lunes, 11 de septiembre de 2023

Vocabulario basco castellano francés. P.

P.

Pagatu, pagatzen, d. d. pagar, (payer).

Pago-a, pagua, g. b. bago-a, phago-a, fago-a, fagua, l. s. bn. Arb.a haya, (hètre). (N. E. fagus; faig)

Paillardiza, l. impureza, deshonestidad. (N. E. paillardise) (Action ou

parole déshonnête). - Sin.: loikeri-a, lizunkeri-a.

Pake-a, g. bake-a, d. d. paz, (paix).

Paleta, Pintura, paleta de colores, (palette). - Sinón. puro: kololch-a.

Pama, fama, d. d. fama, renombre, (renommée). - Sin.: omen-a, aomen-a. (N. E. omena, aomena, omen, aomen: nomen, nombre.)

Panparroi-a, g. b. vano, fanfarrón, (fanfaron, fanfarone).

Panpin-a, l. panposa, g. muñeca, (poupée). - Fig. niña esbelta y bien adornada, (petite personne fort parée).

Papo-a, g. b. l. paparo-a, g. l. paparda, l. el papo o la papada de las aves, (grosse gorge). (N. E. lo pap)

Para, paratu, paratzen, g. paratu, paraten, b. poner, colocar, (mettre). 

- Sinónimo: ipiñi, ebeni, ereñi.

Paradisu-a, g. b. l. parabizu-a, bn. paraíso, (paradis).

Parkatu, parkatzen, b. - V. Barka, barkatu. 

Parkagach-a, parkagaitz-a, b. V. Barkagaitz-a. 

Parkagarri-a. V. Barkagarri-a.

Parkasinoi-a, parkazio-a, b. V. Barkazio-a.

Parlanzu-a, parlanzuba, b. alhago (halago), fiesta, caricia, entretenimiento de regocijo, (caresse, flatterie). Parlanzuan ibilli, b. andar en diversión. - En Bizcaya es muy común la locución: Chakurrak dabiltz parlanzuan.

Parra. V. Farra.

Partildu, partilduten, b. repartir, distribuir, (partager, distribuer).

Partilla, b. parte correspondiente a uno en algún asunto o negocio.

Pasiatu, pasiatzen, d. d. pasear, (promener). - Sin. puro: boastitu.

Patar-ra, l. s. bn. cuesta, colina, (côte, colline).

Perill-a, g. b. pelleburuba, b. peligro, (danger).

Periltsu-a, periltsun-a, g. b. peligroso, (dangereux).

Perla, g. l. s. perlia, b. perla, (perle). - Sin. puro: altiste-a.

Pilla, g. pilloa, b. montón, pila, grupo, (amas, groupe). - Pouvreau cita también las voces pila, bilkua, bildun-a. - Etim.: Probablemente de Bildu, recoger. - Sin.: aldra, talde-a, mordo-a, molso-a, mulso-a.

Piñ-a, fiñ-a, d. d. fino, fina, delicado, (fin, délié). - Urre pin-piñez landua, labrado de finísimo oro. 

Piñu-a, pinu-a, d. d. Arb.a pino, (pin). (N. E. pi, pinus)

Pio, fio, fiyo, fiado, confiado, (confié). - Acompañado de las terminaciones auxiliares, se traduce por confiarse, ser confiado.

Pirritatu, pirritatzen, l. rodar, (rouler). - Pirritaka, rodando, (roulant).

Pisatu, pisatzen, g. b. l. phisatu, phisatzen, bn. s. pesar, (peser).

Piska, g. puska, g. b. puchka, b. l. bn. poco, (peu).

Pisti-a, g. b. pistija, b. Desígnanse con esta voz genérica todos los reptiles y bichos malignos, sin distinción. La palabra castellana que mejor la traduce es, en mi concepto, la de bicho. (N. E. pisti, pistia, pistija, p : b : bisti, bistia, bistija : bestia.)

Pistitegi-a, g. b. bichería, conjunto de bichos o animales. 

Pisua, d. d. pesado, (pesant). - Sin.: astun-a.

Pizkor-ra. V. Bizkor-ra. 

Piztu, pizten, piztutzen. V. Biztu.

Podatu, podatzen, d. d. podar, (tailler la vigne). - Sin.: iñautsi, inausi, edaenzi.

Poliki, polikicho, polikiró, g. b. pulliki, l. poco a poco, con cuidado, bonitamente, (petit à petit, gentiment).

Polit-a, pollit-a, g. b. l. bonito, bonita, lindo, linda (jolie).

Politen-a, polliten-a, g. b. pulliten-a, l. sup.° lo más bonito, la más bonita, (la plus jolie).

Polts-a, bolts-a, moltsa, g. b. l. bolsa, (bourse). - Sin.: zizku-a, b.

Pot-a, l. s. bn. beso, (baiser - subst).

Poz-a, g. b. boz-a, l. alegría, contento, júbilo, satisfacción, dicha, (N. E. gozo) (joie). - Pozik, contento, alegre, (gaiement). - Poz-pozik, de buena gana, con mucho gusto, (de bon cœur).

Pozoi-a, puzuni-a, pozoni-a, g. pozoin-a, b. l. posu-a, l. ponzoña, (N. E. : veneno) (poison). Fig. odio, rencor, (haine). Sin.: ire-a.

Pozoitu-a, g. pozoindu-a, b. phozoindun-a, l. phozoudun-a, s. putzunatu- a, g. emponzoñado, (empoisonné). - Fig. incomodado, enemistado.

Poztu, poztutzen, g. b. boztu, bozten, b. l. s. bn. alegrarse, regocijarse, (réjouir, se réjouir).

Poztun-a, g. alegre, (gai). Sin.: alegerea, g. arrai-a, b.

Premi-a, g. b. l. necesidad, (besoin, nécessité). - Sin.: bear-ra.

Premiazko-a, g. l. premiñazku-a, b. forzoso, necesario, urgente, (nécessaire). Sin.: bearresko-a.

Presaka, a toda prisa, (en toute hâte). (N. E. pressa)

Presondegi-a, g. b. presondegija, b. prisión, cárcel, (prision). (N. E. presó) - Sin.: gaiztaleku-a.

Prestatu, prestatzen, g. b. l. aprestarse, prevenirse, disponerse, (préparer, s' apprêter). - Es verbo bascongado y se deriva de prest,

usado como sin.° de laster, pronto, enseguida, con celeridad. (N. E. presto, prisa, deprisa, aprisa.)

Prestu-a, g. b. l. phrestu-a, bn. honrado, probo, (honnête, probe).

Prestueza, g. b. innoble, bajo, vil, perverso, (ignoble, bas, vil). - Etim.: Prestu-ez-a, no honrado.

Prezatze, prezatzen, lab. pretchatu, pretchatzen, bn. apreciar, (apprécier).

Printze-a, printzia, l. bn. s. príncipe, (prince).

Progatu, progatzen, probar, experimentar, (éprouver, essayer). - Sin.: dantzkitu.

Prutu-a o frutu-a, producto, fruto, (produit, fruit).

Pulliki, l. V. Poliki.

Pulliten-a, l. V. Politen-a.

Purrukatu, purrukatzen, g. b. phorrokatu, phorrokatzen, l. s. bn. despedazar, destrozar, desmenuzar, triturar, (briser, défaire). - Sinónimos: puskatu, chikitu, zatitu, apurtu, triskillatu, cheatu.

Puska, g. b. l. puchka, b. l. bn. s. parte, pedazo, fragmento, (partie, pièce, fragment, morceau). Sinónimo: zati-a.

Puskatu, puskatzen, d. d. romper, despedazar, destrozar, (rompre, déchirer).

Pusketan, d. d. en pedazos.

Putzu-a, g. b. s. pozu-a, b. putzuba, g. b. phutzu-a, l. pozo, (puit). 

(N. E. pou.)

Puzuni-a, pozoni-a. Véase Pozoi-a.


No hay comentarios:

Publicar un comentario

Nota: solo los miembros de este blog pueden publicar comentarios.