo.

Anno Domini M.CC.XLIII. idus octobris. Cum. Dominus Archiepiscopus esset in monasterio Sancti Cucuphatis, quia audiverat, quod B. (1: Forte Berengarius de Palou) bonae memoriae Barchinonensis Episcopus dictum monasterium Sancti Cucuphatis supposuerat interdicto, cum Bertrando Delphino, Officiali Barchinonensis ecclesiae Sede vacante, ad cautelam relaxaverunt interdictum. Et Archiepiscopus in praesentia fratris R. de Pennaforti, capellani Domini Papae, et fratris Pontii de Villanova de ordine Praedicatorum de Barchinona, facta generali absolutione excommunicationem, et dispensatione adhibita cum cautela, praedicto Sacristae dedit habitum ordinis Praedicatorum auctoritate Apostolica, et vestivit et subjecit se constitutionibus ordinis supra dicti, cantantes cum fratribus: Veni Creator Spiritus, et completa oratione steterunt aliquanto tempore in collatione ordinis cum fletu, gemitu et contritione debita. Postea vocato Barchinonensi Capitulo dictus frater dixit eis: Domini mei, ecce votum feceram, et benedicta sit dies ista in qua ego potui reddere Altissimo quod promissi. Vobis forte asperitas ordinis displiceret: si vobis placet, eligatis vobis alium, quia semper ero vobis adjutor in quibuscumque potero secundum ordinem meum. Et ipsi quasi flentes omnes dixerunt: talem volumus vos habere, talem volumus vos habere.

Unde Archiepiscopus praemissis aliquibus verbis in modum collationis, deliberatione habita cum Archidiacono et operario et Raymundo de Mila, canonico Tarraconae et Guillermo de Solerio et Petro Sancii, electionem de ipso fratre Petro factam utpote canonicam, auctoritate Apostolica confirmavit.